هدف استفاده از مسواک اعمال روشی مکانیکی بر سطح دندان ها نواحی بین دندانی و جداره های لثه است. مسواک ها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می گردند: مسواک های دستی و مسواک های الکتریکی. مسواک های دستی خود دارای کیفیت های مختلفی هستند که عمده ی آن از نظر کیفیت تقسیم بندی سه گانه ی نرم، متوسط و زبر است.مسواک ها دارای سایز ها و اندازه های مختلف هستند و علت سایز های مسواک در تولید محیط داخلی دهان در افراد مختلف است. به طور مثال شخصی که ورودی دهان اندکی دارد و محیط دهان کوچک است باید از مسواک های کوچک تری استفاده کند. در مواردی که هم محیط بزرگ تر است و هم ورودی بازتر و دندان ها دارای سایز درشت تر از مسواک هایی با اندازه ی بزرگ تر استفاده می شود.
مسواک های دستی همچنان در پژوهش ها بهترین وسیله برای پاک سازی محیط دهان هستند چراکه در استفاده از مسواک های دستی کنترل فشار و موشن ها و حرکت های مختلف قسمت بالایی مسواکی که مورد استفاده قرار می گیرد توسط شخص و دسته ی مسواک مربوطه قابل کنترل و اعمال روش های صحیح پاک سازی با آن آسان تر است. این در صورتی است که در مسواک های الکتریکی اصولاً شخص اراده ی زیادی روی روش عملکرد مسواک ندارد، چون مسواک های الکتریکی امروزه دارای عملکرد های مختلف به صورت ویبریشن یا لرزش، حرکت های به سمت جلو یا اسیلیشن و روش های چرخشی سطح دایره مانند خود هستند که این سه اتفاق می تواند دارای ویژگی هایی برای پاک کردن محیط دهان باشد، اما موارد نقض و آسیب های جانبی خود را دارد.
در مسواک های دستی توصیه می شود جهت سلامت لثه از مسواک های نرم استفاده شود. اصولاً در گذشته روش های معمول روش های استفاده ی مسواک به صورت برس کشیدن روی سطح یا به آن شوپالیش اطلاق می شد یا همان روشی که در برس زدن یا درواقع واکس زدن کفش از برس استفاده می شود. این روش افقی مسواک زدن بوده و متأسفانه همچنان هست که از آسیب زدن در روش های مسواک است و امروزه کاملاً منسوخ و غیر قابل استفاده است. روش دیگر روش حرکت های از بالا به پایین یا از پایین به بالا بوده است که توصیه شده است، در این روش آسیب کمتر است، اما به دلیل اینکه شخص مسواک را در یک محیط باز به صورت بالا و پایین می برد و متمرکز بر نواحی خاصی نمی شود نواحی مثل جداره لثه، مناطق بین دندانی ندیده گرفته می شود و پس از مدتی دچار بیماری یا آسیب دیدگی می شود.
روش چرخشی یا دورانی یا سرکولیشن اصطلاحاً هم روشی بوده که در گذشته توصیه شده است. این روش هم باز به دلیل آن فضا یا آن شعاع حرکتی که توسط شخص بدون اراده ایجاد می شد می توانست مناطقی را مورد فشار بیش از حد قرار دهد و مناطقی را ندیده بگیرد.
اما روشی که بیشتر امروزه توسط متخصصین لثه توصیه می شود روش استفاده از زاویه چهل و پنج درجه با هدف گیری برس های مسواک به سمت شیار لثه و استفاده از مسواک روی سطح با همان زاویه چهل و پنج درجه و حرکت درجا به صورت جلو و عقب رفتن بدون آنکه مسواک از جای خود به محلی دیگر منتقل شود، فقط روی سطح دو تا سه دندان هر بار با زاویه چهل و پنج و روش بکنفورد یا جلو و عقب بردن مثل یک ویبریشن ظریف و سپس چرخش مسواک به سمت جونده ی دندان هاست. در این روش هدف اصلی که خارج کردن جرم ها، توده های میکروبی پلاک مانند و ذرات غذایی مختلف است از شیار لثه و لابه لای دندان ها به بهترین نحو اجرا می گردد.
مسواک زدن:
مرحله اول
عمده مسائلی که در ارتباط با طرح مسواک و اثر آن در کاهش میزان پوسیدگی مطرح می شود تبلیغات است و فقط روش صحیح مسواک زدن است که باعث تمیزی دندان ها و لثه می شود. در صورتیکه وضعیت دندان ها و لثه هایتان طبیعی است نوع مسواک شما باید نرم با اندازه متوسط باشد . در صورت وجود هر نوع مشکلی لازم است در مورد نوع مسواک با دندانپزشکتان مشورت کنید. بعد از نخ زدن دندان ، ابتدا مسواک را کمی مرطوب نموده، مقدار کمی خمیر دندان برروی آن قرار دهید. لازم است خمیر دندان در الیاف مسواک فرو رفته باشد. بهتر است از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده گردد.
