ساعدنیوز
ساعدنیوز

چهار فصلِ چهره ی هنرمند

  شنبه، 24 تیر 1402 ID  کد خبر 348366
چهار فصلِ چهره ی هنرمند
احمدرضا احمدی یکی از ستاره های بی بدیل آسمان شعر و ادب فارسی جاودانه شد و به ابدیت پیوست. صمیمیت و زلالی شعری احمدی و طراوت بهاری اش رنج سرای سپنجی را بر دوستداران شاعر هموار می کند. هاشم حسینی ادیب و شاعر خوزستانی در یادداشتی اختصاصی به فکر و شعر احمدرضا احمدی پرداخته است.

احمد رضا احمدی(1402تهران- 1319کرمان) امروز پنج شنبه، در بیست و دومین روز تابستان، کارنامه ی درخشان یک عمر جستجوی هنرمندانه و منش شاعرانه اش را به دست زمین داد و پرپرکشان رفت تا در اوج ابدیت آرام گیرد.

اما به راستی احمد رضا احمدی که بود؟ چه کرد؟ در چه عرصه هایی درخشیده و دستاوردهای او کدام است؟ با شنیدن خبر درگذشت او، پرسش هایی از این نوع را نسل چند بعدیِ نوجوان و جوان کنونی مطرح کرده، خواستار ارزیابی و نقد آثارش هستند تا از تجاربش بیاموزند، به کاستی ها روی نیاورند، فتوحات را به کار ببندند.

نوشتارها و گفتارهایِ مرتبط با درگذشت او در دو سه روز گذشته، بنا به سنت مبتذل این سال های رایج که "گرفتن عکس سلفی با شهرت درگذشتگان برای تبلیغ خود" است؛ بیشتر مصادره به مطلوب و به محاق بردن شخصیت واقعی هنرمند بوده تا کند و کاو در فراز و فرود های کارش.

احمدرضا احمدی

فصل کشف و شهود، پس از نقل مکان خانواده از کرمان به تهران در 1327؛ در دهه ی چهل شمسی شکوفا می شود. این جان جوان شیفته ی زیبایی است که خستگی ناپذیر به هر دری می زند. از هر کلام، آوا و نگاره شهدها می چشد. بر آنست دریابد که کدام عرصه ی هنری جوابگوی اشتیاق و ذوق این روحیه ی مسالمت آمیز و مصلحت جوست. دقه ی نخستین درگاه را که می زند، آستان ایزدبانوی شعر است. کتاب "طرح"او در 1341، نه با استقبال که با واکنش های معارض رو به رو می شود. این دهه ی پرشور که بازتاب جامعه ی آرمان خواهِ خفقان گرفته است، شعر را سنگر و سکوی اعتراض و برخوردار از تعهد اجتماعی می خواهد. احمد رضا احمدی بر آن است راهی سر سبز و برکنار از آتش فشان های شعاری برگزیند و در سرایش مخصوص به خود به کار گیرد. پس، با چند تن از دوستان، گروه "طرفه" را در 1343 بنیان می نهد. "روزنامه ی شیشه ای"(همین سال) و "وقت خوبِ مصائب"(1347) که یادگار این دوره ی ظهورِ جسارت آمیز اوست، طنینی در جامعه ی ادبی در نمی اندازد. فروغ فرخزاد که جوانمردانه دست او را گرفته، راه و چاه را نشانش داده و مشوق او بوده، منتقدانه در یک نامه هشداری دلسوزانه به او می دهد:

"...احمدرضای عزیز! 'وزن' را فراموش نکن، به توان هزار فراموش نکن، حرف مرا گوش بده. به خدا آرزویم این است که استعداد و حساسیت و ذوق تو در مسیری جریان پیدا کند که یک مسیر قابل اطمینان و قرص و محکم باشد. حرف‌های تو این ارزش را دارد که به یاد بماند. من معتقدم که تو هنوز فرم خودت را پیدا نکرده‌ای و این راهی که می‌روی راه درستی نیست. این چیزی که تو انتخاب کرده‌ای، اسمش آزادی نیست. یک نوع سهل بودن و راحتی است. عیناً مثل این است که آدمی بیاید تمام قوانین اخلاقی را زیر پا بگذارد و بگوید 'من از این حرف‌ها خسته‌ام' و همین‌طور دیمی زندگی کند. درحالی که ویران کردن اگر حاصلش یک نوع ساختمان تازه نباشد، بالنفسه عمل قابل ستایشی نیست..."

