به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از روزنامه خراسان، زبان، وسیله ای برای برقراری ارتباط با دیگران است و با پیوند خوردن آن با هویت ملی، فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی، نقش مهمی در زندگی مان ایفا می کند. در همین زمینه توجه به گوناگونی زبانی همواره مورد توجه سازمان یونسکو بوده تا جایی که در پی یک رویداد تاریخی در سال ۱۹۵۲ که دانشجویان شهر داکا در تلاش برای ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان در کنار زبان اردو تظاهراتی آرام به راه انداختند، ۲۱ فوریه هر سال برابر با دوم اسفند را «روز جهانی زبان مادری» نام گذاری کرده اند که هدفش افزایش آگاهی های عمومی درباره زبان شناسی، تنوع فرهنگی و زبانی و تاکید بر حفظ زبان مادری است.
امسال هم یونسکو این روز را با پیام «اهمیت زبان مادری بر توسعه، ایجاد صلح و آشتی» جشن می گیرد. به گزارش این سازمان در جهان بیش از هفت هزار زبان وجود دارد که به طور میانگین در هر دو هفته، یک زبان از جهان محو می شود که همراه با آن در واقع میراث فرهنگی و فکری مربوط به آن زبان هم از بین می رود! به همین مناسبت و در پرونده امروز زندگی سلام، نگاهی به چند واقعیت جذاب درباره زبان ها و آمار پرکاربردترین و سخت ترین زبان های دنیا خواهیم انداخت.
از زبان سوتی تا زبان سخت جنگلی ها!
نایاب ترین و سخت ترین زبان های دنیا، ویژگی های عجیب و غریبی دارند که کمتر درباره شان صحبت شده است. در گوشه و کنار این کره خاکی، زبان هایی وجود دارد که شاید توسط تعداد کمی از افراد استفاده شود، اما نکات جالب و باورنکردنی زیادی درباره آن ها وجود دارد که در این مطلب به تعدادی از آن ها اشاره خواهد شد.
سوت بزن تا ببینم چی میگی!
سوت زدن هنوز هم یکی از راه های ارتباطی مردم روستای «گومرا» در جزیره قناری اسپانیاست که ساکنان آن از ۴۰۰ سال قبل «سیلبو گومرو» یا سوت زدن را برای حرف زدن و ارتباط با هم انتخاب کردند، شاید، چون مجبور بودند از فواصل زیادی با هم صحبت کنند. الفبای این مردم دو حرف صدادار و چهار حرف بی صدا دارد. یکی به صورت بم و بلندتر و دیگری به صورت زیر و نازک تر، به این صورت که به جای هر حرف، شکل خاصی از سوت زدن وجود دارد و مردم سوت ها را با جزئیات آن می فهمند و با هم حرف می زنند. این زبان، درواقع شبیه به اسپانیایی بوده که با گذر زمان به شکل سوت درآمده است. یکی از ویژگی های مثبت این زبان، امکان صحبت کردن از فاصله زیاد است! این زبان در سال ۲۰۰۹ به عنوان شاهکار میراث شفاهی و ناملموس بشر در یونسکو به ثبت رسید.
لطفا آشتی کن تا زبان مان منقرض نشده!
«آیاپانیکو» زبانی است که توانسته از میان اتفاقات مختلف تاریخی تا قحطی و دیگر بلایای طبیعی جان سالم به در ببرد و صد ها سال در کشور مکزیک صحبت می شود، اما دو سال پیش احتمال فراموشی این زبان برای همیشه قطعی به نظر رسید، آن هم فقط به یک دلیل مضحک؛ در کشور مکزیک تنها دو نفر به این زبان صحبت می کنند، «مانوئل سگوویا» ۸۳ ساله و «ایزیدروولازکیز» ۷۷ ساله تنها ساکنان روستای آیاپا هستند که در ۵۰۰ متری هم زندگی می کنند. برای نجات این زبان، در سال ۲۰۱۱ «موسسه ملی زبان های بومی» به مانوئل پیشنهاد کلاس هایی را داد تا جوانان علاقه مند، آیاپانیکویی را یاد بگیرند. این پیشنهاد با استقبال مواجه شد، اما با گذشت زمان، از تعداد علاقه مندان کاسته شد و این تلاش به بن بست رسید. تا این که در ۲۰۱۸ به کمک غول مخابراتی دنیا «ودافون» این دو با یکدیگر ملاقات کردند و برنامه ریزی هایی برای نجات این زبان و نوشتن لغت نامه آن در حال انجام است.
