زندگی نامه رابیندرانات تاگور شاعر و موسیقیدان اهل هند

رابیندرانات تاگور (به بنگالی: রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর) (زاده ۷ مه ۱۸۶۱ – درگذشته ۷ اوت ۱۹۴۱) شاعر، نمایشنامه نویس، فیلسوف، موسیقیدان و چهره پرداز اهل بنگال هند بود. شهرت او بیشتر برای شاعری و به عنوان نخستین آسیایی برنده جایزه نوبل بود. پدرش دبندرانات (مهاریشی) و مادرش سارادادیوی نام داشت. پدر تاگور غزل های حافظ را حفظ بود و به اشعار فارسی علاقه وافری داشت، او خود را متعلق به سرزمین ایران می دانست. به تاگور لقب گوردیو (Gurdev) به معنای پیشوا داده اند. وی از سردمداران دیرین و مدافعان سرسخت استقلال هندوستان به شمار می آید. محمد حمید انصاری معاون رئیس جمهوری هند می گوید: تاگور در سفر به ایران طی سخنانی گفت: هویت نفسانی و هویت ملی که در ذات انسان نهفته است نباید مانع از احترام به دیگر فرهنگ ها شود، آسیا دارای تمدن و فرهنگ غنی است و هر ملتی بر اساس فرهنگ و مذهب و آیین خود راه رهایی خود از عقب ماندگی و استعمار را بازخواهد یافت. رابیندرانات تاگور بزرگترین شاعر ایالت بنگال است، که به زبان هندی و زبان بنگالی شعر می سرود و اشعار خود را به انگلیسی نیز ترجمه می کرد. هم سرود ملی هند و هم سرود ملی بنگلادش از تصنیف های تاگور است. او از کودکی اشعاری نغز می سرود و در زبان و ادبیات شبه قاره هند انقلاب پدیدآورد. به ویژه اشعار موسوم به گیتانجالی معروفیت فراوان دارد و به زبان های بسیاری ترجمه شده است. تاگور با این اشعار در سال ۱۹۱۳ جایزه نوبل را در ادبیات دریافت کرد. او علاوه برسرودن شعر، داستان و نمایشنامه می نوشت، و گاه تأملات خیال انگیز و عرفانی خود را روی بوم نقاشی می آورد. تاگور در سراسر مشرق زمین محبوبیت داشت. او به ایران علاقه فراوان داشت و دو بار به ایران سفر کرد: بار اول در اردیبهشت ۱۳۱۱ (بهار ۱۹۳۲) که به همراه عروس خود و دینشاه ایرانی (از پیشوایان پارسیان هند) به دعوت دولت ایران به این کشور سفر کرد و جشن هفتادمین زادروز او در تهران برگزار شد. تاگور در دیدار از تهران و شیراز با بسیاری از نویسندگان و سخنگویان ایرانی دوست شد. ملک الشعرای بهار در ستایش تاگور قصیده ای بلند سروده است. او در سال ۱۳۱۳ برای بار دوم به ایران سفر کرد. تاگور از عرفان «اوپانیشادی» و سروده های عارفان و شاعران «بهکتی نو» بسیار تأثیر گرفته است. تاگور در نوشته های خود عبارات و پاره هایی از اوپانیشادها را نقل می کند و در مجموعهٔ ترانه های کبیر، یکصد شعر از سروده های کبیر، مؤسس مذهب «کبیر پانتی» و نمایندهٔ برجسته مکتب بهکتی نو را به زبان انگلیسی درآورد.

