به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، نسخه جدید پهپاد کمان ۱۲نیروی هوایی ارتش در حالی مجهز به سامانه های جنگ الکترونیک شده که این پرنده به دلیل برد هزار کیلومتری خود می تواند مکمل مناسبی برای پهپاد ضدرادار امید جهت اجرای ماموریت خود باشد.
اگرچه نیروی هوایی ارتش حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، نمونه هایی از پهپاد را برای تمرین های مختلف در اختیار داشت، اما تا حدود یک دهه پیش نهاجا توجه و تمرکز ویژه ای را برای بهره گیری از پرنده های بدون سرنشین در سازمان رزم و یگان های خود اختصاص نمی داد. کم کم، ردپای برخی طرح های نوآورانه و خلاقانه مانند پهپاد «سفره ماهی» و چند نمونه دیگر، در برنامه های این نیرو دیده شد که نشان می داد توجه بیشتری به مدل های جدید و توانایی ساخت پهپاد در این نیرو، به وجود آمده است. بر این اساس، در اواخر دهه ۱۳۸۰، نیروی هوایی ارتش تصمیم به گسترش یگان پهپادی خود و انتقال بخشی از مأموریت های پرنده های سرنشین دار خصوصا در زمینه شناسایی، به پهپاد ها گرفت و به موازات آن، طراحی های اختصاصی برای پهپاد ها در این نیرو آغاز شد.
در گام های اولیه و بر اساس برخی اطلاعات منتشره، پهپادهایی، چون مهاجر، ابابیل-۳ و کرار، جزو اولین پرنده هایی بودند که به ناوگان پهپادی نهاجا ملحق شدند و در برخی تمرینات و رزمایش های این نیرو در دهه ۹۰، نشان دادند می توانند به خوبی ایفاگر وظایف مهمی در ساختار نیرویی باشند که دهه ها بود، با هواپیما های سرنشین دار مانوس شده بود.
اگرچه تا به امروز اطلاعات بیشتری از برخی از این طرح ها همچون پهپاد سفره ماهی منتشر نشده، اما به نظر می رسد که پژوهشگران نهاجا در جهاد خودکفایی این نیرو، علاوه بر انتخاب چند پیکربندی کاملاً متفاوت در ساخت پهپاد های گذشته، قصد آزمودن مزایا و معایب مدل هایی را داشته اند که با توجه به اینکه اکثر پهپاد های مذکور دو موتوره بوده و رعایت اصول پنهان کاری راداری در طراحی بدنه و فرم بال های آن ها و هماهنگی زوایای بال و دم قابل مشاهده بود، قرار است تبدیل به کانسپت هایی برای ساخت هواپیمای سرنشین دار شوند.
اما پهپاد های خریداری شده از صنایع دفاعی نیز، حضور موثری در نیروی هوایی ارتش طی سال های گذشته داشته اند. به عنوان مثال، پهپاد «ابابیل-۳» به عنوان یکی از نمونه های متداول در بین نیرو های مسلح، در نهاجا به دوربین های عمودنگر با قدرت تفکیک (رزولوشن) بسیار بالا مجهز شده و امروزه نمونه های مسلح این پهپاد نیز در اختیار نیروی هوایی ارتش قرار دارد که امکان رها کردن بمب های هوشمند و نقطه زن «قائم» (دارای چند گونه مختلف) و موشک شلیک کن-فراموش کن «الماس» با برد ۸ کیلومتر را دارند. پهپاد «کرار» متعلق به نیروی هوایی ارتش نیز انواع مهمات معمولی و هدایت شونده را حمل می کند که از جمله آن ها بمب هدایت لیزری GBU-۱۲ است.
از مهاجم تا کمان؛ نیروی هوایی وارد کارزار تولید پهپاد می شود.
اما یکی از مهمترین و مشهورترین گام های نیروی هوایی ارتش برای طراحی و ساخت پرنده های بدون سرنشین، به نمایشگاه خاص چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی یعنی نمایشگاه اقتدار۴۰ در بهمن ۱۳۹۷ باز می گردد. این پهپاد با نام «کمان۱۲»، نشان داد نمونه های قبلی ساخته شده در نهاجا، پله هایی بودند که توانست هدف مهم رسیدن به این پرنده را تسهیل کنند. بررسی های تخصصی نشان می داد، تجربیات کسب شده در پرنده ای به نام «مهاجم۹۲»، به کمان۱۲ منتج شده است. پهپاد «مهاجم۹۲» در نمایشگاه هفته دفاع مقدس در سال ۱۳۹۴ به نمایش گذاشته شد و در این پرنده، برخی ویژگی های مهم مانند بال دو تکه، نشست و برخاست از باند به واسطه ارابه فرود و دم دوگانه، قابل توجه بود.
