در دیابت نوع 1 دستگاه ایمنی بدن سلول های بتا را که در لوزالمعده قرار دارند، نابود می کند. وظیفه ی اصلی این سلول ها ترشح انسولین است. نوع دیگری از دیابت به نام دیابت ثانویه (نوع چهارم دیابت) وجود دارد. این دیابت شبیه به دیابت نوع 1 است، با این تفاوت که در آن دستگاه ایمنی بدن موجب نابودی سلول های بتا نمی شود، بلکه این سلول ها توسط عاملی دیگر مانند بیماری ها یا آسیب های وارده به لوزالمعده از بین می روند. در این مقاله با دیابت نوع یک بیشتر آشنا می شوید.
وظیفه ی انسولین چیست؟
انسولین هورمونی است که به انتقال قند (گلوکز) به بافت های بدن کمک می کند. درنتیجه سلول ها می توانند از قندها به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. آسیب هایی که در اثر دیابت نوع 1 به سلول های بتا وارد می شود، این روند را مختل می کند. در اثر نابودی سلول های بتا، گلوکز به سلول های بدن نخواهد رسید، زیرا انسولینی وجود ندارد که این کار را انجام بدهد. درنتیجه سطح قند خون افزایش می یابد، ولی انرژی کافی به سلول ها نمی رسد. این پدیده می تواند نتایج زیر را بر جای بگذارد:
- دهیدراسیون (کم آبی بدن): با تجمع قند اضافی در خون ، نیاز به دفع ادرار بیشتر می شود. ادرارِ زیاد، راهکار بدن برای رهایی از قند خون بالاست. آب زیادی که در اثر ادرار از دست می دهید، می تواند موجب خشکی پوست و کم آبی بدن تان شود.
- کاهش وزن: به همراه گلوکز یا قندی که به همراه ادرار از دست می دهید، کالری تان هم از دست می رود. به همین دلیل بیشتر افرادی که قند خون بالا دارند، دچار کاهش وزن می شوند. البته دهیدراسیون نیز در کاهش وزن مؤثر است.
- کتواسیدوز دیابتی: اگر بدن تان برای تأمین انرژی اش قند کافی دریافت نکند، مجبور می شود سلول های چربی را برای تأمین انرژی بشکند. در اثر شکستن سلول های چربی، ترکیباتی شیمیایی به نام «کِتون ها» ایجاد می شوند. کبد برای کمک به این وضعیت قندی را که ذخیره کرده است، آزاد می کند. اما در بدن تان انسولینی وجود ندارد که بتواند قندها را انتقال بدهد. درنتیجه قند خون تان به همراه اسیدهای کتونی افزایش می یابد. ترکیب قند اضافی، کم آبی بدن و تشکیل اسیدها تحت عنوان «کتواسیدوز» شناخته می شود. عدم درمان به موقع کتواسیدوز می تواند زندگی فرد را با خطراتی جدی مواجه کند.
- آسیب به بدن: بالا بودن قند خون به مرور زمان می تواند به اعصاب و رگ های خونی موجود در چشم ها، کلیه ها و قلب آسیب بزند. همچنین احتمال سختی سرخرگ ها (تصلب شرایین) افزایش می یابد. تصلب شرایین می تواند زمینه ساز سکته مغزی و حمله های قلبی شود.
انواع دیابت چیست ؟
به طور مجموع دو نوع بیماری قند و دیابت خون وجود دارد :
دیابت نوع یک
در بیماری دیابت نوع اول بدن انسان نمی تواند انسولین تولید کند و یا اینکه در مقدار کمی می تواند آن را ایجاد کند. فقط حدوداً ۵ الی ۱۰ درصد از تمامی افراد مبتلا به بیماری دیابت از نوع یک می باشد.بیماری دیابت نوع یک در افراد با سن پایین تر و کودکان بیشتر دیده می شود. در صورت بروز این بیماری افرادی که از آن رنج می برند باید روزانه انسولین مصرف کنند.
