معرفی ساز آکاردئون
آکاردئون سازی با بدنه جعبه شکل است که با ورود و خروج هوا به داخل بدنه تولید صوت می کند. از سوی دیگر آکاردئون به خانواده سازهای بادی آزاد-زبانه هم تعلق دارد، خانواده ای که سازهای ملودیکا و ساز دهنی نیز به آن تعلق دارند. همین تعریف، چندین جنبه مهم از ساز آکاردئون را برای ما آشکار می کند:
خانواده آکاردئون خودش شامل یک ردیف از سازها شامل: کنسرتینا (concertina)، بندونئون (bandoneon)، هارمونیوم (harmonium) و امریکن رید ارگان (American reed organ) می شود. علاوه بر این خود آکاردئون هم انواع متنوعی دارد از جمله: کروماتیک، دیاتونیک، استاندارد یا فیری باس.
آکارئون از جهات بسیاری یک ساز چند صدا یا پلی فونیک است. با این ساز می توانید چندین نت را در یک آن بنوازید. شما نه فقط می توانید این کار را با فشردن چندین کلید به طور همزمان انجام دهید بلکه تنها با فشار دادن یک کلید می توانید همزمان چند صدا را تولید کنید، البته در شرایطی که قبل از نواختن آکوردهای سمت چپ را تنظیم کنید. به این ترتیب آکاردئون یک ساز بسیار چندصدایی است که می تواند به تنهایی جای یک گروه موسیقی اجرا کند!
آکاردئون به دلیل فرم بدنه اش این قابلیت را دارد که تفاوت های بسیار ظریف صوتی ایجاد کند بر خلاف ساز مادرش «ارگان» که چنین قابلیتی را ندارد.
ساز آکاردئون توسط چه کسی ساخته شد؟
شاید برای شما جالب باشد که بدانید بعد از تغییرات گسترده ای که بر روی ساز آکاردئون انجام شد امروزه این ساز بیشتر در کشور برزیل و توسط نوازنده های این کشور مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال به دلیل موسیقی های جذاب و خاصی که می توان با استفاده از این ساز نواخت امروزه در سراسر دنیا علاقه مندان زیادی را دارا است. این ساز دارای نوازنده های حرفه ای در دنیا است که به دلیل سبک خاص استفاده از این ساز بسیار مورد توجه قرار گرفته اند.
نواختن آکاردئون
هر شستی به یک زبانه مربوط است. نوازندهٔ آکوردئون برای تولید فشار هوا فانوس را باز و بسته می کند. در انتهای شستی ها چند دگمه دیگر نیز هست که به کمک آنها زنگ صدا تغییر می کند. وسعت صدا در این ساز بستگی به تعداد شستی ها، و به عبارت دیگر، به بزرگی و کوچکی آکوردئون دارد. بزرگترین وسعت آکوردئون سه اکتاو و اندی است.
نت آکوردئون را معمولاً بر روی یک حامل، با کلید سل می نویسند و آکوردها را با حروف الفبایی زیر ملودی ذکر می کنند. شستی های آکوردئون عیناً مانند شستی های پیانو - مرکب از شستی های سیاه و سفید و با همان ترتیب، تنظیم شده اند.
انواع آکاردئون
سه سبک اصلی آکوردئون وجود دارد: دیاتونیک، کروماتیک و صفحه کلیدی یا پیانویی. آکاردئون های دیاتونیک و کروماتیک دارای دکمه هایی برای نواختن هستند. آکاردئون صفحه کلیدی کلیدهایی مانند کیبورد پیانو دارد. در یک آکاردئون استاندارد، کلیدها در سمت راست دستگاه قرار دارد. سمت چپ دستگاه هم دارای آکورد یا باس است؛ که برای ایجاد ریتم مورد استفاده قرار می گیرد.
-
آکاردئون های دیاتونیک
آکاردئون های دیاتونیک دارای یک، دو یا سه ردیف دکمه هستند؛ و هر ردیف با یک کلید خاص تنظیم می شود و فقط دارای نت های آن مقیاس است. هر دکمه نت خاصی را بسته به اینکه آیا بلو (بخش آکاردئونی ساز) فشرده شده (تحت فشار) یا گسترش یافته است (کشیده) به خود اختصاص می دهد. آکاردئون دیاتونیک عموما دارای دو یا چهار دکمه سمت چپ است؛ که برای کنترل باس و یا آکوردها هستند.
