ایده ی هیپودرمی (اسب دوانی)، ابتدا از امپراطور سِپتیمیوس سِوِروس (Septimius Severus) در سال 203 میلادی به سمت بیزانس (روم شرقی) به وجود آمد. وی در جنگ داخلی رومیان را مجبور ساخت تا شورش کنند. بعد از آن دیوارهای شهر را بالا برد، اکثر ساکنان را کشتند و یک عرصه نژادهای ارابه و سایر سرگرمی ها را معرفی کردند. هیپودرم آنچه از نامش پیداست، یک میدان اسب است. اما در طول امپراطوری بیزانس، هیپدرم نه تنها برای نژادهای ارشد، بلکه در مراسم افتتاحیه، مراسم تشییع جنازه در هیپودرم و بازی های گلادیاتور (چالش و نبرد) استفاده شده است و این مراسم به عنوان مرکز ورزشی و اجتماعی زندگی بیزانس برای بیش از 1000 سال ادامه داشت. امروزه از میدان اسب دوانی هیپودرم (میدان سلطان احمد) استانبول که در کشور ترکیه قرار دارد، باغی عمومی به جا مانده است و چند قطعه از ساختار اصلی آن در اطراف این باغ دیده می شود. پس از بازدید میدان هیپودرم، می توانید از دیگر آثار بر جای مانده از این بنای تاریخی که نشان دهنده افتخار نیروی امپراطوری بیزانس (روم شرقی) است، دیدن کنید. در وسط میدان سه پایه فلزی نمایان است که امروزه آن را به ستون مار می شناسند. همچنین ستون های دیگری چون ستون هرمی شکل از Thumose (سومین فرعون از سلسله مصر) و ستون هرمی شکل سنگی دیوار که به شکل دیوار است و رو به روی ستون هرمی شکل قرار دارد، به چشم می خورد. پیشنهاد می کنیم حتما در سفر به شهر استانبول سری به این دیدنی های بی نظیر این شهر بزنید و از نزدیک آن ها را لمس کنید.
تاریخچه میدان هیپودرم
هیپودروم قسطنطنیه محلی برای برگزاری بازی های گلادیاتورها، مراسم های رسمی، جشن ها، اعتراضات و شکنجه محکومان بود هیپودروم در دوره بیزانس مکانی پر جنب وجوش برای برگزاری مسابقات اسب سواری بود و افراد برای برنده شدن باید هفت دور به دور آن می چرخیدند. هیپودروم قسطنطنیه واقع در میدان سلطان احمد امروزی استانبول، میدانی عمومی بود که عمدتا برای مسابقات اسب سواری یا ارابه سواری مورد استفاده قرار می گرفت. هیپودروم با چهار مجسمه اسب در اندازه های واقعی تزیین شده و دورتا دور آن ردیف های صندلی بود؛ هرچند که این اسب ها امروز جلوی کلیسای سنت مارک ونیز قرار دارند و در طی جنگ های صلیبی ربوده شده اند. خود واژه هیپودروم از واژه یونانی «هیپوس» (hippos) به معنای اسب و واژه «دروموس» (dromos) به معنای راه تشکیل شده است.
هیپودروم قسطنطنیه محلی برای برگزاری بازی های گلادیاتورها، مراسم رسمی، جشن ها، اعتراضات و شکنجه محکومان نیز بود. این میدان در دوره های رومی (۲۰۳ تا ۳۳۰ پس از میلاد)، بیزانس (۳۳۰ تا ۱۴۵۳ پس از میلاد) و عثمانی (۱۴۵۳ تا ۱۹۲۲ میلادی) پابرجا بود.
