بلوط زاگرس بیشترین پراکنش و گستره رویشی را در بین گونه های بلوط غرب دارد. جنگل های بلوط مهمترین و گسترده ترین بخش جنگل های زاگرس است و در زمره جنگل های نیمه خشک قرار می گیرد.اگر اواخر تابستان از کنار درختان بلوط رد شده باشید ممکن است وسوسه شوید دانه های بلوطی را که روی زمین افتاده اند، بردارید و بخواهید کاشتن آنها را تجربه کنید.
بلوط کاری به دو صورت کاشت در گلدان و کاشت در طبیعت قابل انجام است. کاشت بلوط به صورت مستقیم در عرصه های جنگلی همیشه بهترین نتیجه را در پی داشته است، مشروط به اینکه امکان حفاظت از نهال های نو رسته در مقابل چرا و قرق محدوده نهال کاری شده وجود داشته باشد. مزیت کاشت بلوط در گلدان، امکان مراقبت از نهال و حفاظت از آن است، از طرفی ایجاد تنش و آسیب به ریشه گیاه هنگام انتقال به طبیعت از تهدیدات این روش به شمار می رود.
آموزش کاشت بذر بلوط در گلدان:
برای شروع باید درشت ترین و سالم ترین دانه بلوطی را که می توانید انتخاب کنید. دانه هایی برای کاشته شدن مناسب هستند که به تازگی از درخت افتاده باشند. دانه هایی که رنگشان سبز درخشان است. دانه هایی که رنگشان قهوه ای تیره و سیاه شده باشد اصلاً به درد کاشتن نمی خورند چرا که دانه های پیری هستند که قدرت جوانه زنی خود را از دست داده اند.
همچنین دانه های سوراخ دار را باید دور ریخت. حتماً قبل از اینکه اقدام به کشت دانه ها کنید، از میان آنهایی که برای کاشتن جمع آوری کرده اید، چند تا را برای نمونه بشکنید تا مطمئن شوید داخل آنها سفت و سفیدرنگ است. این کار شما را مطمئن می کند دانه های سالمی برای کاشت در اختیار دارید.
دانه های چیده شده را در سطل آب ریخته و اجازه دهید که برای مدت یک تا دو دقیقه در آب بمانند. سپس بذرهای را که روی آب شناور می مانند جدا کرده و حذف نمایید.
مهم ترین مرحله بعد از جمع آوری بذر شیوه صحیح نگهداری آن است. به این منظور بذرها نباید در شرایط خشک و در هوای آزاد بمانند زیرا خشک شدن بذر باعث از بین رفتن قدرت جوانه زنی آنها می شود.
کاشت دانه های بلوط در طبیعت
بعد از طی مراحل انتخاب و نگهداری از بذر بلوط ، می توان برای کاشت در عرصه اقدام نمود. محل کاشت بلوط بهتر است در مکانی سایه گیر با خاک نرم باشد. چاله ای دایره ای شکل به قطر ۲۵ سانتی متر کنده و بذر بلوط را در عمق ۷ تا ۸ سانتی متری سطح خاک قرار دهید زیرا در این عمق نسبت به عمق ۴ تا ۵ سانتی متری زنده مانی افزایش می یابد. تعداد ۴ تا ۶ بذر بلوط را در هر چاله قرار دهید و چاله را با خاک پر کرده و آبیاری کنید.
مدت زمانی که از کاشت دانه ها بگذرد، شما تولد گیاهان جوانی را که به تازگی از خاک سر برآورده اند به شادی جشن خواهید گرفت. اما چندی بعد یعنی زمانی که بلندی قامت جوانه ها به حدود ۱۰ سانتی متری برسد، مجبورید از بین آنها دست به انتخاب بزنید و آنهایی را که ضعیف ترند و کوچک مانده اند را حذف کنید و تنها ۲ یا ۳ جوانه قوی را نگاه دارید. تنک کردن را سال بعد هم باید انجام داد تا در نهایت یک بلوط قوی و سالم برای رشد باقی بماند. هر چند ممکن است از بین بردن این جوانه ها حس ناخوشایندی در شما ایجاد کند، اما مطمئن باشید کار درستی کرده اید. بلوط باقی مانده که بعدها تبدیل به درخت قوی و زیبایی می شود، این قدرت و زیبایی خود را مدیون شما خواهد بود که به او امکان رشد بی رقیب را داده اید. در واقع این همان مکانیسم انتخاب طبیعی است که در طبیعت موجودات ضعیف محکوم به فنا هستند و این تنها قوی ترها هستند که به طور طبیعی امکان رشد و بالندگی می یابند. این کار شما کمکی به طبیعت در راه حفظ موجودات برتر محسوب می شود
بهترین زمان برای کاشت بذر بلوط:
پاییز و اواخر زمستان بهترین زمان برای کاشت دانه های بلوط می باشد. به هنگام کاشت بذرهای بلوط را به مدت ۴ تا ۶ ساعت در آب معمولی نگهداری کنید. سپس بذر بلوط را با محلول های قارچ کش ضد عفونی کنید. برای کاشت در این روش می توان از گلدان های پلاستیکی ۱۷ سانتی متری استفاده نمود. ته گلدان چند سوراخ ریز ایجاد کنید. مخلوطی از خاک برگ، رس و ماسه را تا ارتفاع سه چهارم در آن بریزید. حین پر کردن گلدان آن را به آرامی به زمین بکوبید تا خاک متراکم شود.
