تشنج (seizure) یکی از شایع ترین بیماری های عصبی در سگ است. تشنج یک اختلال موقت ناخواسته در عملکرد طبیعی مغز است که معمولا با فعالیت غیر قابل کنترل عضلات همراه است. در این عارضه عضلات به سرعت و ناگهانی منقبض می شوند. این حملات می تواند با یا بدون از دست دادن هوشیاری باشد.تشنج از چند ثانیه تا پنج دقیقه طول می کشد. اصطلاح صرع (Epilepsy) برای توصیف مواردی که تشنج تکرار می شود، استفاده می شود. تشنج ممکن است،غیر قابل پیش بینی باشد و یا در فواصل منظم رخ دهد.علت های بسیاری برای تشنج در سگ وجود دارد. صرع ایدیوپاتیک (ناشناخته)، شایعترین علت تشنج در سگ است که یک اختلال ارثی است، اما علت دقیق آن ناشناخته است.تشنج اغلب در زمان تغییر فعالیت مغزی سگ، مانند: هیجانی شدن، بیدار شدن، به خواب رفتن و تغذیه رخ می دهد.
چه نژادهایی مستعد و پر ریسک برای تشنج هستند ؟
- لابرادورها
- گلدن رتریور
- ژرمن شفرد
- باکسر
- ولز
- بیگل
- انگلیش اسپرینگر
- آیرش ستر
- پودل
- داشهوند
موارد ذکر شده دلیل بر این نیست که نژادهای ترکیبی یا دیگر نژادها دچار تشنج نشوند.
علت های ایجاد کننده تشنج در سگ
- داروها: کرم فلوئوروراسیل ۵ درصد، ایورمکتین، آنتی بیوتیک های فلوروکینولون، ایبوپروفن، مترونیدازول، فنیل بوتازون، دیفن هیدرامین، فنیل پروپانولامین، پنی سیلین پروکائین جی ،۵-هیدروکسی تریپتوفان، هر دارویی که احتمال دارد باعث هیپوگلیسمی (مانند سولفونیل اوره) شود.
- بعضی از گیاهان: قارچ ها
- غذاهای مضر سگ: شیرین کننده مصنوعی زایلیتول، کافئین، اتانول و شکلات تلخ
- موش کش و حشره کش ها: متالدهید، استرکنین، فسفید روی، بیفاترین و ۴-آمینوپیریدین
- مواد مخدر: کوکائین، آمفتامین و شاهدانه
- ضد یخ (اتیلن گلیکول)
- بعضی از میکوتوکسین ها
- نیش زنبورعسل
- خمیر بازی
- بیماری کبد
- قند خون پایین یا بالا
- بیماری کلیوی
- مشکلات الکترولیتی
- کم خونی
- آسیب به سر
- انسفالیت
- سکته و تومور مغزی
- بیماری ویروسی، قارچی و انگلی
تشنج ها برای سگ دردناک نیستند، اگرچه سگ ممکن است احساس سردرگمی و یا ترس داشته باشد. در تشنج نباید چیزی در دهان سگ قرار داد، و تنها باید مراقب بود که سگ از جای نیفتد، به سرش ضربه وارد نشود و با ضربه زدن به وسایل اطراف خود باعث آسیب نشود.تشنج با توجه به اینکه چقدر از قسمت های مغز را درگیر می کند، ممکن است که فقط یک عضو، طرف بدن و فقط صورت را تحت تاثیر قرار دهد، و یا به صورت عمومی و هر چهار اندام را درگیر کند. به طور کلی در سگ ها جوان تر، تشنج شدیدتر است.
علائم تشنج سگ
افراد مبتلا به صرع گزارش می دهند که قبل از شروع تشنج تغییرات حسی را تجربه می کنند که اغلب بر بینایی، حس بویایی یا شنوایی آنها تأثیر می گذارد. ما دلایل زیادی برای این باور داریم که سگ ها نیز احتمالاً این مشکل را تجربه می کنند، اما نمی توانیم از آنها بپرسیم.با این حال برخی از صاحبان حیوان خانگی قبل از شروع تشنج تغییراتی را در رفتار سگ خود مشاهده می کنند. بیشتر اوقات این شامل رفتار اضطراب یا ترس در زمانی است که دلیل مشخصی وجود ندارد.