هنگامی که امپراطور روم، لوسیوس سپتیمیوس سوروس (Septimius Severus) در سال ۲۰۳ پس از میلاد، قسطنطنیه باستانی را به نام امپراتوری بیزانس فتح کرد، این شهر را آگوستینا آنتونینا نامید و بناهای زیادی در آن ساخت. هیپودروم یکی از بناهای مهمی بود که توسط سوروس ساخته شد. در ابتدا این بنا کوچک بود؛ اما در سال ۳۳۰ پس از میلاد، کنستانتین اول این شهر را به عنوان پایتخت امپراتوری بیزانس اعلام کرد و آن را قسطنطنیه نامید که در یونانی به معنای شهر کنستانتین است.
هیپودروم یکی از اولین بناهایی بود که کنستانتین اول بازسازی کرد. او هیپودروم را بزرگ و آن را به «کاخ اعظم کنستانتین» متصل کرد؛ کاخی که امروزه در زیر مسجد آبی قرار دارد و تنها می توان موزاییک کاری های هنرمندانه آن را در موزه موزاییک استانبول مشاهده کرد.
کاخ اعظم کنستانتین یا کاخ مقدس، مجموعه کاخ های دوران بیزانس بود که در قسمت شمالی هیپودروم قرار داشت؛ اما امروز تنها بقایای اندکی از پایه های آن باقی مانده است. این مجموعه در جریان شورش نیکا در سال ۵۳۲ میلادی ویران شد؛ اما در دوره های مختلف از جمله دوره امپراطور ژوستین اول و کنستانتین هفتم بازسازی شد و تغییر کرد. قسمت بزرگی از کاخ قسطنطنیه در سال های اول دوران عثمانی ویران شد و سلطان احمد اول، آخرین بقایای آن یعنی کاخ دافنه (Daphne) و کاتیسما (Kathisma) را تخریب کرد تا مسجد سلطان احمد و ساختمان های مجاور آن را بسازد.
قرار گرفتن محل زندگی امپراطور یعنی کاخ بزرگ در کنار محل برگزاری مسابقات، هیپودروم و میدان غول پیکر کنستانتین برای جمع شدن مردم، نشان از اهمیت پایتخت و شکوه و عظمت آن برای امپراطور داشت.
جاهای دیدنی میدان هیپودروم
سه گانه معروف یادبودها، ابلیسک تئودوسیوس یا هرم سنگ (obelisk)، ستون مار یا ستون سرپنت (the Serpent Column) و ابلیسک کنستانتین پرفیروژنیتوس در هیپودروم واقع شده است. هیپودروم با بناهایی که از سراسر امپراتوری روم آورده شده بودند، از جمله ستون مار از دلفی و ابلیسک توتموسیس سوم (ابلیسک تئودوسیوس) از مصر تزئین شده بود.
ابلیسک تئودوسیوس
ابلیسک ستون یک پارچه مخروطی شکلی است که در اصل به صورت جفت در ورودی معابد مصر باستان ساخته شد؛ دری که از یک تکه سنگ، معمولا گرانیت قرمز تراشیده می شد. این ستون به گونه ای طراحی شد که در پایه مربع یا مستطیلی خود پهن تر از بخش بالایی هرمی شکل خود باشد. ابلسیک اغلب با آلیاژی از طلا و نقره به نام الکتروم پوشانده می شد. هر چهار طرف ابلسیک با هیروگلیف (خط مصر باستان) حکاکی شده که شامل هدایای مذهبی به خدای خورشید (آپولو) و یابود حاکمان است.
در سال ۳۰۹ پس از میلاد، تئودوسیوس اول پادشاه امپراتوری بیزانس، «ابلیسک توتموسیس سوم» را از «کارناک» (مصر جنوبی) به قسطنطنیه آورد. آن را در داخل هیپودروم برپا کرد و نام آن را «ابلیسک تئودوسیوس» گذاشت. این یکی از ۲۹ ابلسیک مصری در جهان است که با وجود تقریبا ۳۵۰۰ سال قدمت در وضعیت بسیاری خوبی قرار دارد. این بنا که یکی از قدیمی ترین بناهای استانبول محسوب می شود، تنها در عرض ۳۱ روز در جای فعلی خود برپا شده است. ابلیسک روی یک پایه مرمری قرار دارد که امپراطور بیزانس تئودوسیوس اول و مردم را در حال تماشای مسابقات نشان می دهد.