دو عدد بذر را در یک گلدان به صورت برعکس یا از نوک تیز آن در خاک قرار داده ۳ تا ۵ سانتیمتر خاک اضافه کرده و با دست کمی فشرده کنید. گلدان ها را روی زمین سفت کنار باغچه یا بستر موزائیک در فضای باز قرار دهید تا از حرکت ریشه در خاک جلوگیری شود در صورت نگهداری در فضای داخلی یا گلخانه گلدان بایستی جای قرار گیرد که از پشت پنجره نور کافی دریافت کند.
مهم ترین مرحله آبیاری درست بعد از کاشت است و بایستی تا جایی ادامه یابد که خاک کاملاً خیس شده و آب از سوراخ های زیر گلدان خارج شود. در هفته اول نیز خاک گلدان بایستی مرطوب باشد. در صورت قرار دادن نهال در محیط، در فصول سرد آبیاری طبیعی از طریق برف و باران کافی است مگر در سال های خشک که بارندگی کم است و همچنین در تابستان های گرم و خشک که دو بار در هفته بایستی آبیاری شود. در گرمای شدید تابستان در سال اول گیاه به هفته ای یکبار آبیاری نیاز دارد. در صورت نگهداری گلدان در گلخانه یا داخل منزل در ماه اول هفته ای یکبار و بعد از آن دو هفته یک بار آب داده شود.
توجه داشته باشید که آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی و از بین رفتن بذر خواهد شد.
زمانی که قد جوانه ها به سی الی پنجاه سانت رسید و ریشه ها از کف گلدان بیرون زدند می توانید نهال ها را به داخل باغچه انتقال دهید.
روش هرس بلوط
رشد طبیعی بلوط به صورت ایجاد شاخه های فرعی و جانبی است. برای این که درخت وادار به رشد عمودی شود و شکل زیبایی به خود بگیرد، باید این شاخه های فرعی را که اتفاقاً انرژی درخت را نیز می گیرند هرس کرد. تنها شاخه های جانبی با زاویه ۴۵ تا ۶۵ درجه نسبت به تنه اصلی را می توان نگه داشت.
حفاظت و نگهداری از بلوط
درختان بلوط مانند همه گیاهان دیگر در دوران جوانی و حتی وقتی کاملاً رشد کرده باشند مورد تهدید جانوران مختلفی خواهند بود. البته قطعاً درختان جوان بلوط در این مورد حساس ترند و باید از آنها در برابر تهدید این موجودات که شامل خرگوش ها ( اگر خرگوشی در منطقه مانده باشد )، بزها ، گاوها ، گوسفندها و حتی حشرات نیز می شود به خوبی محافظت کرد.
برای این کار در مورد جانوران بزرگ تر می توان از ایجاد حصار فیزیکی به وسیله فنس هایی که به طور موقتی در اطراف درخت بلوط کار گذاشته می شوند سود جست و یا از شاخه های هرس شده درختان ( ته یمان ) به دور آنان مانع درست کرد . می توان در مورد حشرات از انواع سموم آفت کش استفاده کرد اما باید راهکارهایی مبتنی بر طبیعت و سازگار با محیط زیست به عنوان جایگزین مبارزه شیمیایی انتخاب و اجرا شوند، چرا که سموم شیمیایی با در نظر داشتن معایبی چون مقاومت حشرات به آنها، تنها به آلوده شدن محیط زیست می انجامند. رسیدن به روش های بیولوژیک و حمایت از دشمنان طبیعی آفات نقطه عطفی در امر حفاظت از گیاهان از جمله درختان بلوط خواهد بود.
نحوه پرورش و نگهداری ازگیل
