علت تپش قلب و راههای درمان آن

احساس تپش قلب

تپش قلب به صورتهای گوناگون نظیر کوبیدن، لرزیدن ، تپیدن و … احساس می شود. تپش قلب در افراد ممکن است با رخ دادن ضربانی غیر عادی اغلب در قفسه سینه،گردن یا گلو نیز همراه باشد. برخی ذکر می کنند که قلبشان می ریزد یا بعضی می گویند که قلبشان چند دقیقه تاپ تاپ می زند و دوباره به حالت عادی بر می گردد. در برخی نیز تپش قلب به صورت دائم احساس می شود. احساس تپش قلب همیشه به معنی سرعت بالای ضربان قلب (تاکی کاردی) نیست بطوریکه در سرعت ضربان خیلی پایین (برادی کاردی) هم ممکن است احساس تپش قلب وجود داشته باشد. تپش قلب ممکن است بیانگر یک بیماری جدی باشد یا اهمیت چندانی نداشته باشد. کندی ریتم قلب زیر 60 ضربه در دقیقه «برادی کاردی» و ضربان بالای 100ضربه در دقیقه «تاکی کاردی» نام دارد.

علل تپش قلب

گاهی اوقات دلیل ابتلا به ضربان قلب قابل یافتن نیست، دلایل معمول تپش قلب شامل:

• واکنش های شدید عصبی همچون استرس و اضطراب، شک و یا ترس
• ورزش شدید
• مصرف کافئین (موجود در چای، قهوه، شکلات و نوشابه های مشکی)
• مصرف نیکوتین
• تب و کم آبی بدن
• قند خون پایین
• کم خونی
• تغییرات هورمونی مربوط به قاعدگی، بارداری و یا یائسگی
• مصرف داروهای سرماخوردگی که حاوی پزودوافدرین (pseudoephedrine) اند.
• مصرف بعضی از داروهای استنشاقی بیماری آسم که حاوی محرک هستند.
• داروهای مسدود کننده بتاو ضد احتقان ها (decongestants).
• مواد مخدر همچون آمفتامین ها و کوکائین

محرک های تپش قلب عبارتند از:

• کم خونی
• تیروئید پرکار
• بارداری
• یائسگی
• سوزش سردل (رفلاکس اسید)
• استرس، خشم یا وحشت
• کم آبی
• کمبود پتاسیم
• نیکوتین
• ورزش
• ایستادن برای مدت طولانی
• بلعیدن
• تب
• قند خون پایین
• مصرف زیاد کافئین، الکل یا شکلات
• افتادگی دریچه ی میترال
• مواد مخدر و داروهایی مثل کوکائین، آمفتامین، قرص های لاغری، برخی دارو های سرفه و سرماخوردگی، بعضی آنتی بیوتیک ها، هورمون تیروئید، دیگوکسین و داروهای درمان آسم؛
• مکمل های رژیمی مثل افدرا، جینسینگ، نارنج، والرین یا زالزالک.

نکته : تپش قلب در برخی موارد خاص نگران کننده است (گاهی نشانه آریتمی قلبی است) اما در اکثر موارد مشکل جدی وجود ندارد "

تشخیص تپش قلب

کسی که دچار تپش قلب می شود باید در هر حال به پزشک مراجعه نماید. پس از انجام معاینات لازم نوار قلب از بیمار گرفته می شود که تا حد زیادی می تواند علت تپش قلب را مشخص کند. گاه نیز انجام آزمایشهایی برای تشخیص برخی بیماریهای زمینه ای لازم است. در نهایت اگر علت تپش قلب مشخص نشود، دستگاهی به نام هولترمونیتور یا نوار قلب متحرک به فرد متصل می شود تا در طول ۲۴ ساعت نوار قلب مداوم از بیمار گرفته شود. در طی این مدت اگر فرد دچار تپش قلب گردد، نوار قلب در همان حالت از بیمار گرفته شده و نوع آریتمی قلب فرد مشخص می شود. علاوه بر هولتر مانیتورینگ، می توان از تست ورزش جهت القائ برخی آریتمی های خطرناک استفاده کرد تا پزشک و بیمار اطمینان حاصل کنند که فعالیت شدید ، عامل بوجود آورنده آریتمی خطرناک نیست.

