به گزارش سرویس مجله خانواده ساعدنیوز، آیا تا به حال شده احساس کنید بی‌حال و خسته‌اید و حتی با وجود خواب کافی هم انرژی لازم را ندارید؟ یا شاید متوجه رنگ‌پریدگی صورتتان شده‌اید و نمی‌دانید دلیل آن چیست؟ همه این‌ها می‌توانند نشانه‌های کمبود آهن در بدن باشند. آهن، این عنصر حیاتی، نقش مهمی در تولید انرژی و انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن ایفا می‌کند. فقر آهن یکی از شایع‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای است که در صورت عدم توجه و درمان، می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند ضعف سیستم ایمنی، کاهش تمرکز و حتی ریزش مو شود. در این مطلب قصد داریم تا علائم کمبود آهن و نشانه‌های کمبود آن و عوارض کمبود آهن را بررسی کنیم و راه‌های تشخیص و درمان آن را به شما معرفی کنیم.
کمبود آهن یکی از مشکلات تغذیه‌ای شایع در جهان است که در صورت عدم درمان، می‌تواند سلامت عمومی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه، به‌صورت کامل علائم و عوارض کمبود آهن در بدن را بررسی می‌کنیم تا بتوانید به‌موقع نشانه‌های کمبود آهن را تشخیص داده و اقدامات درمانی لازم را انجام دهید.
کمبود آهن باعث کاهش سطح هموگلوبین خون می‌شود، پروتئینی که وظیفه انتقال اکسیژن را بر عهده دارد. در نتیجه، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها و اعضای بدن به‌طور مؤثری انجام نمی‌شود و این موضوع منجر به خستگی، ضعف و کاهش انرژی می‌گردد. افراد دچار فقر آهن، حتی پس از خواب کافی، همچنان احساس خستگی دارند و انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های روزانه را از دست می‌دهند.
رنگ‌پریدگی یکی دیگر از نشانه‌های کاهش سطح آهن است. این حالت به دلیل کاهش هموگلوبین، که عامل رنگ قرمز خون است، ایجاد می‌شود. علاوه بر پوست، کاهش رنگ در مخاط دهان و لثه‌ها نیز می‌تواند نشانه کمبود آهن باشد.
کمبود آهن باعث می‌شود قلب برای جبران اکسیژن‌رسانی ناکافی به بافت‌ها، با شدت بیشتری خون پمپاژ کند. این وضعیت می‌تواند باعث تپش قلب، تنفس کوتاه و حتی احساس فشار در قفسه سینه شود. افراد دچار کمبود آهن و دارای علائم کمبود آهن، ممکن است هنگام انجام فعالیت‌های ساده مانند بالا رفتن از پله‌ها، دچار نفس‌تنگی شوند.
با کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز، احتمال سردردهای مداوم و سرگیجه بیشتر می‌شود. این موضوع به‌خصوص در زمان‌هایی که بدن نیاز به تمرکز بیشتری دارد، محسوس‌تر است.
کمبود آهن می‌تواند باعث ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها شود. این وضعیت به این دلیل رخ می‌دهد که بدن در تلاش است تا مقدار محدودی آهن را به بخش‌های حیاتی‌تری مثل اعضای داخلی و مغز اختصاص دهد و در نتیجه، تأمین مواد مغذی به مو و ناخن‌ها کاهش می‌یابد. علاوه بر مصرف مکمل‌های آهن، می‌توانید از قرص تقویتی مو که حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای سلامت مو هستند نیز استفاده کنید.
در برخی افراد، کمبود آهن می‌تواند باعث ولع به خوردن مواد غیرخوراکی مثل خاک، یخ یا نشاسته شود که به این حالت پیکا می‌گویند. این وضعیت به‌خصوص در کودکان و زنان باردار بیشتر مشاهده می‌شود.
کاهش سطح هموگلوبین باعث می‌شود خون کمتری به دست‌ها و پاها برسد، که می‌تواند منجر به سردی مداوم در این نواحی شود. اگر همیشه دستان یا پاهای سرد دارید، این هم می‌تواند نشانه‌ای از فقر آهن باشد.
یکی دیگر از علائم کمتر شناخته شده‌ی کمبود آهن، اختلال در حس چشایی و بویایی است. آهن نقشی کلیدی در عملکرد سلول‌های عصبی دارد و کمبود آن می‌تواند به اختلال در گیرنده‌های چشایی و بویایی منجر شود. افرادی که دچار کمبود آهن هستند ممکن است طعم و بوی غذاها را به خوبی احساس نکنند یا تغییراتی در حس چشایی و بویایی خود تجربه کنند. مصرف مکمل‌های زینک پلاس می‌تواند به بهبود این مشکلات کمک کند.
کمبود آهن می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که به طور کلی به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند: عدم دریافت کافی آهن از رژیم غذایی، از دست دادن خون، مشکلات جذب آهن، و نیاز بیشتر بدن به آهن.
یکی از دلایل رایج کمبود آهن، مصرف ناکافی مواد غذایی حاوی آهن است. رژیم‌های غذایی که شامل مقادیر کمی گوشت قرمز، جگر، ماهی، سبزیجات برگ‌دار (مانند اسفناج)، و حبوبات هستند، می‌توانند منجر به کاهش ذخایر آهن بدن شوند. افراد گیاهخوار یا کسانی که رژیم غذایی محدود دارند، بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند، زیرا ممکن است منابع گیاهی آهن (مثل حبوبات و سبزیجات) به‌تنهایی نتوانند نیاز بدن را به‌طور کامل تأمین کنند.
از دست دادن خون یکی از مهم‌ترین دلایل کمبود آهن است. این موضوع می‌تواند ناشی از قاعدگی‌های سنگین در زنان که فقر آهن در زنان را در پی دارد، زخم‌های گوارشی، جراحی‌ها، و یا خونریزی‌های مزمن مانند زخم‌های معده یا پولیپ‌های روده‌ای باشد. افرادی که به‌طور مکرر خون اهدا می‌کنند یا به‌طور مداوم دچار خونریزی‌های گوارشی هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمبود آهن قرار دارند.