آرچی، سخت ترین زبان دنیا
«آرچیب» نام روستایی ۱۲۰۰ نفره در جنوب روسیه است. تنها نقطه جهان که مردمش به زبان آرچی سخن می گویند، زبانی که از زبان منطقه های «لک» و «آوار» به وجود آمده است. برای هر لغت نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار ترکیب مختلف وجود دارد! مثلا اگر فعل «خواندن» در زبان فارسی به شش فرم صرف می شود در زبان آرچی یک میلیون و ۵۰۲ هزار و ۸۳۹ شکل مختلف خواهد داشت! زبان شناس ها، آرچی را با حدود ۸۰ هجای صامت و ۲۶ هجای مصوت، یکی از سخت ترین زبان های دنیا می دانند و جان می دهد برای جریمه کسانی که با قواعد ساده زبان هایی، چون فارسی و انگلیسی کنار نمی آیند.
با این زبان با فضایی ها حرف بزنیم!
سال ۱۹۶۰ بود که دکتر «هانس فرودنتال» کتابی به نام «لینکاس: زبان طراحی شده برای ارتباط های کیهانی» را منتشر کرد. او در کتاب زبانی را معرفی کرده بود که با یادگیری آن و از طریق ارتباط رادیویی، امکان صحبت با بیگانه ها فراهم می شد. به گفته او، لینکاس زبان قابل درک فرازمینی هاست و البته شبیه هیچ زبانی روی کره زمین نیست. در این زبان اعداد در کنار پالس های تکراری و با فاصله قرار می گیرند. این زبان سال ها مورد توجه قرار نگرفت و هیچ ارتباط رادیویی با بیگانه های فضایی صورت نگرفت و فقط در حد یک تئوری باقی ماند. بعد از مدتی دو کانادایی اخترشناس یک سیستم رمزگشایی ضد پارازیت ساختند تا بهتر بتوانند با بیگانگان فضایی ارتباط برقرار کنند و در ۱۹۹۹، این دو پیامی را به زبان لینکاس به نزدیک ترین ستاره کهکشان مخابره کردند. سال ۲۰۰۳ این آزمایش دوباره تکرار شد، اما هنوز پاسخی از سوی فضا دریافت نشده است.
زبان سخت جنگلی ها!
بعد از آرچی به نظر می رسد که سخت ترین زبان دنیا، «تویوکا» است؛ این زبان را ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر در کلمبیا و قبیله هایی در جنگل های آمازون برزیل صحبت می کنند و در دنیای مدرن چندان صحبت نمی شود. سختی این زبان در این است که در حالی که بیشتر زبان های دنیا دارای چند پسوند محدود برای فعل هستند تا زمان یا جنسیت را برای فاعل تغییر دهند، این زبان ۵۰ تا ۱۴۰ پسوند فعلی دارد که می تواند یک معنا را به طور کلی تغییر دهد. مثلا با یک پسوند معنای فعل، دانستن است و با یک پسوند معنای آن فرض کردن می شود.
زبانی تبعیض آمیز با نقابی شاهانه!
در تایلند هنگام صحبت با پادشاه این کشور، زبان خاصی به کار می رود، زبانی که مردم عادی با آن صحبت نمی کنند. نام این زبان «راچاساب» و به معنی «زبان سلطنتی» است که قدمتی ۷۰۰ ساله دارد. این زبان در سنت و فرهنگ تایلندی ها ریشه عمیقی دارد، اما عده بسیار کمی قادر به صحبت کردن به آن هستند. در اخبار، برنامه های تلویزیونی، روزنامه ها و هرکجا که قصد صحبت کردن با پادشاه تایلند و اعضای خانواده یا حتی موضوعی درباره آن ها باشد از این زبان استفاده می کنند.