درمان تپش قلب در بیماریهای قلبی

اصول درمان بر حذف عامل بوجود آورنده (دارو ، تنباکو ، قهوه ، چای و الکل) تشخیص و درمان بیماریهای همراه (پرکاری تیروئید ، افت قند خون ، علائم یائسگی و اضطراب) و درمان آریتمی خاص تشخیص داده شده ، استوار است. در اکثر موارد با رعایت عادات مناسب زندگی و تغذیه ، پرهیز از استرسها و هیجانات و انجام ندادن فعالیتهای ورزشی نامتناسب ، تپش قلب فرد بهبود می یابد.
به منظور خاتمه دادن برخی آریتمی بازچرخشی ، گاهی مانورهای واگی متعدد توسط پزشک یا توسط فرد آموزش دیده انجام می شود که با تحریک عصب واگ باعث برگشت تپش قلب در بعضی از آریتمی ها شوند مثل:
ماساژ ناحیه کاروتید گردن (البته منوط به اجازه پزشک و این که روش انجام بدون خطر این تکنیک را فرا گرفته باشید.)
نگاه داشتن نفس به طور کوتاه مدت
سرفه پی در پی
نیشگون گرفتن از پوست بازو به قدری که باعث درد شود.
زدن آب سرد به صورت ، فرو بردن سر در آب سرد به مدت کوتاه ، یا دوش سرد بطوری که آب سرد روی سر بریزد.
مانور والسالوا: در بینی و دهان خود را بگیرید و سعی کنید در همین حال هوا را از بینی خارج کنید بطوری که احساس کنید پرده های گوش به سمت بیرون حرکت می کنند.

درمان دارویی

در مواردی که حمله تند ضربانی تکرار می شود، امکان دارد یک یا چند دارو برای کنترل ضربان قلب تجویز شوند. در مواردی که تپش قلب در اثر آریتمهای قلبی ایجاد شده باشد، داروهایی مانند دیگوکسین ، کینیدین ، مسدودکننده های کانال کلسیم ، پروکاینامید ، و داروهای ضد بتا آدرنرژیک تجویز می شوند. در آریتمی ها اگر ضربان قلب به حالت طبیعی باز گردانده نشود، امکان دارد نارسایی احتقانی قلب ، حمله قلبی ، یا ایست قلبی ، که جان بیمار را به خطر می اندازند، رخ دهند.

درمانهای غیر دارویی

هنگامی که استفاده از دارو برای درمان آرتیمی مؤثر واقع نگردد عمل ابلیشن یا سوزاندن بافت قلبی انجام می شود. ابلیشن روشی است که با هدایت یک لوله نازک به سیاهرگ و عضله قلبی بیمار، بافت هایی را که باعث ایجاد بی نظمی در ضربان قلب می گردند را به وسیله امواج رادیویی تخریب می کند گاهی نیز لازم می شود که برای تنظیم ضربان قلب در بیماران دچار برادی کاردی (ضربان قلب پایین) ، دستگاهی به نام ضربانساز قلب (Pace maker) در سینه بیمار جاسازی شود تا در مواقع ضروری ضربان قلب بیمار را تنظیم نماید.ندرتاً استفاده از شوک الکتریکی جهت خاتمه به آریتمی لازم می شود.

سخن پایانی

تپش قلب همراه با علائمی مانند سرگیجه، سیاهی رفتن چشم ها، تنگی نفس، سرفه ناخودآگاه ، درد قفسه سینه، غش کردن یا احساس وقوع مرگ یا در زمینه بیماریهای قلبی نیاز به بررسی بیشتر دارد و باید فورا به اورژانس مراجعه کرد.