(به نقل از دفترهای زمانه، شماره ی نخست، نشر تنویر، ، بهمن 1346، صص. 369 تا 371)

در همین راستاست که شمس لنگرودی از ناکامی های احمد رضا احمدی در شعر یاد کرده و نوشته او به عنوان بانی "موج نو و سرشاخه ی اصلی شعر غیر متعهد هم کششی به سوی شعر اجتماعی می یابد و در شعرش کلماتی چون تیرباران، خون و میدان اعلام حضور پیدا می کند...ولی با این همه، اوضاع منقلب جامعه ی روشنفکری و تقسیم بندی و انتظار مشخص آنان از شعر، این مجموعه را چنان که شایسته ی آن بود نپذیرفت..."(تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد چهارم، تهران: نشر مرکز، 1377، ص. 210

هوشنگ ابتهاج در "پیر پرنیان اندیش" سروده های منثور احمد رضا احمدی را نوعی "رج زدن" می داند(انتشارات سخن، 1391، ص. 977).

در واقع تکرار این نگاه ثابت به بوده ها، نوعی تکرار را به همراه دارد که خوش آمد تنها مخاطبان خاصی با سلیقه ی ساده پسند و بیگانه با معجزات زبانی است. چنین است که محمد کاظم کاظمی(1346)، پدیدآورنده ی کتاب "شعر پارسی"، این سراینده ی موج نو را "بی توجه به غنای ادبی" می داند(مشهد: نشر سپید باوران، 1397، ص. 122).

آری، به فرمایش حافظ "چون جمع شد معانی، گوی بیان توان زد..."

واژبندی( diction) خیال ناآرم او نیاز به خانه تکانی و جانشین سازی شماری از لغات قاجاری با کلمات نو به نو است. این بند از قطعه ای با نام "مرگ در روزهای عاشقانه" در کتاب "من فقط سفیدی اسب را گریستم"، به خوبی گویای این نکته ست:

آن کس می تواند از عشق سخن گوید

که قوس و قزح را

یک بار هم شده

معنی کرده باشد

اکنون کسی را

در روشنایی پس از باران

از دار فرود می آرند..

رنگین کمان می توانست به جای "قوس و قزح"، ایماژ برجسته ای بیافریند و سراینده اگر با شکیبایی تن به ویرایش می داد(و در کتاب های پس از آن هم) سروده ای زیبا، ماندگار و انسانی به یادگار می گذاشت. در عنوان کتاب، واژه "سفید" واژه ای تازی شده، ضعیف و ناپارسی است. طنین قدرت در حرف "پ" ی سپید را نادیده نگیریم.

فصل فرگشت در افق های دور، با استخدامِ احمد رضا احمدی در "کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان"(1349، به عنوان مدیر تولید صفحه و نوار) و گذراندن دوره ی انیمشن کودکان در ایالات متحده ی آمریکا و انگلستان شروع می شود. در این روند پر از تحول، ترقی پر بازده است که خلاقیّت هنری و سلایق متنوع و مقبول او به خوبی آشکار می شود. نگارگری های خودویژه اش و دکلاماسیون اشعار حافظ، نیما و سهراب سپهری جایگاه افتخارآمیزی برای او به ارمغان می آورد. دلبستگیش به موسیقی هیچش کرانه نیست. بازتاب آن را در نام دختر دُردانه اش "ماهور" می بینیم و کوشش های خستگی ناپذیرش در ویراستاری حدود بیست کتاب در زمینه ی شناخت موسیقی.

نوارهای کاست "کانون..." که به همت او موسیقی کلاسیک و آثار ادبی ایرانیِ مزیّن به موسیقی متناسب را عرضه می کند، گنجینه ی پربهایی است که تحسین ها برانگیخته است...