آغاز زندگی تاگور

رابیندرانات در بامداد ۷ مه ۱۸۶۱ میلادی زاده شد. او چهاردهمین و واپسین فرزند مهاریشی بود. وی را در میان خانواده رابی می خواندند. سیزده سال و ده ماه از زندگیش گذشته بود که مادرش را از دست داد. از آنجا که پدرش که زمیندار بزرگی بود پیوسته در سفر بود نگهداری وی بر گرده برادرانش افتاد. وی در خانواده از کودکی با فلسفه و چهره پردازی و موسیقی و شعر و نویسندگی آشنا شد. خواندن و نوشتن را در خانه آموخت. او از هشت سالگی شعر می گفت. مادر و برادر بزرگش از استعداد فهم زبان، فلسفه و منطق برخوردار بودند و مشوق او در دانش اندوزی بودند. وی را به آموزشگاه های گوناگون فرستادند ولی رابی با مدرسه خو نمی گرفت و از آن گریزان بود چنان که در بزرگسالی مدرسه را آمیزه ای از بیمارستان و زندان خواند. هنگامی که دوازده ساله بود پدرش وی را با خود به هیمالیا برد. دیدار از طبیعت و نیایشگاه های هندوان اثر بسیاری در او گذارد. وی دانشگاه تاگور یا دانشگاه ویسو بهاراتی را در جایی که در این سفر دیده بود و پسندیده بود در آینده برپا داشت. این سرزمین را که خاکی سرخ داشت خریداری کرد و چندی پس از آن در آنجا خانه و باغی ساخت و آنجا را شانتی نیکتان (به معنای رامشگاه) نامید. او از این پس دلبستگی بسیاری به طبیعت پیدا کرد. پدرش بدو سانسکریت و انگلیسی و ادب بنگالی می آموخت. وی در سال ۱۸۷۵ هنگامی که چهارده ساله بود دیگر مدرسه را کنار گذاشت. در همین هنگام بود که مادرش درگذشت. برادرش جوی تیرین درانات وی را به خانه خود برد و همسر او کادامبری همچون مادری مهربان از او پرستاری کرد. در آوریل ۱۸۸۴ کادامبری به دلیلی ناآشکار خودکشی کرد. مرگ وی بر رابی جوان اثر بدی گذاشت. مهاریشی به پیشنهاد ساتین درانات برادر دیگر رابی وی را برای دانش اندوزی به بریتانیا فرستاد. در سپتامبر ۱۸۷۸ رابی به همراه برادرش ساتین درانات به بریتانیا رفت. او را در آغاز برای خواندن حقوق به آنجا فرستادند ولی رابی به موسیقی و شعر و ادب پرداخت و پس از یک سال به زادگاه خویش بازگشت. از این به بعد زندگی تاگور در کش و قوسی اعجاب آور درگیر شد. این جریان او را به متفکر بزرگ و ملی هندوستان مبدل کرد. او برای هند شعر می گفت، مقاله می نوشت، سیاست های بریتانیا را نقد می کرد و دست به تحرکات سیاسی می زد. بسیاری از نوشته هایش به دلیل دارا بودن چنین مضامین و ویژگی هایی به مکتوبات ملی هند تبدیل شده اند که از این دسته می توان به رساله «نهضت ملی» اشاره کرد که در سال ۱۹۰۴ منتشر شد. درواقع کتاب شناختنامه رابیند رانت تاگور به تمام اینچنین ویژگی هایی که در این متفکر بزرگ هندی می توان سراغ گرفت پرداخته و تمام اندیشه ها و زوایای فکری او را کاویده است. رابیندرانات به خواست پدر در هنگامی که بیست و دو ساله بود با دختری از گروه برهمنان به نام بهاوتارینی ری چودری (Bhavatarini rai Chowdhry) پیمان زناشویی بست. رابیندرانات پس از آن همسرش را مری نالینی (Mrinalini) می خواند. در ۲۲ دسامبر ۱۹۰۱ وی به شانتی نیکتان رفت و در آنجا آموزشگاهی را به نام برهماچاریه اشرام گشود. این آموزشگاه در آغاز پنج شاگرد داشت که یکی از آنان بزرگ ترین پسر خود تاگور بود. همچنین آنجا پنج آموزگار نیز داشت. از آنجا که از میان آموزگاران پنج تن مسیحی بودند برپایی چنین جایی بر هندوان دیندار خوش نیامد. اما تاگور تا آخر عمرش به رتق و فتق امور آنجا مشغول شد و این در حالی بود که به عنوان یک متفکر هندی در تراز جهانی به اقصی نقاط دنیا سفر کرده و سخنرانی می کرد. او بارها از ایران، آمریکا، بریتانیا، فرانسه، ژاپن و بسیاری کشورهای دیگر دیدار کرد. علاقه او به ایران بسیار زیاد بود چراکه به نظر او فرهنگ ایرانی و هندی ریشه ای مشترک دارند و شاید به همین دلیل بود که جشن هفتادمین سال تولدش در سال ۱۹۳۲ در ایران برگزار شد. تاگور طی دو دیدارش از ایران از مزار سعدی، حافظ، فردوسی و دیگر نقاط ایران نیز بازدید کرد. در سال ۱۹۰۱ که سنگ بنای دانشگاهش را گذاشت همسرش مری نالینی سخت بیمار شد، وی را به کلکته بردند ولی وی در ۲۳ نوامبر ۱۹۰۳ درگذشت. از او پنج فرزند به جای ماند. چندی پس از آن دومین دخترش رنوکا بیمار گشت و سرانجام در سپتامبر ۱۹۰۳ نه ماه پس از مادر و در سیزده سالگی در گذشت. چندی پس از آن در پی با مرگ یکی از شاگردانش به بیماری آبله روبرو شد و چون این بیماری واگیر بود به ناچار آموزشگاه را به جای دیگری به نام شلیدا برد. در ۹ ژانویه ۱۹۰۵ پدرش مهاریشی در هشتاد و هشت سالگی جان سپرد. در ۲۳ نوامبر ۱۹۰۷ جوانترین پسرش سامیندرا مرد و پدر را داغدار کرد، وی هنگام مرگ سیزده ساله بود. این رویدادهای تلخ بر شعرهای تاگور اثر بسیاری گذارد.

