دررفتگی فک یا شکستگی فک به دنبال آسیب یک یا هر دو مفاصل متصل کننده استخوان فک به جمجمه رخ می دهد هر کدام از این مفاصل به نام تی ام جی یا مفصل تمپورومندیبولار گیجگاهی فکی نامیده شده اند .این مفصل ممکن است بشکند ترک بخورد یا از جا در برود. دررفتگی فک از موارد نسبتاً شایع هست. فک در رفته شکسته یا آسیب خورد ممکن است باعث اختلالاتی که هنگام غذا خوردن یا نفس کشیدن به شود توجه پزشکی فوری برای کاهش عوارض و سرعت بخشیدن به بهبودی ضروری است ضربه به صورت شایعترین علت اولیه فک شکسته یا در رفته است استخوان فک از چانه تا پشت گوش ادامه دارد و علل شایعی برای شکستگی یا دررفتگی استخوان فک وجود دارد.
- آسیب فیزیکی به صورت
- آسیب های هنگام ورزش
- تصادفات ماشین
- حوادث اتفاقی در خانه و حوادث هنگام کار
علائم فک در رفته ممکن است با یک فک شکسته متفاوت باشد درد در این حالت شدید است و ممکن است با حرکت دادن دهان یا بدن بیشتر بشود علائم دیگری که همراه با یک فک در رفته وجود دارند شامل این موارد هستند فک ممکن است خیلی باز باشد همچنین ممکن است متوجه شوید که دندان های شما روی یک خط قرار نمی گیرند همچنین توانایی بستن دهان را به صورت کامل ندارید و ممکن است باعث آبریزش از دهان شود در این حالت صحبت کردن هم مشکل هست در صورت آسیب فک باید به اورژانس مراجعه بکنید تا هنگام شروع درمان باید راه هوایی شما باز نگه داشته شود دچار دررفتگی فک شده اید پزشک باید فکر دررفته را در موقعیت مناسب مجدداً جا اندازی کند و گاهی پزشک این کار را با دست انجام می دهد یک بی حسی موضعی برای شما تزریق می شود تا عضلات ریلکس شوند و درد کاهش پیدا بکند و در این حالت پزشک با یک مانور با دست مفصل را جا اندازی می کند در صورت شدید بودن علائم ممکن است نیاز به جراحی برای برگرداندن مفصل به جای اصلی باشد
استخوان فک از دو بخش تشکیل می شود
بیایید با بحثمان را با توضیح ساده ای از آناتومی فک شروع کنیم تا بهتر علت دررفتگی استخوان فک را بفهمیم. دکتر وارن، جراح پلاستیک ساکن نیویورک، این گونه توضیح می دهد که دو مفصل گیجگاهی زیر آرواره ای، فک پایین شما را به جمجمه تان متصل می کنند. مانند سایر مفاصل بدن، این مفصل نیز از دو استخوان جدا از هم که به واسطه احاطه شدن توسط وتر (تاندون) های عضلانی در کنار هم ثابت می شوند تشکیل شده است.سر استخوان فک شما در زیر چانه تان قرار دارد و این استخوان تا زیر گوش امتداد می یابد. این استخوان دارای دو جز اصلی است، جز اول استخوان آراواره ای زیرین است که بخش متحرک و پایینی فک است که تکیه گاه دندان های شما است و استخوان آرواره ای زبرین که فک بالایی را تشکیل می دهد و همواره ثابت است.اتصال این دو بخش ساختاری لولا دار را شکل می دهد که حرکات لازم برای غذا خوردن، صحبت کردن و خمیازه کشیدن را ممکن می کند. استخوان های فک ما به کمک عضلاتی که به آنها متصل هستند می توانند به خوبی جلو، عقب، بالا و پایین بروند و البته درست به همان روانی که استخوان فک می تواند بالا و پایین برود می تواند به طرفین نیز حرکت کند.بخشی از استخوان آرواره فک زیرین که معمولا دررفتگی ها در آن ناحیه روی می دهد کندیل نام دارد، کندیل استخوان کوچکی است که می چرخد و باز شدن فک را ممکن می کند. این بخش از استخوان ثبات خود را به کمک هماهنگی وتر های عضلانی، عضلات و سایر بخش های استخوان فک حفظ می کند. اگر ضربه ای به فک وارد شود، کندیل یا غضروفی (دیسک مفصلی) که باعث نرم تر بودن یک سمت از استخوان می شود می تواند در برود.به طور کلی دررفتگی فک به سمت جلو اتفاق می افتد اما مواردی که دررفتگی جهت گیری های دیگری گرفته باشد نیز وجود دارد.