شخصیت شاعر منش، شوخ طبع و انسانگرای احمد رضا احمدی بسیاری را به دور او گردآورد. بازتابی از این خیل را در نامه نگاری های متقابل می توان دید(‌بیست نامه و چهارده چهره برای واژگونی جهان/

پدیدآور: احمدرضا احمدی . - تهران: نیماژ 1395)

نام هایِ ابراهیم گلستان، مرتضا ممیز، م. امید، سهراب شهید ثالث، مسعود کیمیایی، م. ع. سپانلو، فروغ، پرویز دوایی، داوود رشیدی، آیدین آغداشلو و... نماهایی از فصل سرشاریِ شکوفه های امید، پیوندهای پرثمر و حضور قابل تاَمل او را به عنوان بخشی از 60 سال تاریخ فرهنگی هنری ایران نشان می دهد. خوشا آن که نازنینی در زمینه ی واکاوی بیوگرافی مغفول مانده اش، به این کار خیر روی آورد.

فصلی دیگر از این هستی پربار را با محصولات نفیس و دلنشین برای کودکان می بینیم که او عاشقانه پدیدشان آورد. کتاب هایی از جمله:

من حرفی دارم که فقط شما بچه ها باور می کنید(1348)هفت روز هفته دارم(1364)، در بهار خرگوش سفیدم را یافتم(1370، برگزیده ی کتاب سال "شورای کتاب کودک) و...

در این گشتاگشت است که کودک درون او به بازیگوشی در خاطرات می پردازد. کتاب "خاطره ها: بهاریه"(1388)و رمان "بر دیوار کافه (1394) از نظر بازآفرینیِ غنیمت دم، تصویرسازی های بکر و سرخوشی های نگاه آبدیده در آهش، خواندنی و ستایش برانگیز هستند.