زبانی با ۳ حرف صدادار و بی عدد
«پیراها» آخرین زبان از دسته زبان های برزیل است که هنوز منقرض نشده است. این زبان در نوع خود جالب و کوتاه است چرا که تنها سه حرف صدادار و هشت حرف بی صدا دارد و هیچ کاراکتر دیگری در زبان آن ها نیست. در این زبان هیچ کلمه ای برای تعریف رنگ ها یا اعداد انتخاب نشده است و تنها با دوکلمه تاریکی و نور تمام رنگ ها توصیف می شود و تعداد هم با یکی از سه کلمه (چند، کمی بیشتر، زیاد) مشخص می شود. بعضی از بومی ها قادر به برقراری ارتباط نیستند و با هوم یا سوت همدیگر را متوجه منظور خود می کنند و برای معانی متفاوت از بلندی صدا استفاده می کنند. مثلا کلمه دوست و دشمن به یک شکل نوشته می شود، اما متفاوت تلفظ می شود.
مشهورترین زبان های ساختگی در فیلم و سریال ها
شاید برای تان جالب باشد که بدانید بعضی از نویسندگان فیلم ها و سریال ها در دنیا برای خاص تر شدن فیلم شان، یک زبان تولید کرده اند! از فیلم آواتار بگیرید تا ارباب حلقه ها و بازی تاج و تخت. در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می شود.
زبان «ناوی» در فیلم «آواتار»
در فیلم «آواتار» جیمز کامرون که در سال ۲۰۰۹ اکران شد، موجوداتی در سیاره ای به نام پاندورا با زبان غریبی زندگی می کردند. کامرون برای این فیلم به دنبال زبانی بود که هیچ بشری تاکنون با آن حرف نزده باشد و دیگر این که گرامر و ادای جملات برای هنرپیشگان فیلم آسان باشد. دنیای این موجودات خیالی به حدی برای کامرون جدی بود که به خاطرش از دکتر «پول فورمر» زبان شناس خواست تا زبانی برای آواتاری ها ابداع کند. فورمر برای این زبان آواشناسی، دستورزبان، نحوه خوانش و مترادف ها را ایجاد کرد و بعد از اتمامش در سال ۲۰۰۵ نامش را «ناوی» گذاشت. این زبان نزدیک به هزار کلمه داشت و گرامرش را فقط دکتر فورمر می دانست و بعد از اکران فورمر هزاران ایمیل درخواست یادگیری این زبان رادریافت کرد و به همین دلیل گرامر و یادگیری زبان ناوی را در وب سایتش قرار داد.
زبان «دوثراکی» در سریال «بازی تاج و تخت»
وقتی که قرار شد شبکه «اچ. بی. او» کتاب «ترانه آتش و یخ» از «جرج آر. آر. مارتین» را در قالب سریال تاریخی و حماسی «بازی تاج و تخت» بازسازی کند، تهیه کنندگان زبان شناس مشهوری را به نام «دیوید جی. پترسون» استخدام کردند تا کلمات و عبارات مبهمی را که مارتین ساخته بود در قالب یک زبان متعلق به فرهنگ مردمی اسب سوار و کوچ نشین و وحشی تنظیم کند. همان طور که در سریال می بینید، فرهنگ دوثراکی هیچ علاقه ای به اخلاق و استفاده از کلمات محترمانه ندارد و به همین دلیل سه هزار کلمه ای که پترسون در قالب یک زبان کامل خلق کرد متناسب با سبک زندگی خشن این قوم است. مثلا هیچ معادلی برای تشکر کردن وجود ندارد، زیرا در این فرهنگ کسی از دیگری تشکر نمی کند. کامل بودن این زبان در حدی است که قرار است در برخی دانشگاه ها به عنوان زبان دوم آموزش داده شود!
آهنگ های اِلف ها در فیلم های «ارباب حلقه ها»
یکی از چیز هایی که باعث شد دنیای «ارباب حلقه ها» تا این حد واقعی باشد، تنوع زبانی بود که «تالکین» در کتاب های خود گنجانده است و توسط همه شخصیت ها، درختان، جن ها و کوتوله ها صحبت می شود. در این میان، دو زبان «خنیا» برای شعر، جادو و دیگر موضوعات مهم غیرروزمره و «سیندارین» برای دیگر موارد بیش از همه دقیق و پیچیده بودند و توسط «اِلف ها» استفاده می شوند. زبان خنیا ترکیبی از زبان کهن مناطق اسکاندیناوی، ولزی، فنلاندی و گیلیک بود و طرفداران این زبان طی دهه ها پس از نوشتن کتاب های تالکین به تشریح این زبان پرداخته اند به نحوی که اکنون بخش زبان شناسی زبان الف ها وجود دارد و سه مجله به این زبان منتشر می شود.
3 سال پیش