مینیسک به طرق مختلفی دچار پارگی می شود و پارگی ها دارای ظاهرهای مختلفی هستند و در نواحی مختلفی از مینیسک رخ می دهند. یک مینیسک پاره شده می تواند از عملکرد صحیح زانو جلوگیری کند.
انواع پارگی میسنیک
تعیین نوع پارگی مینیسک یکی از فاکتورهای مهم در نوشتن یک طرح درمان است که نه تنها بطور ویژه برای سلامت شخص بلکه برای درمان آسیب طراحی می شود. بطور کلی شش نوع پارگی شایع مینیسک وجود دارد:
پارگی جزئی
پارگی قسمتی از مینیسک شایع ترین نوع پارگی مینیسک است. این نوع پارگی بطور طبیعی بخاطر از فرسایش و سائیدگی زانو در اثر بالا رفتن سن رخ می دهد. اولین نشانه های وجود پارگی جزئی در حدود سن ۲۰ الی ۳۰ سالگی بروز خواهد کرد. این پارگی معمولاً نیازی به جراحی ندارد.
پارگی شعاعی
این نوع پارگی شایع ترین نوع پارگی است که به جراحی نیاز دارد. پارگی شعاعی در ناحیه ای رخ می دهد که خونرسانی به آن ناحیه انجام نمی گیرد عدم خونرسانی بهبودی پارگی را تقریباً غیرممکن کرده و تنها گزینه درمانی برداشتن بخش آسیب دیده مینیسک است.
پارگی افقی
پارگی افقی را بسته به محل پارگی می توان با جراحی درمان کرد. اگر پارگی در محل دارای رگ خونی رخ داده باشد، صرفا با بخیه زدن آن، پارگی بهبود خواهد یافت. ولی اگر پارگی در محل فاقد رگ خونی رخ بدهد، بهبودی پارگی غیرممکن است و باید بخش آسیب دیده را با جراحی برداشت.
پارگی فلاپ (شبیه به بال)
پارگی فلاپ یکی از پارگی های نادر است. بخشی از مینیسک به شکل بال پاره شده و در مفصل زانو گیر می کند. فلاپ پاره شده را باید از طریق جراحی برداشت تا زانو بتواند مجدداً حرکت کند.
پارگی پیچیده
این نوع پارگی ترکیبی از چند نوع پارگی است و درمان آن نیز به همین خاطر دشوار است. پارگی پیچیده معمولاً ترکیبی از پارگی شعاعی و افق است و معمولاً ترمیم نمی شود.
پارگی دسته سطلی
این نوع پارگی یک نوع پارگی بزرگ افقی است که نیازمند رسیدگی فوری پزشکی است. به علت بخش بزرگ پارگی مینیسک، این نوع پارگی باعث محدود شدن حرکت زانو و حتی گیر کردن زانو خواهد شد. برای بازگرداندن قدرت حرکت به زانو، به جراحی فوری زانو نیاز خواهد بود.
برخی از علل پارگی
پارگی مینیسک معمولاً به دلیل حرکت ناگهانی که باعث پیچ خوردن شدید زانو می شود رخ می دهد. این اتفاق می تواند بعلت چرخیدن ناگهانی و در همان حین چرخاندن بیش از حد زانو یا آسیب ورزشی رخ دهد. برخی از انواع پارگی مینیسک می تواند در نتیجه فرسودگی بافت بخاطر افزایش سن رخ دهد. با افزایش سن غضروف ضعیف می شود و حتی ساده ترین حرکات باعث پارگی مینیسک خواهد شد.
تشخیص پارگی مینیسک
اولین قدم برای تشخیص پارگی مینیسک معاینه فیزیکی زانو است. پزشک ابتدا سابقه پزشکی و جرئیات آسیب را از شما خواهد پرسید. سپس وجود هرگونه ورم در مفصلی که غضروف در آن قرار دارد را بررسی خواهد کرد. وجود ورم عموماً نشان دهنده پارگی مینیسک است. سایر علائم پارگی مینیسک عبارتند از درد، خشکی و محدودیت حرکت. یکی دیگر از آزمایشات برای معاینه فیزیکی زانو تست مک موری است. پزشک زانو را خم کرده، صاف می کند و سپس می چرخاند. در صورت پارگی مینیسک صدای تق تق کردن زانو در لحظه پیچاندن آن به گوش می رسد.
ضمناً پزشک عکسبرداری از زانو را تجویز نموده تا دید بهتری نسبت به مشکل به دست آورد. اگرچه عکس رادیولوژی نمی تواند پارگی مینیسک را نشان دهد، ولی از آن برای رد احتمال وجود سایر بیماری ها از جمله آرتروز زانو استفاده می شود که در بین بیماران مسن شایع است. تصویر ام آر آی وضعیت کامل پارگی مینیسک را به پزشک نشان خواهد داد که برای طرح درمان و ریکاوری ضروری است.
درمان پارگی منيسک بدون جراحی چگونه است؟
ورزش محرک یا دامنه حرکتی که می تواند برای آسیب ها و پارگی مینیسک داخلی زانو و افزایش دامنه حرکتی در مفصل مورد استفاده قرار بگیرد عبارتست از:
این ورزش را می توان به صورت ایستاده یا نشسته انجام داد. تا حدی که درد و دامنه ی حرکت زانو اجازه می دهد، آن را خم و راست کنید. سه بار در روز و هر بار به صورت ۳ ست ۱۰ تا ۲۰ تایی این حرکت را انجام دهید. میزان دشواری این تمرین را با ثابت نگه داشتن پا در انتهای دامنه حرکتی هم در حالت خمیده و هم در حالت صاف افزایش دهید.