علت دندان قروچه در کودک
علت دررفتگی فک چیست؟
دررفتگی فک به علل گوناگونی رخ می دهد که مهم ترین آنها تغییر آناتومی این ناحیه است. از شایع ترین علل تغییر آناتومی این ناحیه می توان به این موارد اشاره کرد: شل شدن لیگامان ها، تحلیل بخشی از استخوان فک یا خروج جزیی از مفصل به سمت جلوتر و بازنگشتن به حالت اولیه.
آیا وضعیت سایر اعضای بدن هم می تواند باعث دررفتگی فک شود؟
بله، مثلا برخی بیماری های عصبی یا برخی داروهای تاثیرگذار بر سیستم عصبی مرکزی می توانند حالت ارتجاعی عضلات ناحیه مفصل فک را کاهش دهند. البته برخی بیماری های مربوط به اختلال سنتز پروتئین مسبب شل شدگی لیگامان ها هم می توانند فک را از حالت اولیه خارج کنند. سکته مغزی هم ممکن است باعث بروز این مشکل شود، اما علتی کاملا ناشایع است.
آیا شدت دررفتگی فک در همه بیماران یکسان است؟
نه، هنگام دررفتگی حاد، بخش کوچکی از غضروف خارج می شود و در ناحیه جلوتر گیر می کند و دهان بازمی ماند. برای درمان این مشکل، با روشی فک را سر جای خود برمی گردانیم. اما افرادی که فکشان به طور مزمن هر از گاهی در می رود، معمولا درمی یابند که چطور خودشان می توانند به محض دررفتگی آن را جا بیندازند.
امکان دارد هنگام خمیازه کشیدن، خندیدن یا حین یک جلسه درمانی طولانی مدت دندان پزشکی، دچار دررفتگی فک شویم؟
در ناحیه فک واکنشی وجود دارد که وقتی عضلات از حدی بیشتر کشیده شوند، حرکت آن را متوقف و از دررفتن فک جلوگیری می کنند. گاهی پس از کارهای درمانی دندان پزشکی که فرد باید دهان خود را به مدت طولانی باز نگه دارد، فرد بعد از اتمام کار حس می کند نمی تواند دهان خود را بیشتر از حدی باز کند. این مشکل در رفتگی فک نیست بلکه بافتی همبند که در ناحیه فک و کف جمجمه قرار دارد، از جای خود در رفته است که یا خودبه خود به حالت اول بازمی گردد یا دندان پزشک با روش هایی می تواند آن را اصلاح کند.اگر فک در رفتگی حاد داشته باشد، باید به جراح فک مراجعه کرد تا فک را جا بیندازد و ببندد تا حرکتی نداشته باشد
با چه روشی می توان تشخیص داد فرد به جراحی فک نیاز دارد یا نه؟
اگر فرد یکی دو بار خفیف دچار این مشکل شود و متخصص جراح بتواند با روشی سرپایی فک را جا بیندازد، درمانی جدی لازم نیست، اما اگر فردی به طور مزمن دچار دررفتگی می شود، باید با روش های تشخیصی مانند سی تی اسکن و ام آر آی وضعیت فک را دقیق تر بررسی و برای تغییرهای موثر برنامه ریزی کنیم.