دیابت نوع دو
در دیابت نوع ۲ بدن افراد می تواند انسولین را تولید کند و بسازد ، اما بدن این افراد به انسولین واکنشی نشان نمی دهد. در مجموع حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد افرادی که به بیماری دیابت دچار هستند ، از بیماری دیابت نوع ۲ رنج می برند.در این نوع دیابت بیشتر افرادی مبتلا هستند ، که بالای ۴۰ سال می باشند و دارای چاقی ها و اضافه وزن بسیاری می باشند. افراد بسیاری در سر تا سر دنیا هستند که مبتلا به بیماری دیابت از نوع ۲ می باشند ، ولی تا به امروز از وجود آن بی خبرند. بیماری دیابت نوع دو اغلب در مردان دیده می شود.
علائم دیابت نوع ۱
علائم زیر مربوط به دیابت نوع ۱ است:
- گرسنگی بیش از حد
- تشنگی بیش از حد
- تاری دید
- خستگی
- ادرار مکرر
- کاهش وزن چشم گیر در زمان کم
ممکن است شخص دچار کتواسیدوز گردد، که یک نوع عارضه دیابت می باشد. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تنفس سریع
- خشکی پوست و دهان
- چهره سرخ
- بوی دهان میوه مانند
- حالت تهوع
- استفراغ یا درد معده
عوامل بیماری دیابت نوع یک
موارد مشکل سازی که ممکن است برای به وجود آمدن دیابت نوع یک بسیار موثر باشد عبارتند از :
سابقه خانوادگی
ممکن است یکی از افراد درجه یک خانواده شما مانند : خواهر ، مادر ، پدر، برادر و یا افرادی که سابقه وراثتی با شما دارند ، قبلا دچار بیماری دیابت نوع ۱ شده اند و این بسیار برای شما تاثیرگذار می باشد و باید به این نکته بسیار توجه ویژه ای داشته باشید.
عوامل محیطی
بعضی از افراد ممکن است در محیط های ویروسی و خطرناک قرار گرفته باشند که از این جهت خطر ابتلا شدن این افراد به دیابت نوع ۱ بسیار زیاد تر نسبت به افراد عادی می باشد.
مسائل جغرافیای
کشور های بسیاری وجود دارند که ممکن است افراد بسیاری به دیابت نوع ۱ مبتلا باشند. به همین دلیل است که مسائل جغرافیایی در آن تاثیر به سزایی داشته باشد. این کشورها مانند سوئد و فنلاند و غیره هستند.عواملی که ممکن است در به وجود آمدن بیماری دیابت نوع دو تأثیرگذار باشند نیز عبارتند از :
وزن
بسیاری از افراد هستند که دارای اضافه وزن هستند و این امر باعث می شود که بدن آنها در برابر انسولین مقاومت کند و خطر ابتلای این افراد به دیابت نوع دوم نیز بسیار باشد.
تحرک کم
افرادی وجود دارند که از فعالیت کمی برخوردار هستند و ورزش های طولانی و مکرری را برای سلامتی بدن خود در نظر نمی گیرد. این افراد نیز ممکن است به دیابت نوع دو سریعتر دچار شوند ، زیرا افرادی که تحرک و فعالیت دارند و وزن آن ها قابل کنترل است با سوخت و ساز بدن گلوکز در بدن آنها تنظیم می شود و منبع انرژی آنها از گلوکز تامین می شود.
سابقه وراثتی
وقتی یکی از افراد خانواده از جمله خواهر ، برادر، پدر یا مادر به بیماری دیابت نوع دو مبتلا بوده باشد در همین راستا ممکن است آن افراد نیز در معرض خطر باشند.
نژاد های مختلف
ممکن است در نژاد های مختلف دچار بیماری دیابت نوع دوم نیز باشند. مانند : اسپانیایی ها ، سیاه پوش ها ،سرخپوستان ، آمریکایی و غیره که در طبق تحقیقات به عمل آمده این افراد نیز به دیابت نوع ۲ بیشتر دچار می شوند.
سن
افرادی که سن بالاتری دارند در معرض خطر بیشتری در رابطه با بیماری دیابت نوع دو هستند. این موضوع ممکن است به این دلیل باشد که افراد در این سن فعالیت بدنی کمتری دارند.
