پرکاری تیروئید در گربه ها یک بیماری شایع است و بیشتر گربه های میانسال و مسن را مبتلا می کند. فاز حاد این بیماری، تیروتوکسیکوز نامیده می شود، پرکاری تیروئید به دلیل افزایش تولید هورمون های تیروئید (معروف به T3 و T4) از غده تیروئید بزرگ شده در گردن گربه ایجاد می شود. در بیشتر موارد، بزرگ شدن غدد تیروئید توسط یک تومور غیر سرطانی به نام آدنوم ایجاد می شود. برخی از موارد نادر بیماری پرکاری تیروئید ناشی از تومورهای بدخیم به نام آدنوکارسینوم تیروئید است. اگرچه علت پرکاری تیروئید گربه ها مشخص نیست، عوامل احتمالی کمک کننده شامل کمبود یا زیاده روی در برخی ترکیبات در رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض مزمن با مواد شیمیایی مختل کننده تیروئید در غذا یا محیط است. هورمون های تیروئید تقریباً بر تمام اندام های بدن تأثیر می گذارد. بنابراین، بیماری تیروئید اغلب باعث مشکلات ثانویه می شود. در ادامه ی این مطلب در مورد این بیماری و نشانه ها و همین طور روش های درمانی آن در میان گربه ها صحبت خواهیم کرد.
تیروئید در گربه ها
پرکاری تیروئید در گربه ( Hyperthyroidism in cat ) یا هیپرتیروئیدیسم بیماری غده ی تیروئید می باشد که در آن تیروئید بیشتر از مقدار طبیعی، هورمون ترشح می کند. هورمون های غده ی تیروئید تیروکسین T4 و T3 می باشند. در این حالت علائمی از بیماری از نظیر تپش تند قلب، تعریق ، لرزش، عدم تحمل گرما، کاهش وزن و بیقراری ظاهر می گردند. از جمله بیماری هایی که باعث پرکاری تیروئید می گردند بیماری گریوز یا بیماری بازدو می باشد.کم کاری غده ی تیروئید در گربه ها نیز به دلیل اختلال کاری غده ی تیروئید می باشد. بدین شکل که غده ی تیروئید قادر نمی باشد هورمون های تیروئید را به اندازه ی کافی ترشح کند و بدین ترتیب سیستم بدن حیوان را دچار اختلال می کند.
علائم تیروئید در گربه ها
تشخیص با اندازه گیری سطح خونی هورمون های غده تیروئید و در موارد خواص از طریق تست ید رادیو اکتیو انجام می شود .معمولا به دلیل فیدبک منفی هورمون های تیروئید بر هیپوفیز سطح خونی TSH (هورمون محرکه تیروئید) کاهش پیدا می کند. این نوع بیماری شامل علائم مختلفی می باشد ، البته ممکن است در آزمایش های کلینیکال همه علائم در بیمار مشاهده نگردند. علائم پرکاری تیروئید در گربه عبارتند از :
- کاهش وزن با وجود اشتهای خوب
- ریزش مو
- جدا شدن ناخن از بستر
- افزایش تعداد ضربان قلب به دنبال انجام کار های همیشگی
- افزایش خفیف فشار خون
- تحریک پذیر بودن و تحریک پذیری شدید و همچنین بی قراری
- تورم نوک انگشتان (یا چماقی شدن)
- کشیده شدن پلک بالا به سمت پایین
- تغییر در ضخامت پوست
- افزایش حرکات دستگاه گوارش
- گواتر یا مشکل بزرگی تیروئید
- افزایش تعریق و بروز حساس شدن به گرما
- ضعف عضلات مخصوصا در نواحی شانه، لگن و ران ها
- لرزش و تنش های غیر ارادی ترمور (به خصوص در دست ها و انگشتان)
- برجسته شدن چشم ها
- کاهش تعداد دفعات قاعدگی یا کاهش حجم خونریزی
- بزرگ شدن پستان در آقایان
- ضخیم شدن پوست در جلوی استخوان ساق پا
اکثر این علائم با درمان پرکاری تیروئید طبیعی می گردند و سایر نشانه ها به درمان جداگانه نیازمند خواهند بود.
تشخیص پرکاری تیروئید در گربه ها
دامپزشکی که به مشکل تیروئیدی گربه مشکوک است، معاینه فیزیکی انجام می دهد و ناحیه گردن گربه را لمس می کند تا غده تیروئید بزرگ شده را بررسی کند. ضربان قلب و فشار خون گربه نیز ممکن است بررسی شود. اگر احتمال ابتلا به بیماری تیروئید وجود داشته باشد، دامپزشک شما احتمالاً پانل شیمیایی خون و تجزیه و تحلیل سطح هورمون تیروئید را تجویز می کند.