تمرینات کششی خمشی:
این تمرینات را می توان بصورت نشسته یا ایستاده انجام داد. به سادگی، زانو را تا جایی که درد و محدوده حرکتی اجازه می دهد،یه سمت پشت خم و راست کنید.
لغزاندن پاشنه پا:
دراز کشیده به پشت، یک زانو را به سمت بالا خم کنید و در همان حالت، پا را روی زمین بلغزانید. تا حد امکان، پاشنه پا را به سمت لگن، روی زمین بکشید.
اولین کاری که باید انجام دهید ماساژ پشت زانو برای تسکین درد است. یکی از علل درد پارگی منیسک زانو به خاطر سفت شدن عضلات پشت زانو است این تنش، درد شما را تشدید می کند.با ماساژ این عضلات درد کاهش پیدا کرده و راحت تر می توانید راه بروید. این کار به بهبود شما کمک خواهد کرد و باعث می شود راحت تر بتوانید تمرینات زیر را انجام دهید.
تمرین برای درمان پارگی منیسک زانو:
هدف از این تمرین ورزشی پارگی منیسک افزایش قدرت عضلات چهار سر ران است. این تمرین برای تقویت عضلات چهار سر ران بدون فشار بر زانو یا خم شدن زانو طراحی شده. چون فشار بر زانو آسیب وارد شده بر منیسک را افزایش می دهد. بنابراین بهترین تمرین برای تقویت عضلات بالایی پا همین تمرین است.
حین انجام تمرین متوجه خواهید شد که انجام آن با پای آسیب دیده سخت تر از پای سالمتان است. علتش این است که این تمرین مستقیما بخش آسیب دیده را درگیر می کند.
تمرین را با 3 ست 10 تایی شروع کنید و 2 بار در روز انجامش دهید. سپس کم کم در طول زمان تعداد تکرارهای هر ست را به 15 تا و در نهایت 20 تا افزایش دهید. هنگامی که تکرار حرکت را افزایش دادید کم کم متوجه می شوید که درد کاهش پیدا می کند.
روی سطحی صاف به پشت دراز کشیده دست ها را کنار بدن قرار دهید زانوها را ثابت و صاف نگه دارید . پنجه پا به سمت داخل باشد و پای چپ را بالا بیاورید تا با زاویه حدودا 45 درجه قرار بگیرد. سپس به آرامی پا را به حالت اول برگردانید. هر ست را برای هر دو پا تکرار کنید.
تمرین برای درمان پارگی منیسک زانو:
تمرین دوم درمان پارگی منیسک برای افزایش تحرک زانو طراحی شده. زمانی که منیسک در حال ترمیم است برای بازگشت عملکرد کامل زانو نیاز به بازگرداندن تحرک پا به طور کامل دارید. با این ورزش شما می توانید تحرک زانوی خود را بدون ایجاد خطر برای جراحت افزایش دهید.
هنگام انجام ورزش ممکن است کمی در زانوی خود احساس ناراحتی داشته باشید. با این حال نباید دردی که حس می کنید بیش از حد باشد. هر بار سعی کنید کمی مقدار حرکت زانو بیشتر شود.
روی صندلی نشسته و پا ها را به حالت عمودی روی زمین قرار دهید. پای سالم را مطابق ویدئو روی پای آسیب دیده گذاشته و زانوها را به طرف داخل صندلی تا جایی که می توانید خم کنید 10 ثانیه در همین حالت نگه داشته و سپس زانوها را باز کرده و پاها را به سمت جلو بکشید. این حرکت را چند بار تکرار کنید.
تمرین برای درمان پارگی منیسک زانو:
تمرین سوم درمان پارگی منیسک برای افزایش ثبات زانو و قوزک پا طراحی شده است.
بعد از آسیب دیدن منیسک زانو ثبات زانوی شما اغلب کاهش پیدا می کند چون شکل هلالی منیسک نقش مهمی در ثبات زانو ایفا می کند بنابراین برای بازگرداندن این ثبات شما به آموزش زانوی خود نیاز دارید.
اتفاقی که حین این تمرین می افتد این است که عضلات اطراف زانو یاد بگیرند که واکنش سریع تری داشته باشند. به این ترتیب ماهیچه های شما از دست دادن ثبات ناشی از پارگی منیسک را جبران می کنند.
بایستید یک پا را از زانو به سمت عقب خم کرده و زانوی پایی که رویش ایستاده اید را کمی به جلو خم کنید. این حالت را تا زمانی که می توانید نگه دارید. این حرکت را چند بار تکرار کنید. در صورتی که نمی توانید تعادل خود را حفظ کنید می توانید چند لحظه با گرفتن دیوار یا تکیه گاه با یک دست تعادل خود را حفظ کنید.
- روی زمین دراز کشیده و آرنج و ساعد را طوری روی زمین قرار دهید که بالاتنه از زمین فاصله بگیرد، زیر مچ پای آسیب دیده یک حوله قرار دهید تا به ارتفاع ۱۵ سانتی متر از زمین فاصله بگیرد.در این حالت عضلات پا شل هستند، سعی کنید با منقبض کردن عضلات زانو را به طرف پایین حرکت دهید. این وضعیت را دو دقیقه نگه دارید و ۳ بار این حرکت را تکرار کنید، چنانچه احساس درد شدید داشتید حرکت را متوقف کنید.