در هنگام تشنج سگ چه باید کرد؟
زمانی که سگتان را تماشا می کنید که تکان می خورد، تقریباً غیرممکن به نظر برسد، اما سعی کنید آرام باشید. بیشتر تشنج های سگ کوتاه هستند و فقط دو دقیقه یا کمتر طول می کشند و خود به خود متوقف می شوند. در حالی که هیچ کاری نمی توانید برای پیشگیری از تشنج انجام دهید، می توانید در هنگام وقوع تشنج از سگ خود محافظت کنید. منطقه را برای خطرات احتمالی بررسی کنید. این شامل مبلمانی است که ممکن است به آن ضربه بزنند.سگ خود را به یک منطقه باز منتقل کنید. در صورت امکان، سگ خود را به سرعت به یک منطقه نرم و باز مانند فرشی در وسط اتاق ببرید تا از صدمات ثانویه در طول تشنج جلوگیری کنید.
دهان سگ خود را صاف نگه دارید. هرگز در هنگام صرع دست یا هر چیز دیگری را در دهان سگ قرار ندهید، حتی دارو، زیرا ممکن است با آن خفه شود. زمان صرع سعی کنید مدت زمان تشنج را تعیین کنید و به رفتارهای خاصی که می بینید توجه کنید.سعی کنید فیلمی از رویداد ضبط کنید. در حالی که ضبط ویدیویی برای نشان دادن دامپزشکتان در آینده مفید است، اما نباید به هزینه ایمن نگه داشتن سگ شما در طول تشنج تمام شود.
با دامپزشک خود تماس بگیرید زمانی که صرع سگ شما تمام شد، ایده خوبی است که دامپزشک خود را با یک تماس تلفنی سریع مطلع کنید. اگر صرع به خودی خود متوقف نشد و سگ شما بیش از پنج دقیقه تشنج کرده است، پترسون توصیه می کند فوراً با دامپزشک اورژانس تماس بگیرید.
درمان تشنج سگ
هیچ درمانی برای تشنج سگ وجود ندارد، اما درمان هایی برای کمک به مهار آن وجود دارد. پترسون می گوید که مصرف داروی روزانه معمولاً برای سگ هایی که هر سه ماه یک بار یا بیشتر دچار تشنج می شوند ممکن است موثر باشند.داروهای تشنج برای سگ ها احتمالا شامل موارد زیر هستند:
- فنوباربیتال
- پتاسیم بروماید
- زونیسامید
- لوتیراستام
با این حال، پترسون هشدار می دهد که هر داروی تشنج سگ مجموعه ای از عوارض جانبی خاص خود را دارد و برخی از داروها ممکن است برای برخی سگ ها موثرتر از سایرین باشند.محققان در حال حاضر در حال بررسی پتانسیل رژیم های غذایی تخصصی، دستگاه های کاشته شده و روغن CBD هستند که ممکن است در آینده به صرع سگ کمک کند. دامپزشک شما همچنین ممکن است بتواند تغییرات خاصی در سبک زندگی سگ شما را پیشنهاد دهد. بودرو می افزاید: «هر سگی که دچار صرع می شود به تشخیص، درمان و مدیریت دامپزشکی طولانی مدت زیادی نیاز ندارد». اما وقتی صرع مکرر و مکرر اتفاق می افتد، باید به دنبال درمان بود.
۶ توصیه مهم هنگام تشنج سگ
- حفظ آرامش ، البته گاهی گفتنش آسان است اما سعی خودتان را بکنید.
- سعی کنید سگ را به کناری بکشید که دور و برش خالی باشد تا با برخورد با لوازم خودش و لوازم شما آسیب نرساند. اما حواستان باشد اطراف دهان سگ نباشید. چون به دلیل عدم کنترل عضلات ، با حرکات جوشی فکش احتمالا دست شما را گاز خواهد گرفت.
- حتما مدت زمان طول کشیدن تشنج را یادداشت کنید. اگر بیش از ۵ دقیقه باشد یا مجددا تکرار شود فورا به دامپزشک مراجعه کنید.
- سعی کنید سگ را خنک نگه دارید ( او را در حوله نپیچید ) چون تشنج به تنهایی خود باعث افزایش دمای بدن می شود.بعد از پایان مرحله تشنج دمای بدن سگ را با دماسنج و از راه رکتوم بدست آورید. اگر دمای بدنش بیش از ۴۱ باشد سگ را پاشویه کرده تا دمای بدنش را تا ۳۸ درجه سانتی گراد پایین آورید.
- هرگز اقدام به بیرون آوردن زبان حیوان نکنید و دست خود را نزدیک دهان سگ نبرید. اصلا نگران بلعیدن زبان سگ توسط خودش نباشید.
- اگر سگ بعد از تشنج احساس ضعف می کند به ازا هر ۵ کیلوگرم وزن بدن به سگ نصف قاشق غذاخوری عسل و یا شربت گلوکز بدهید.