بیشتر گربه های مبتلا به پرکاری تیروئید سطح هورمون تیروئید T4 در جریان خونشان افزایش می یابد. اما درصد کمی از گربه های مبتلا به پرکاری تیروئید سطح T4 در محدوده طبیعی دارند. اگر گربه شما سطح T4 بالا ندارد. اما دامپزشک شما همچنان به پرکاری تیروئید شک می کند، ممکن است آزمایشات بیشتری توصیه شود. از آنجایی که پرکاری تیروئید می تواند گربه را مستعد شرایط دیگر کند، ارزیابی سلامت عمومی بسیار مهم است. با تمرکز ویژه بر قلب و کلیه ها. پانل شیمی خون و آزمایش ادرار اطلاعاتی در مورد سایر اندام ها ارائه می دهد و تصویری کلی از سلامت گربه شما به دامپزشک شما ارائه می دهد.
درمان بیماری تیروئید در گربه ها
چهار گزینه درمان پرکاری تیروئید گربه وجود دارد: دارو ، درمان با ید رادیواکتیو ، جراحی و درمان رژیم غذایی . هر گزینه درمانی مزایا و معایب خود را دارد. درمانی که یک گربه برای پرکاری تیروئید دریافت می کند به شرایط خاص، از جمله وضعیت سلامت کلی بیمار، توانایی و تمایل صاحبش برای درمان منظم گربه، و ملاحظات مالی بستگی دارد.
درمان بیماری تیروئید گربه با دارو
داروهای ضد تیروئید با کاهش تولید و ترشح هورمون تیروئید از غده تیروئید عمل می کنند. این داروها درمانی برای بیماری ارائه نمی کنند، اما کنترل کوتاه مدت یا طولانی مدت پرکاری تیروئید را امکان پذیر می کنند. مزایای دارو این است که داروها به راحتی در دسترس و نسبتا ارزان هستند. برخی از گربه ها ممکن است عوارض جانبی ناشی از دارو را تجربه کنند، اما از جمله استفراغ، بی اشتهایی، تب، کم خونی.، و بی حالی. درمان مادام العمر، که معمولاً شامل دوز خوراکی دو بار در روز است، مورد نیاز خواهد بود، و برای برخی صاحبان و گربه ها، حفظ این برنامه دوز ممکن است دشوار باشد.
داروهای ضد تیروئید نیز به صورت ژل موجود است که می تواند روی پوست اعمال شود. اثربخشی این ژل ترانس درمال در اکثر موارد قابل قبول است. صرف نظر از دارو، آزمایش های خون باید به طور دوره ای در طول درمان برای ارزیابی مؤثر بودن درمان و نظارت بر عملکرد کلیه و عوارض جانبی احتمالی انجام شود.
درمان بیماری تیروئید گربه با ید رادیواکتیو
در صورت وجود، درمان با ید رادیواکتیو درمان انتخابی برای گربه های مبتلا به پرکاری تیروئید است. در طول درمان، ید رادیواکتیو به صورت تزریقی تجویز می شود و به سرعت در جریان خون جذب می شود. ید که برای تولید هر دو T3 و T4 مورد نیاز است، توسط غده تیروئید جذب می شود. تشعشعات ساطع شده بافت غیرطبیعی تیروئید را بدون آسیب رساندن به بافت های اطراف یا غدد پاراتیروئید از بین می برد. اکثر گربه هایی که تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار می گیرند. در عرض یک تا دو هفته پس از درمان، سطح هورمون طبیعی دارند.
مزایای درمان با ید رادیواکتیو این است که این روش اغلب پرکاری تیروئید را درمان می کند، عوارض جانبی جدی ندارد. حتی نیازی به بیهوشی ندارد. با این حال، این شامل کارکردن و تزریق یک ماده رادیواکتیو است که فقط در تأسیساتی که دارای مجوز ویژه برای استفاده از ایزوتوپ های رادیواکتیو هستند مجاز است.
رادیواکتیویته خطر قابل توجهی برای گربه ندارد، اما اقدامات حفاظتی پیشگیرانه برای افرادی که در تماس نزدیک با گربه هستند لازم است. یک گربه تحت درمان باید تا زمانی که سطح تشعشع آن به محدوده قابل قبول کاهش یابد، در بیمارستان بستری شود. معمولاً این بدان معناست که گربه باید بین سه تا پنج روز پس از درمان در بیمارستان بستری شود. به دلیل دستورالعمل های سختگیرانه درمانی، اکثر امکانات اجازه بازدیدکنندگان را در این دوره قرنطینه نمی دهند.