ستون سرپنت
ستون سرپنتین طلسمی است که از معبد دلفی در آپولو برای محافظت از شهر در برابر هجوم حشرات آورده شد
ستون سرپنت (The Serpent Column) که با نام ستون سرپنتین به معنای «مار» نیز شناخته می شود، یکی از بناهای بسیار غیرمعمول استانبول است که میدان هیپودروم را زینت داده است. این ستون طلسمی است که از معبد دلفی در آپولو برای محافظت از شهر در برابر هجوم حشرات آورده شد. در ستون سرپنتین سه مار در هم تنیده خواهید دید که سرشان را جدا کرده اند و تنها سر مار باقی مانده در موزه باستان شناسی استانبول به نمایش گذاشته شده است. این ستون قدمتی برابر با ۲۵۰۰ سال دارد و یادآور یک پیروزی نظامی است که به آپولو در دلفی تقدیم شده است.
ستون سرپنتین در بهار سال ۴۷۸ قبل از میلاد، در دوران جنگ های ایران و یونان چند ماه پس از شکست ارتش ایران در نبرد پلاتئا (Plataea) توسط دولت شهرهای یونانی متحد در برابر تهاجم ایران به سرزمین اصلی یونان، به آپولو پیشکش شده بود.
انتقال ستون سرپنتین توسط امپراطور کنستانتین اول به پایتخت جدیدش قسطنطنیه، توسط ادوارد گیبون (Edward Gibbon) با استناد به شهادت تاریخ نگاران بیزانسی همچون زسیموس (Zosimus)، اوسبیوس (Eusebius)، سقراط (Socrates) و سوزومنوس (Sozomenus) شرح داده شده است. نویسندگان زیادی نیز در ادبیات کهن به این ستون اشاره کرده اند که از میان آن ها می توان به هردوت اشاره کرد.
فواره آلمانی
فواره آلمانی شمالی ترین بنای میدان هیپودروم است. این فواره که به «چشمه قیصر ویلهلم دوم» نیز شهرت دارد دارای معماری عالی با ستون ها و گنبدی زیبا است. فواره یا چشمه آلمانی به شکل هشت ضلعی با هشت پله و هشت ستون مرمری ساخته شده است. سبک معماری این بنا نئوبیزانسی است و قسمت های داخلی آن با موزاییک های طلایی تزیین شده است.
سقف گنبد فواره آلمانی از داخل با موزاییک کاری تزیین شده که هشت طرح واره دایره ای را با نقش های خاص به نمایش می گذارد؛ چهار دایره، حرف اول نام ویلهلم (W) را بر زمینه ای آبی و چهار طرح دیگر در زمینه سبز، نام سلطان عبدالحمید را به صورت خطاطی شده به تصویر کشیده است که بیانگر اتحاد میان آن دو است. در اطراف چشمه آلمانی هفت حوضچه با شیرهای برنزی وجود دارد که برای آب خوردن و وضو گرفتن استفاده می شود. این بنا در سال ۱۸۹۸ میلادی در آلمان با هدف گرامی داشت دومین سفر ویلهلم به استانبول ساخته شد و در سال ۱۸۹۰ در همین مکان برپا و در سال ۱۹۰۰ به مناسبت تولد سلطان افتتاح شد.
قدم زدن در اطراف میدان سلطان احمد، لذت بردن از فضای آرام و تاریخی که در بین مشهورترین مکان های دیدنی، موزه ها، مساجد، کلیساها، فواره ها و مکان های تاریخی استانبول قرار دارد و استراحت در انواع رستوران ها و کافه های اطراف، از تفریحات اصلی گردشگران در این میدان است.
آدرس میدان هیپودرم : استانبول، میدان سلطان احمد، بین مسجد ایاصوفیه و مسجد آبی
محله ببک استانبول کجاست؟