در پهپاد جدید نهاجا یعنی کمان ۱۲، بال دو تکه، بدنه غیر دایروی، دماغه برجسته و شکل دم عقب، شباهت های قابل توجهی به «مهاجم۹۲» داشت، اما دو برابر شدن ابعاد کلی، یکی از ویژگی هایی بود که نشان داد نیروی هوایی ارتش به دنبال طرح های پرجسارتی است. در واقع، به کار بستن تجربیات کسب شده در «مهاجم۹۲» با تغییرات لازم برای حرکت به سمت یک رده بالاتر از نظر برد و مدامت پروازی، به کمان۱۲ منتهی شده بود. طبق اولین اطلاعات رسمی، «کمان۱۲» پهپادی با مقیاس متوسط با مداومت پروازی تا ۱۲ ساعت و قابلیت پرواز تا ارتفاع ۱۸۰۰۰ پا یعنی حدود ۵۵۰۰ متر با موتور ملخی پیستونی با توان ۶۰ اسب بخار بود. دهانه بال حدود ۱۰ و طول کلی ۵.۴ متر، سرعت بیشینه ۲۰۰، سرعت کروز ۱۶۰ بر ساعت، ۱۰۰ کیلوگرم محموله، جرم خالی ۲۲۰ و جرم نهایی ۴۵۰ کیلوگرم و شعاع عملیاتی ۱۰۰۰ کیلومتر از دیگر ویژگی های پهپاد کمان۱۲ است.
در رزمایش های سال های گذشته، پهپاد کمان ۱۲ قابلیت حمل سه موشک اخگر یا بمب های همرده با آن رونمایی شد. البته در رزمایش مشترک ذوالفقارــ ۹۹، پهپاد کمان ــ ۱۲ در نقش های شناسایی، هدفیابی و نظارت نیز وارد عمل شده بود.
پای کمان ۱۲ به شهر زیرزمینی ارتش باز شد
خردادماه امسال، پایگاه سری و زیرزمینی پهپادی ۳۱۳ ارتش جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار با حضور سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیرو های مسلح به نمایش درآمد؛ ظرفیتی جدید در حوزه قدرت پهپادی کشور که این قدرت نوظهور طی ماه های گذشته به شکل فزاینده ای در مرکز توجه ها به ویژه توجه دشمنان کشورمان قرار داشته است. این پایگاه بزرگ عملا نشان داد امروز در حوزه سامانه های بدون سرنشین، از ریزپرنده هایی با ابعاد بسیار کوچک تا پرنده هایی با طول بال چندین متر و با ابعاد یک جنگنده، در اختیار یگان های مختلف ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار دارد که هرکدام از این پرنده ها ماموریت خاص خود را انجام می دهند.
یکی از ویژگی های مهم این رونمایی، مشاهده پهپاد کمان ۱۲ با سامانه های جدید جنگال بود. با توسعه سامانه های پدافندی در برد های مختلف برای مقابله با هواپیما های بدون سرنشین به ویژه پهپاد های انتحاری و پرسه زن، یکی از تهدید هایی که برای انجام عملیات های پهپادی وجود دارد، احتمال هدف قرار گرفتن آن ها توسط سامانه های پدافند هوایی است که برای مقابله با این تهدید، روش های مختلفی از جمله اقدامات جنگ الکترونیک و ایجاد اخلال روی رادار های سامانه های پدافندی وجود دارد.
در پایگاه پهپادی ۳۱۳ ارتش، برای نخستین بار یک پاد خودحفاظتی بر روی پهپاد های کمان ۱۲ به نمایش درآمد که علاوه بر قابلیت ایجاد اخلال بر روی رادار های سامانه های پدافندی دشمن، این امکان را دارد که اگر هم موشکی به سمت پهپاد شلیک شود، با پرتاب Chaff/Flare موشک شلیک شده را که چه راداری و چه حرارتی باشد منحرف کند. برخورداری از چنین قابلیتی باعث می شود تا هواپیما های بدون سرنشین ارتش بتوانند در فضایی امن تر و با دقت بیشتری عملیات خود را که می تواند عملیات بر علیه اهداف ثابت و متحرک و ... باشد را اجرا کنند.
در حقیقت، این پرنده بومی نشان داد با قابلیت هایی، چون مقابله با پهپاد های انتحاری و پرسه زن، منحرف کردن موشک های راداری و حرارتی و نیز ایجاد اخلال روی رادار ها و سامانه های پدافندی دشمن با کمک جنگ الکترونیک، قرار است عهده دار ماموریت های مهمی در نیروی هوایی ارتش باشد.