درمان با ید رادیواکتیو در حدود ۹۵ درصد از موارد پرکاری تیروئید ظرف سه ماه پس از درمان درمان می شود. در مواردی که درمان با ید رادیواکتیو موفقیت آمیز نباشد، می توان درمان را تکرار کرد. به ندرت، کاهش دائمی سطح هورمون تیروئید به نام کم کاری تیروئید پس از درمان با ید رادیواکتیو رخ می دهد. اگر این با علائم بالینی مانند بی حالی، چاقی و پوشش ضعیف مو همراه باشد، ممکن است مکمل هورمون تیروئید مورد نیاز باشد.
درمان بیماری تیروئید گربه با جراحی
برداشتن غدد تیروئید که تیروئیدکتومی جراحی نامیده می شود، یک روش جراحی نسبتاً ساده است که میزان موفقیت خوبی دارد. مزیت جراحی این است که در بیشتر گربه ها احتمالاً درمان طولانی مدت یا دائمی ایجاد می کند و بنابراین نیاز به داروی طولانی مدت را از بین می برد.با این حال، این جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارد و اگر گربه های مسن تر مشکلات قلبی، کلیوی یا سایر مشکلاتی داشته باشند که می تواند باعث عوارض شود ، ممکن است خطرات بیشتری را به همراه داشته باشد. یکی از خطرات مهم مرتبط با جراحی تیروئیدکتومی، آسیب غیرعمدی به غدد پاراتیروئید است که در نزدیکی یا درون غده تیروئید قرار دارند و در حفظ سطح کلسیم خون با ثبات بسیار مهم هستند. دارودرمانی و درمان با ید رادیواکتیو به اندازه جراحی در درمان پرکاری تیروئید در گربه ها مؤثر است و کمتر تهاجمی است، بنابراین درمان جراحی به ندرت برای درمان این بیماری انتخاب می شود.
درمان بیماری تیروئید گربه با رژیم درمانی
مطالعات خاصی نشان می دهد که در برخی از گربه های پرکاری تیروئید، محدود کردن مقدار ید در رژیم غذایی ممکن است گزینه مناسبی برای درمان این بیماری باشد. این ممکن است به ویژه در گربه هایی با شرایط پزشکی مفید باشد که سایر گزینه های درمانی را غیرممکن می کند. با این حال، محدودیت رژیم غذایی ید به دلیل نگرانی در مورد اثرات محدودیت طولانی مدت ید بر سلامت کلی و احتمال اینکه چنین رژیمی واقعاً نتیجه معکوس داشته باشد و پرکاری تیروئید را بدتر کند، تا حدودی بحث برانگیز است.تحقیقات در مورد این گزینه درمانی بالقوه در حال انجام است. هنگام در نظر گرفتن محدودیت ید در رژیم غذایی به عنوان درمان پرکاری تیروئید در گربه، این مسائل را با دامپزشک خود در میان بگذارید.مشکلات ثانویه به دلیل نقش مهمی که غده تیروئید در بدن بازی می کند، برخی از گربه های مبتلا به پرکاری تیروئید دچار مشکلات ثانویه از جمله بیماری قلبی و فشار خون بالا می شوند .
افزایش هورمون های تیروئید باعث افزایش ضربان قلب و انقباض قوی تر عضله قلب می شود. حتی می تواند به مرور زمان باعث ضخیم شدن بطن چپ قلب شود. در صورت عدم درمان و کنترل، این تغییرات در نهایت ممکن است عملکرد طبیعی قلب را به خطر بیندازد و حتی منجر به نارسایی قلبی شود. به همین دلیل، برخی از گربه های مبتلا به پرکاری تیروئید ممکن است به درمان اضافی برای کنترل بیماری قلبی ثانویه نیاز داشته باشند. با این حال، هنگامی که پرکاری تیروئید زمینه ای کنترل شد، تغییرات قلبی اغلب بهبود می یابند یا حتی ممکن است به طور کامل برطرف شوند.
فشار خون بالا یا فشار خون بالا یکی دیگر از عوارض بالقوه پرکاری تیروئید است. حتی می تواند باعث آسیب اضافی به چندین اندام از جمله چشم ها، کلیه ها، قلب و مغز شود. اگر فشار خون بالا همراه با پرکاری تیروئید تشخیص داده شود، ممکن است به داروهایی برای کنترل فشار خون و کاهش خطر آسیب به سایر اندام ها نیاز باشد. همانطور که در مورد بیماری قلبی، پس از درمان موفقیت آمیز پرکاری تیروئید، فشار خون بالا اغلب برطرف می شود. حتی ممکن است نیازی به درمان دائمی برای آن نباشد.