دیابت نوع ۱ در برابر دیابت نوع ۲
دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع ۱ و نوع ۲. این دو نوع دیابت دارای علائم مشابه هستند، و در طول زمان می توانند به عوارض مشابهی منجر شوند. اما، بیماری بسیار متفاوتی هستند.دیابت نوع اول در اثر ناتوانی بدن در تولید انسولین است. در این نوع دیابت، دریافت انسولین برای زنده ماندن ضروری است، تا گلوکر بتواند از خون وارد سلول ها شود.در افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند، سلول ها به انسولین پاسخ نمی دهند. با وجود میزان کافی هورمون، بدن برای انتقال گلوکز از خون به سلول ها با مشکل روبرو می شود. نهایتا، بدن این افراد ممکن است کلا انسولین کافی را تولید نکند.دیابت نوع ۱ خیلی سریع بروز می کند، و علائم آن آشکار است. این بیماری در افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند، می تواند در طول سال ها ایجاد گردد. در واقع، شخصی که به دیابت نوع ۲ مبتلا است ممکن است تا زمانی که دچار عارضه نشده است، از بیماری خود مطلع نشود.
درمان دیابت نوع 1 با روش های نوین!
1. در حالت عادی وقتی سطح خونی گلوکز افت می کند، هورمون گلوکاگون ترشح می شود. گلوکاگون هورمونی است که توسط لوزالمعده ساخته می شود. این هورمون در بدن افراد سالم جلوی افت قندخون را می گیرد. در بیماری دیابت نوع 1 که کمبود انسولین داریم، سطح گلوکاگون هم به شکل نامتعارفی بالا می رود. بنابراین مقادیر بیش از حد گلوکز، از کبد وارد سیستم گردش خون می شود. دانشمندان توانستند به کمک «سلول های تولیدکننده انسولین»، دیابت نوع ۱ را به مدت حداقل ۶ ماه متوقف کنند؛ به کمک این روش یک گام به درمان این بیماری نزدیک تر شده ایم.
2. متخصصینی از بیمارستان ها و مؤسسات آمریکا از قبیل دانشگاه هاروارد، موفق شدند سلول هایی درون بدن موش ها بکارند که بلافاصله شروع به تولید انسولین درون بدن می کنند. همچنین این تیم تحقیق توانستند از طریق غیرفعال کردن سیستم ایمنی بدن، مانع از از بین بردن سلول کاشته شده توسط سیستم ایمنی بدن شوند.
3. پیوند لوزالمعده نیز از جدیدترین روش های درمانی دیابت است.
4. محققان، موفق به معرفی یک روش جدید شدند که پتانسیل درمان بیماران دیابتی را دارد. به نقل از اوبرگیزمو، این روش جدید شامل کاشت سلول های “جزایر لانگرهانس” است. این اولین باری نیست که محققان نسبت به ایجاد یک روش درمانی برای دیابت نوع 1 تلاش می کنند، اما چیزی که این روش درمانی را از سایر روش ها متمایز می کند این است که نیاز استفاده طولانی مدت از انسولین را از بین می برد.
بیمارانی که نیاز ثابت و مرتب به تزریق انسولین دارند، میزان نیاز آنها کاهش خواهد یافت. پیش از این، سلول هایی که در کبد کاشته می شدند، التهاب ایجاد می کردند، اما با قرار دادن آن در روده، این روش موثرتر بوده و روش کم تهاجمی تری محسوب می شود.
5. محققان مرکز پزشکی تگزاس ادعای جدید و تکان دهنده ای در مورد دیابت دارند. مطالعاتی که این دانشمندان روی موش های آزمایشگاهی انجام دادند، باعث شد چنین نظریه ای را مطرح کنند.
نتایج تحقیقات ثابت کرد که وقتی هورمون گلوکاگون از بدن موش ها حذف شود، دیگر نیازی به وجود انسولین در بدن آن ها نخواهد بود. به زبان ساده تر یعنی در صورت حذف گلوکاگون، قند خون حتی بدون انسولین هم بالا نمی رود.
رژیم لاغری مناسب برای دیابتی ها چیست؟
