آثار مخرب سرزنش و تحقیر کودک

تحقیر کودک به این معناست که شان او را کوچک بشمارید. فرزندان حتی خردسال ترین آن ها نیز یک انسان و صاحب احساس است. بنابراین انتقال حس حقارت به کودک باعث کاهش اعتماد به نفس در آن ها می شود. اگر اگر کودک در بسیاری از ابعاد زندگی شخصی به والدین وابسته است، نباید او را به مثابه یک شی تلقی کنید و خود را مالک او بدانید. هیچ کس این حق را ندارد که خود را صاحب یک انسان بداند و باعث تحقیر او شود. بنابراین باید با فرزندان با احترام صحبت کنید.

امروزه بسیاری والدین برای تربیت فرزندانشان به زور و اقتدار متوسل می شوند. بدون شک این افراد خودشان نیز با همین شیوه تربیت شده اند و فکر می کنند تربیت کودکانشان نیز باید با همین روش باشد. به همین دلیل سخت گیری، تحقیر و حقارت را نصیب فرزند می کنند.

سرزنش کردن کودکان دارای آثار مخربی است که می تواند از لحاظ روحی و روانی آن ها را تحت تاثیر قرار دهد در این عمل هیچ نقطه مثبتی وجود ندارد و با توجه به آثار شومی که می تواند بر روی دیگران داشته باشد آسیب های روانی زیادی را به کودکان وارد می کند. این کار موجب می شود تا اعتماد به نفس پایین بیاید همچنین کم رویی و خجالت نیز از دیگر آثاری است که می تواند بر روی این فرزندان داشته باشد این رفتار از سوی والدین با نشانه های مختلفی همراه است که در این بخش می توانیم به آن ها اشاره کنیم. برخی از والدین نیز دارای رفتارهای خشن هستند و این رفتار موجب می شود تا فرزندان آن ها نیز تحت تاثیر قرار بگیرند بنابراین می توان گفت نقش پدر و مادر در تربیت فرزندان بسیار با اهمیت است باید در این مورد توجه داشته باشید که برخی از والدین به این رفتارهای اشتباه خود آگاه هستند اما نمی توانند به شیوه ای صحیح این نوع از رفتارها را تغییر دهند.

آثار سرزنش کردن کودک چیست؟

این رفتار می تواند به علت های مختلفی روی دهد اما به هر دلیلی باشد می تواند آثار منفی بر روی فرزندان دشته باشد بنابراین والدین باید از بروز آن خودداری کنند شیوه های جایگزینی دیگری نیز وجود دارند که می تواند برای برخورد با رفتارهای نادرست کودکان جایگزین شوند.

مبتلا شدن به انواع مشکلات یادگیری

کودکان دفترچه راهنمای خاصی ندارند و هر کدام رفتارهای خاصی دارند. همین امر باعث می شود تا والدین قدرت مهار آن ها را نداشته باشند. همه فکر می کنند می توانند کاری را انجام دهند که برای فرزندشان بهتر باشد. اما تنبه بدنی و سرزنش فرزندان باعث کاهش قدرت یادگیری و مبتلا شدن فرزند به انواع مشکلات یادگیری می شود. تحقیر کردن کودکان هیچ گاه راه حل درستی برای آموزش آن ها نبوده است.

لجباز شدن کودکان

یکی دیگر از عوارض تحقیر شدن کودکان توسط والدین، تبدیل کردن آن ها به افرادی لجباز است. امر و نهی کردن با عطوفت و مهربانی و آن هم به اندازه می تواند از کودکان افرادی دانا، کاربلد و منظم بسازد. اما وقتی این امر و نهی کردن با فریاد زدن و تحقیر کردن کودک در انظار دیگران باشد، نتیجه ای جز لجبازی او را به دنبال ندارد.

احساس درماندگی کودک

یکی از شیوه های تحقیر در دوران کودکی فریاد زدن والدین است. این شیوه هیچ تاثیر بر روی تربیت فرزند ندارد. والدین گاهی کنترل خود بر احساساتشان را از دست می دهند. بنابراین سعی می کنند با فریاد زدن اشتباهات کودک را به او گوشزد کنند. اما این روش تربیتی باعث می شود کودک حس درماندگی و بی ارزش بودن کند.

برای کودکان هیچ کس به اندازه والدین عزیز و محترم نیست. اما وقتی با فریادهای مادر و پدر خود مواجه می شوند، احساس می کنند تنها پناهگاهشان به هم ریخته است.

استرسی شدن فرزندان بر اثر سرزنش و تحقیر

یکی دیگر از عوارض سرزنش کردن و تحقیر کودکان تبدیل کردن آن ها به افرادی استرسی است. متاسفانه برخی از والدین فکر می کنند اگر با فرزندان خود با عصبانیت، فریاد زدن و تحقیر کردن صحبت کنند، او در رفتارش تجدید نظر می کنند. در حالی که فرزندان در چنین مواقعی اعتماد به نفس خود را به طور کامل از دست می دهند و به افرادی گوشه گیری و منزوی تبدیل می شوند. خجالتی بودن نوجوانان یکی از عوارض تحقیر شدن در دوره کودکی است.