-
دياتونيك يك رديفه
آكاردئون دياتونيك يك رديفه، ملوديون (melodeon) يا آكاردئون سبك آلماني داراي يك رديف ده دكمه اي به عنوان كيبورد (صفحه كليد) است. با توجه به اينكه اين نوع آكاردئون، دياتونيك است داراي بيست نت است كه ده تا براي مكش هوا به سمت داخل (فشرده شدن قسمت ارتجاعي) و ده تا براي مكش به سمت خارج (باز شدن قسمت ارتجاعي) استفاده می شود. دو دكمه باس دياتونيك وجود دارد كه در مجموع دو نت باس و دو آكورد را مي سازند. نت هاي باس و آكوردهاي مرتبط، اساس (اولين نت) گام براي مكش هوا به سمت داخل و فاصله پنجم (fifth) گام براي دمش هوا به سمت خارج هستند.
-
دياتونيك دو رديفه
منشاء آكاردئون هاي دو رديفه دياتونيك همانند بسياري از انواع ديگر آكاردئون ها كه همزمان با اين نوع اكاردئون ها در نقاط مختلف دنيا پديد آمدند، مشخص نيست. براي افزايش محدوده صدايي و سازگاري (همخواني) اين نوع از انواع آكاردئون با ساير سازها، يك رديف دكمه ديگر به كيبورد (صفحه كليد) اضافه شد.
رديف دوم دكمه ها نيز دياتونيك است و مي تواند يك نيم تن بالاي رديف اول (به عنوان مثال گام هاي B و C) يا يك چهارم درست بالاي رديف اول (به عنوان مثال G و C) باشد. در دياتونيك نيم تن (semitone)، اين نوع آكاردئون مي تواند هر نت را در گام كروماتيك بنوازد.
- آکاردئون های کروماتیک
دارای سه تا پنج ردیف دکمه در طرف ملودی ساز هستند. بر خلاف آکاردئون دیاتونیک، این دکمه ها برای یک نت خاص تنظیم می شوند؛ صرف نظر از اینکه آیا بلو تحت فشار قرار می گیرد یا باز می شود. در اکاردئون های کروماتیک سمت چپ دستگاه حاوی انواع آکورد است.
-
آکاردئون های صفحه کلیدی
یک صفحه کلید شبیه به پیانو دقیقا در سمت راست خود دارند؛ و به همین دلیل به سادگی نزد مردم شناخته هستند. این ساز در یک طرف 120 کلید و در طرف دیگر دارای 41 کلید است.
با استفاده از سازهای آکاردئون چه ژانرهایی را می توان نواخت؟
یکی از اصلی ترین سوالاتی که معمولا بعد از آشنایی با یک ساز برای علاقه مندان به موسیقی پیش می آید این است که با استفاده از این ساز چه ژانرهایی از موسیقی را می توان اجرا کرد. اگر شما هم جز افرادی هستید که این سوال درباره ساز آکاردئون برای شما پیش آمده است باید بدانید که با استفاده از این ساز می توان ژانر هایی از قبیل تانگو، پولکا، موسیقی های ایرلندی، موستت و شانسون، کبکی و کلزر را اجرا کرد. همانطور که در بخش قبلی نیز اشاره کردیم امروزه این ساز بیشتر در کشور برزیل مورد استفاده قرار می گیرد و به همین دلیل شما می توانید رد پای این ساز را در بسیاری از موسیقی های برزیلی نیز پیدا کنید.
طرز تولید صدا در ساز آکاردئون
آكاردئون صدايي بسيار غني، ني مانند و شبيه ارگان دارد. اين ساز قابليت نواختن نت هاي تك و چندگانه را روي كيبورد (سمت راست) همچنين آكوردها در سمت چپ را دارد. كيفيت صدا (تن) نت هاي ملودی مي تواند با تغيير مابين تركيبات زبانه ها تغيير كند. يك سيستم عمومي از برچسپ ها به اين treble shiftها براي آهنگسازان داده شده تا صداهاي خاص را طراحي كنند.
نت نويسي هاي اضافه تري براي مشخص كردن جهت مكش هاي قسمت ارتجاعي لازم است. يك فلش به سمت چپ آهنگساز را براي باز كردن قسمت ارتجاعي و يك فلش به سمت راست آهنگساز را به بستن قسمت ارتجاعي هدايت مي كند. يك اثر تحت عنوان bellow shake اساساً يك حركت سريع قسمت ارتجاعي به سمت داخل و خارج است. علامت B.N. افكت را پايان داده و نشان دهنده قرارگيري قسمت ارتجاعي در وضعيت نرمال است.
آكاردئون قابليت توليد محدوده ديناميكي بزرگي از خيلي نرم تا خيلي بلند دارد. سطوح ديناميك بلند با چندين نت و صداي آكورد كامل نياز به هواي بيشتر داشته و نمي تواند نت ها را بيشتر از چند ثانيه نگه دارد. ديناميك نرم تر با نت هاي منكوب شده كمتر به مدت بيشتري مي توانند ادامه يابند.
آشنایی با ساز بادی اوکارینا
