به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو، با گذشت بیش از ۹ ماه از خروج یکجانبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از توافق هسته‌ای، این توافق همچنان زنده است. این استمرار برخی از کارشناسان آمریکایی را امیدوار کرده است که رئیس‌جمهور آینده آمریکا به این توافق بازگردد. دو کارشناس آمریکایی، ایلان گولدنبرگ، مدیر برنامه امنیت خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا، و اریک بروئر، پژوهشگر مرکز امنیت جدید آمریکا، طی یادداشتی در مجله فارین پالیسی، ضمن تاکید بر ضرورت بازگشت آمریکا به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، راه حلی برای تسهیل این بازگشت ارائه کردند.
به نوشته این دو کارشناس، اولین مسئله‌ای که پیروز فرضی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا با آن مواجه خواهد شد، این است که آیا آمریکا به توافق هسته‌ای بازگردد یا خیر. پاسخ باید قطعا بله باشد. توافق هسته‌ای ایران یکی از قوی‌ترین و مفصل‌ترین توافقاتی است که تا به حال بدست آمده است و زمانی که آمریکا از آن خارج شد، توافق دقیقا همانگونه که طراحی شده بود، کار می‌کرد. یعنی برنامه هسته‌ای ایران به نحو موثری محدود شده بود. مهمتر از این، ایران به توافق پایبند بود و همچنان پایبند است. اگر آمریکا به توافق بازگردد، این منافع ادامه خواهد داشت. توافق هسته‌ای یک توافق بین المللی بود که با متحدان اروپایی آمریکا، چین و روسیه امضا شد و توسط سازمان ملل تصویب شد. اگر دولت جدید آمریکا بخواهد به عنوان یک رهبر جهانی ظاهر شود که به تعهدات جهانی احترام می‌گذارد، بازگشت به توافق هسته‌ای ضروری خواهد بود. اما مسئله پیچیده‌تر این است که آمریکا چگونه باید به این توافق بازگردد.
این دو کارشناس، به رغم حمایت از بازگشت آمریکا به برجام، معتقدند که آمریکا نباید به برجام، همانگونه که الآن هست، بازگردد. بلکه رئیس‌جمهور آینده آمریکا باید از اهرم خروج ترامپ از برجام استفاده کند و در حوزه سایر مسائل مورد اختلاف و نیز در مورد آینده برنامه هسته‌ای به تفاهماتی با ایران برسد.
در یادداشت این دو کارشناس آمده، از آنجا که ایران به این نتیجه رسیده که علیرغم خروج واشنگتن، پایبندی به برجام به نفع آن است، بازگشت آمریکا به این توافق و رفع تحریم‌ها ضرورتا یک امتیاز یکجانبه به ایران خواهد بود. واشنگتن قادر خواهد بود که از ایران در مقابل (بازگشتش به برجام و رفع تحریم‌ها) چیزی بخواهد. اما واشنگتن باید واقع‌بین باشد و چیز زیادی از ایران نخواهد. چون بازگشت به برجام، به نفع آمریکا است. ایران نیز برای امتیازدهی محدودیت سیاسی خواهد داشت. هر چند حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، یا جانشین او، ممکن است خواستار رفع تحریم‌ها باشند، اما ایران نمی‌تواند به شکل تسلیم‌شده به آمریکا ظاهر شود.
از دیدگاه گولدنبرگ و بروئر، آمریکا باید از طریق دیپلماسی آرام، موافقت ایران با برنامه مذاکراتی جدید بر سر موضوعات کلیدی را جلب کند. طرف‌های برجام، می‌توانند تاریخ اکتبر ۲۰۲۳ را به عنوان تاریخ تبدیل این برنامه مقدماتی به یک توافق جدید جایگزین برجام تعیین کنند. این تاریخ - که در توافق هسته‌ای به عنوان «روز انتقال» شناخته می‌شود- مهم است. در این مرحله، انتظار می‌رود که ایران پروتکل الحاقی را تصویب کند و آمریکا هم طبق مفاد برجام، باید بخش بزرگی از تحریم‌ها، از جمله تحریم‌های مصوب کنگره، را برای همیشه حذف کند و نه تعلیق. علاوه بر این، در این تاریخ، قرار است محدودیت‌های سازمان ملل بر برنامه موشکی ایران هم رفع شود. اما واقعیت سیاسی این است که کنگره بدون حصول پیشرفت در سایر مسائل، بعید است که با حذف تحریم‌ها موافقت کند.
این دو کارشناس در ادامه پیشنهاداتی برای برنامه مذاکراتی ایران و آمریکا در آینده ارائه کردند که به شرح زیر است: نخست، ایران باید قبل از انقضای محدودیت‌های برجام در زمینه ذخیره اورانیوم، سطح غنی‌سازی و سانتریفیوژها، از گفتگو درباره این مسائل استقبال کند. دوم، آمریکا باید اصرار کند که همه مسائل مرتبط با پایبندی ایران به برجام، باید قبل از بازگشت آمریکا به این توافق حل شود. اگر چه ایران الآن به برجام پایبند است، اما ظاهرا مقامات ایران به منظور ارسال سیگنال سیاسی، به عدم پایبندی به برخی تعهدات فکر می‌کنند. سوم، آمریکا باید موافقت ایران برای انجام گفتگو‌ها درباره برنامه موشکی را جلب کند. مطرح کردن این موضوع دشوار است. موشکهای ایران، پایه و اساس قابلیت‌های دفاعی و بازدارندگی ایران هستند و مقامات بلندپایه ایران مکررا هشدار داده‌اند که موشک‌ها غیرقابل مذاکره است. چهارم، آمریکا و ایران باید بر سر آغاز یک گفتگوی گسترده‌تر درباره مسائل منطقه‌ای مثل سوریه و یمن موافقت کنند.
آنچه گولدنبرگ و بروئر پیشنهاد می‌کنند، تا حدود زیادی با اهداف دولت ترامپ هم شباهت دارد. هنوز معلوم نیست که آیا یک رئیس‌جمهور دمکرات در آمریکا می‌تواند چنین پیشنهاداتی را عملی کند یا خیر. همانگونه که این دو کارشناس می‌گویند، بازگشت آمریکا به برجام، به عنوان یک امتیازدهی به ایران تلقی خواهد شد؛ بنابراین احتمالا آمریکا در ازای این امتیازدهی، از ایران امتیازاتی بخواهد. پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است: آیا ایران که آمریکا را ناقض برجام می‌بیند و از این نقض خسارت‌هایی متحمل شده است، حاضر می‌شود دوباره به آمریکا امتیاز دهد؟