از دست دادن عزت نفس

یکی از عواقب آزار کودکان با سرزنش کردن از دست رفتن عزت نفس آن هاست. کودکان وقتی با عصبانیت، خشم و فریاد والدین روبرو می شوند، احساس بی ارزش بودن می کنند. از نظر کودکان والدین قدرتمندترین و مهربان ترین افراد در دنیا هستند. به همین دلیل است که کودکان سعی می کنند با شیرین زبانی و یا هر رفتار دیگری توجه والدین را به سمت خود جلب کنند. اما وقتی با خشم و عصبانیت آن ها روبرو می شوند، فکر می کنند از چشم قدرتمندترین افراد افتاده اند. حالا خود را مقصر این وضعیت می داند که در نهایت باعث کاهش عزت نفسشان می شود.

از بین رفتن رابطه بین فرزندان با والدین

یکی دیگر از عواقب ناگوار تنبیه کلامی کودکان توسط والدین از بین رفتن رابطه است. در دوره کودکی اگر فرزند را با انواع تنبیه کلامی آزار دهید، اعتماد او نسبت به شما از بین می رود. اگر می خواهید روابط دوستانه مبتنی بر احترام دوطرفه باقی بماند، باید از تحقیر کردن و سرزنش کودک خودداری کنید.

سرزنش و تحقیر باعث جری و بی باک شدن فرزند می شود.

اگر بر رفتار خودتان مدیریت نداشته باشید و نتوانید در هنگام مشکلات خودتان را کنترل کنید و فرد عجول و بی صبری باشید، با دیدن ضعفی در فرزندتان شروع می کنید به سرزنش کردن او و عزت او را پایمال می کنید. شما به عنوان الگو برای فرزند هستید و رفتارهای شما را پردازش می کند و همان را به شما تحویل می دهد و در مقابل انجام دادن کارهای زشت دیگر، باکی ندارد. از امام علی (علیه السلام) روایت شده است؛ از اینکه مکرر سرزنش کنی، پرهیز کن که این کار طرف مقابلت را بر گناه خویش جری نموده و عتاب تو را بی ارزش می کند.

پرخاشگری

از دیگر پیامدهای نامناسبی که سرزنش کردن می تواند بر روی فرزندان داشته باشد می توان به پرخاشگری کردن اشاره نمود. اغلب این کودکان زود عصبانی می شوند و از کوره در می روند زمانی که کودک تحقیر می شود قصد دفاع از خود را دارد و زمانی که می بیند دچار ناتوانی است به پر خاشگری روی می آورد. این دسته از کودکان اقتدار و اعتماد به نفس خود را زود از دست می دهند بنابراین می توان گفت که سرزنش کردن موجب می شود تا شما فرزندی عصبی داشته باشید که قدرت کنترل بر روی احساسات و هیجان های خود را ندارد و زود با مشکل مواجه می شود.

کم شدن قدرت فرزند

از دیگر آثار سرزنش کردن کودک می توان به کم شدن قدرت او اشاره نمود کودکان با کم شدن قدرتشان نمی توانند درست اعتماد به نفس داشته باشند و فردی متکی به خود باشند از این رو با مشکلات متعددی مواجه می شوند به ویژه در جامعه نمی توانند بر مشکلات خود غلبه کنند و تصمیم گیری های درستی داشته باشند زیرا این دسته از کودکان فکر می کنند هیچ کاری را درست انجام نمی دهند و با مشکل مواجه می شوند. قدرت روحی از سوی خیلی از روانشناسان مورد توجه است زیرا کودک را پویا و با اعتماد به نفس بار می آورد متاسفانه در این دسته از کودکان اینگونه رفتارها کمتر به چشم می خورند.

برای رفتار درست با کودکان چکار کنیم؟

آنچه از عوارض آزار کودکان با سرزنش کردن گفتیم به شما یاد می دهد باید با کودکان با احترام صحبت کنید. مؤثرترین روش برای درک کودکان، گذاشتن خود به جای آن هاست. تصور کنید چیزی را در خانه ریخته اید و همسرتان بر سر شما فریاد می کشد و با فحش و ناسزا تحقیرتان می کند. به شما می گوید دست و پا چلفتی هستید. این رفتار او به شما چه حسی را القا می کند؟

حالا زمانی را تصور کنید که همسرتان سعی می کند دلداریتان دهد و شما را برای مرتب کردن خانه تشویق کند. در این لحظه چه احساسی دارید؟

حال آنکه روحیه کودکان لطیف تر از بزرگسالان است و شیوه تربیت در کودکی بر روی شخصیت بزرگسالی تاثیر زیادی می گذارد. اگر می خواهید نسلی با روان سالم در جامعه زندگی کند، از تحقیر فرزندان خود پرهیز کنید.

فرزند شما تمام وجودش را امواج منفی فرا نگرفته است بلکه او خصوصیات خوب و مثبتی هم دارد که شما می توانید آنها را مد نظر قرار دهید. پس عینک بدبینی را از چشم خود در بیاورید و در هنگام تذکر دادن در ابتدا به نقاط مثبت او اشاره کنید و او را تشویق کنید و بعد از آن عیب او را بیان کنید و در آخر انتظارات خودتان را بیان کنید که شیوا ترین روش است و تاثیر گذاری خوبی دارد. کلمات شما حامل انرژی مثبت و منفی هستند، در انتخاب کلمات خود دقیق باشید تا جوی آرام در محیط خانواده داشته باشید، سرزنش کردن انرژی منفی به همراه دارد اما تمجید کردن شایسته انرژی مثبت دارد.

اهمیت مهارت دست ورزی در کودکان و چگونگی تقویت آن