مرحله دوم
مسواک با زاویه ۴۵ درجه بر روی سطح خارجی دندان قرار می گیرد و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه سطح دندان مسواک زده می شود. این عمل برای سطح خارجی تمام دندانها ادامه پیدا می کند.
مرحله سوم
برای اطمینان از تمیز شدن تمام نواحی می توانید با حرکات لغزشی مسواک و چرخاندن آن به سمت سطح جونده دندان ها، از تمیز شدن حاشیه لثه و بین دندان ها اطمینان حاصل نمائید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار نمائید .
مرحله چهارم
سطح پشتی دندان های آسیاب کوچک و بزرگ در این مرحله تمیز می شوند . بدین منظور مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی با دامنه کوتاه سعی کنید الیاف آن را به آرامی وارد حاشیه لثه کنید تا نواحی زیر لثه نیز تمیز گردد. برای تمیز شدن کامل نیاز به حرکت ۸-۷ مرتبه مسواک در ناحیه مربوطه می باشد .
مرحله پنجم
پشت دندان های جلو در فک بالا و فک پائین در این مرحله مسواک زده می شود. بدین منظور مسواک را در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی آن را تمیز نموده و در انتها مسواک را در فک بالا به سمت پائین و در فک پائین به سمت بالا بکشید.
مرحله ششم
مسواک را با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه بر روی سطح جونده دندان ها حرکت دهید ، اینکار را از آخرین دندان یک سمت در هر فک شروع نموده و تا آخرین دندان سمت مقابل ادامه دهید.
مرحله هفتم
الياف مسواک یا پشت مسواک را به آرامی بر روی زبان بکشید تا مواد غذایی باقیمانده از سطح زبان پاک شوند. بدینوسیله می توان از بوی بد دهان پیشگیری نمود.
مرحله هشتم
در انتها دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.
نوشیدنی های شیرین و اسیدی را کم کنید و آب بیشتری بنوشید
کم کردن مصرف نوشیدنی های شیرین و اسیدی، یکی دیگر از راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. قرار گرفتن طولانی مدت دندان در معرض قهوه یا چای، همراه با قند یا حتی شیر اضافه شده، می تواند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش دهد. از قهوه خود لذت ببرید، اما سعی کنید بعد از آن دهان خود را با آب شست و شو دهید. قندهای مضر در مدت زمان طولانی در بزاق شما باقی می مانند. نوشیدن قهوه از نی به شما کمک می کند، آن مایعات قندی را از روی دندان و بزاق خود دور نگه دارید.
ترک سیگار و دخانیات
کاملاً مشهود است که استعمال و مصرف دخانیات می تواند باعث مشکلات پزشکی زیادی شود. با این حال، بسیاری از مردم آسیبی که سیگار کشیدن و استفاده از تنباکو به دهان، لثه و دندان ها وارد می کند، را نمی دانند. این عادت ناسالم همچنین می تواند منجر به ریزش دندان و حتی سرطان دهان شود. ترک سیگار یکی از راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. بنابراین اگر نگران پوسیدگی دندان خود هستید، از کشیدن سیگار و دخانیات خودداری کنید. افرادی که مصرف بالای دخانیات دارند بهتر است هر 3 ماه برای جرم گیری دندان اقدام کنند.
سوالات متداول جلوگیری از پوسیدگی دندان
برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان چه کنم؟
با خمیردندان حاوی فلوراید دندان های خود را مسواک بزنید .مرتباً دهان خود را بشویید. هر سال دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید. میان وعده های مکرر خود را محدود کنید. غذاهای سالم مصرف کنید و یک درمان ضد باکتریایی را در نظر بگیرید. همه اینها از راه های جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان می باشند.
علائم پوسیدگی دندان چیست؟
حساسیت، درد دندان ها، سوراخ قابل رویت در دندان ها و تغییر رنگ دندان ها از علائم جدی پوسیدگی دندان ها می باشند.
درمان پوسیدگی دندان چیست ؟
باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا از با گرفتن عکس دندان میزان پوسیدگی دندان شما را مشخص کند. دندانپزشک بر اساس میزان پوسیدگی، دندان های شما را پر کرده یا عصب کشی می کند. در صورت نیز جرم گیری دندان نیز برای شما انجام می شود.
عدم درمان پوسیدگی دندان چه عوارضی به دنبال دارد؟
عدم درمان پوسیدگی دندان، موجب افزایش پوسیدگی ودرگیری عصب دندان و توسعه چرک در اطراف دندان آلوده، افزایش خطر شکستن دندان ، مشکل در جویدن غذا، آبسه دندان و ورود عفونت به خون می شود.
خوردن چه غذاهایی از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند؟
برای جلوگیری از پوسیدگی میوه و سبزیجات سرشار از فیبر مثل هویچ و سیب، غذاهای سرشار از کلسیم، آدامس بدون قند، نوشیدن مقدار زیاد آب ، استفاده از خمیر دندان یا دهان شویه فلوراید دار توصیه می شود و استفاده از مواد قندی چسبنده و شیرینی توصیه نمی شود