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
ساغر عزیزی بازیگر نقش فرح پهلوی: فحش‌هایی در اینستاگرام به من می‌دهند که برای آنها خیلی گریه کردم من فرح دیبا نیستم با سیاست هم کاری ندارم (275 نظر) رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی (246 نظر) امیر نوری و حاشیه‌های پستش راجع به مهاجرتش به اسرائیل: من از رژیم‌صهیونیستی پیشنهاد دریافت کردم اطلاعات زیادی دارم؛ ما رفتیم بای بای+عکس (214 نظر) توئیت داریوش ارجمند خطاب به رهبر معظم انقلاب با دیالوگی از نقش مالک اشتر: ای کاش قادر بودم، علی را به روزگاری ببرم که مردمش قدر همچون او را می دانستند+عکس (164 نظر) نگاهی به میز صبحانه مفصل و رنگارنگ خانه رضا گلزار با هنر چیدمان آیسان خانوم / تزئین زیبای بشقاب با انار وحشی و آووکادو+عکس (113 نظر) دانش‌آموزی که رهبر شد؛ نگاهی به چهره مهربان رهبر معظم انقلاب در کلاس ششم ابتدایی+عکس (90 نظر) نصرالله رادش: سیگار می‌کشم تا زشتی‌هایم دیده شود! دوست دارم همه بدانند علاوه بر قیافه ام من این زشتی ها را دارم! +فیلم (86 نظر) محمدرضا گلزار: می‌دانم خواننده خوبی نیستم؛ به فرض که صدایم خوب نیست چرا اینقدر دغدغه فکریتان شده است؟! (77 نظر) آخرین جشن تولد ساده آیت الله هاشمی رفسنجانی با حضور همسرشان در طبقه دوم خانه/ مبلمان راحتی بدون زرق و برق، کیک شکلاتی و زیر میزی هنری زیبا+عکس (66 نظر) جشن تولد مجلل الهام حمیدی توسط همسرش +عکس/تزئین زیبای کیک با مروارید طلایی رنگ 👌 (44 نظر) خلاقیت هوشمندانه مادر باهوش برای زودتر خشک شدن فرش خیس حماسه آفرید/ وقتی عزرائیل خیلی هواتو داره+عکس🤣 (43 نظر) نفیسه روشن: 4 سال هست از هم جدا شدیم از طرف همه کسانی که در موردت بد حرف زدن ازت عذر میخوام تو با شعورترین مرد دنیا بودی، جز تو مردی ندیدم خوشبختیت آرزومه (42 نظر) الهام حمیدی: 2 تا بچه‌هام چون پشت سر هم به دنیا اومدن، کم‌کار شدم؛ همسرم مشوق منه و خیلی دوست داره من کار کنم+ویدیو (41 نظر) (فیلم) مولوی عبدالحمید در جلسه معارفه استاندار جدید سیستان و بلوچستان: ما همه یکی هستیم و با هم هستیم / این فیلم رو به اینترنشنالی‌ها نشون بدید (39 نظر) پست عاشقانه و هالوینی سپیده بزمی پور،همسر شاهرخ استخری، به مناسبت سالگرد ازدواجشون/من عاشق این عاشقی ام، من عاشق توام💞 (36 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال قهوه با نشان روز سه شنبه 15 آبان ماه 1403
فال حافظ با تفسیر امروز سه شنبه 15 آبان 1403 + فیلم
فال شمع روزانه امروز سه شنبه 15 مهر 1403
فال روزانه امروز سه شنبه 15 آبان ماه 1403
به وقت استایل پاییزی؛ لباس مناسب پاییز چیست؟ / 5 رنگ مخصوص خوشتیپ ها؛ رنگ قرمز جزو رنگ‌های انرژی زا و پر هیجان است که نشان دهنده عشق و صمیمت است
فال ابجد روزانه سه‌شنبه 15 آبان 1403
دستگیری سارقان 10میلیاردی طلافروشی در تهران
خوشتیپ شو؛ نکات مهم برای ست‌کردن بوت‌های چرم زنانه برای پاییز / انواع بوت‌های چرم زنانه و ایجاد استایل‌های مختلف
معرفی 10 مدل خاص و ترند میز ناهارخوری / راهنمای انتخاب طرح‌های زیبا برای میز ناهارخوری
حکم کمرشکن قضائی عابر بانک تیم پرسپولیس تهران صادر شد/ حبس، رد مال، شلاق و انفصال از خدمت دولتی!
زاکانی فاش کرد: التماس اسرائیل به ایران برای جواب ندادن!
لیست کامل داروهای ممنوعه دوران بارداری / مصرف چه داروهایی در دوران بارداری بی‌خطر است؟
چارپایه به هر چیزی شبیه بود به‌جز برنامه‌ای سرگرم‌کننده! / کمدین بودن کافی نیست
تقدیر رهبر معظم انقلاب از مسعود پزشکیان؛ حضرت آقا از شما راضی هستند و گفتند این روند را ادامه دهید
مهرداد محمدی با استقلال به پایان خط رسید/ خط آتش آبی ها به مهاجم کنیایی مجهز میشود
منتخب روز   
محاکمه دوباره مردی که متهم به تجاوز به 9 زن شد زندانی اعدامی پس از آزادی از زندان در خواب سکته کرد... / پدر و مادر شایان برای رضایت همه زندگی‌شان را فروخته بودند! بازی در نقش پلیس برای گروگانگیری و سرقت های سریالی / خاطره گویی تبهکار سابقه دار در مراسم جشن تولد ‌راز باند مخوف را فاش کرد! دستگیری عامل جنایت در چیتگر پسر 17ساله بدون گواهینامه، جان خود و 4 دوست نوجوانش را در تصادف گرفت صحنه های آخرالزمانی سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا با 205 کشته در حال حرکت به سوی کاتالونیا + ویدئو / عکس جزئیات پرونده دختر سارق که هدف او آزادی برادرش از زندان بود / اخاذی به قیمت یک عمر در زندان ماندن با سوادترین روستای ایران کجاست؟ شیائومی 15 معرفی شد/اولین گوشی جهان با اسنپدراگون 8 الیت خانه نورانی معتمدی اصفهان با درهای چوبی ،شیشه های رنگارنگ و دکوراسیون اصیل ایرانی چشمانتان را جلا میدهد جزئیات قتل فجیع مادر و خواهرناتنی توسط دختر تهرانی و نامزدش / جنایتی که در تجریش رخ داد! انتخاب جنین های باهوش تر ممکن میشود!