جملات برگزیده رابیندرانات تاگور

• امید، نان روزانه آدمی است.
• هنرمند عاشق طبیعت است به همین دلیل هم برده و هم ارباب آن است.
• آن که شغلش نیکوکاری است، وقتی برای نیک بودن ندارد.
• اگر انتظار و توقع نداشته باشی همه دوست تو اند.
• دروغ هرگز به حقیقت راه نخواهد برد، هرچند بر قدرت او افزوده گردد.
• آن که از قضاوت می ترسد، از عدالت ترسیده است.
• سعادت حقیقی را در عشق جستجو کنید.

آثار رابیندرانات تاگور

• سلطان قصر سیاه
• جمع کردن میوه ها
• اشعار خبیر
• موج های عنان گسسته
• نامه هایی به یک دوست
• پیوند آدمی
• مذهب بشر
• شخصیت
• نکاتی از بنگال
• هدیه عاشق
• چیترا
• گیتانجالی
• ماه نو و مرغان آواره
• خانه و جهان
• کشتی شکسته

ارزش آثار رابیندرانات تاگور

تاگور ، شاعری عارف و عالم بود. او یکی از وزنه های ادبی تاریخ ادبیات جهان و یکی از بزرگترین شاعران عرفانی جهان ادبیات می باشد. تاگور درست مانند مولانا ، سعدی و حافظ برای هندی ها ارزشمند است. او انسانی با اعتقادات عرفانی و صوفی گرایانه ی هندی بود و در این زمینه نیز قلم می زد و اشعار بسیاری نیز سرود که هر یک راه زندگی را در اختیار دوستدارانش می گذارند. دغدغه ی اصلی تاگور ، بیان ارزش آدمی و ارزش و اعتبار جهانی که در آن زندگی می کنیم ، در میانه ی شعرهایش بوده است.

زندگی نامه فردوسی شاعر حماسه سرای ایرانی