رخ نمایی از کمان ۱۲ با سامانه های ویژه جنگال
رزمایش مشترک پهپادی ۱۴۰۱ ارتش جمهوری اسلامی ایران، در حالی در شهریورماه امسال برگزار شد که صنایع دفاعی کشورمان بخشی دیگر از برنامه های خود برای مسلح کردن پرنده های بدون سرنشین را به نمایش عمومی گذاشت که از جمله آنها، تجهیز برخی پهپاد ها به سامانه های جنگ الکترونیک بود. ضمن آنکه شرکت بیش از ۱۵۰ فروند انواع پهپاد در این رزمایش و همچنین گستردگی منطقه عملیات که تمام مناطق کشور بویژه خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان را شامل می شد، موجب پیچیدگی برگزاری این رزمایش بود که با عملکرد مناسب سامانه های فرماندهی و کنترل رزمایش انجام شد.
یکی از مهمترین پرنده های حاضر در این تمرین عملیاتی، کمان ۱۲ بود که با مجهز شدن به پاد ویژه جنگ الکترونیک، نقش جدیدی را برای خود معرفی کرد. با توجه به اینکه بحث اخلال و سرکوب سیستم های راداری دشمن را می توان یکی از بزرگترین چالش های ارتش های جهان از دوره جنگ ویتنام به این طرف به حساب آورد، لذا اگر یک طرف قابلیت شناسایی متقابل و سرکوب توانایی راداری سمت مقابل درگیری را داشته باشد برتری خاص و قابل توجهی به نسبت دشمن خواهد داشت. بخصوص اینکه به صورت سنتی در ارتش های جهان بحث کشف، اخلال و نابودی فیزیکی رادار های دشمن عمدتا بر عهده یگان های پروازی سنگین است که به موشک های ضد رادار یا تسلیحات هدایت شونده خاص مجهز هستند، اما با ابتکار جدید نیرو های مسلح کشورمان، این مدل دچار تغییرات مهمی شده است.
با این ابتکار جدید، کمان ۱۲ می تواند علاوه بر موقعیت یابی و اخلال روی رادار های دشمن، وظیفه کمک به پرنده های بدون سرنشین ایرانی را نیز بر عهده بگیرد که برای نابودی رادار ها و سامانه های پدافندی وارد عمل می شوند و این شناسایی و بویژه اخلال، راه را برای عملیات اصلی پهپاد های انتحاری، هموار می سازد. ضمن آنکه در تصاویر قبلی منتشره از پهپاد بزرگتر از کمان ۱۲ یعنی کمان ۲۲ نیز نمونه ای از غلاف جنگال روی آن دیده می شد که نشان می دهد این خانواده، وظیفه ویژه ای را برای اجرای عملیات های جنگ الکترونیک و اخلال، بر دوش دارند.
با توجه به اینکه در سال های اخیر نمونه های متنوعی از پرنده های بدون سرنشین از جمله پرنده های ضدرادار، در کشورمان ساخته شده است، ترکیب این دو پرنده می تواند ماموریت های ویژه ای را به سرانجام برساند. به عنوان نمونه، یکی دیگر از پهپاد هایی که حضور آن در پایگاه زیرزمینی ارتش قابل توجه بود، پهپاد انتحاری و ضدتشعشع امید است. امید جدیدترین دستاورد ارتش در حوزه پهپاد های انتحاری محسوب می شود که اولین بار در رژه روز ارتش سال جاری به نمایش درآمد و رونمایی از آن سر و صدای زیادی در محافل خبری و تحلیلی جهان به راه انداخت.
"امید" علاوه بر اینکه قابلیت حمله به انواع اهداف ثابت و متحرک را دارد، ماموریت خاص هدف قرار دادن رادار ها و سامانه های پدافندی دشمن را بر عهده گرفته و با برخورداری از جستجوگر های خاص، می تواند تشعشعات ساطع شده از سامانه های راداری دشمن را کشف و به سمت آن ها برود. با توجه به اطلاعات ماهواره ای که در اواخر تابستان امسال منتشر شد، مشخص شده عملیات درخشان و کم نظیر یگان های یمنی برای نابودی سامانه پدافندی پاتریوت به وسیله پهپاد، با موفقیت انجام شده و لذا می توان اطمینان داشت استفاده توامان از پرنده های اخلالگر همچون کمان ۱۲ یا کمان ۲۲ و پهپاد امید، می تواند ماموریت هایی به مراتب سخت تر را به نتیجه برساند.
در اساطیر باستان، کمان سلاح اصلی ایرانیان محسوب می شد و اگر روزی، دفاع از این آب و خاک با کمان سلحشوران ممکن بود، امروز این کمان های جدید ایرانی هستند که وظیفه دورکردن چشم و نظر شوم هر دشمن را از این سرزمین و مردمانش، بر عهده خواهند داشت؛ انشاء الله.
پهپاد «شهاب» رونمایی شد
