تصور کنید سر میز مشغول غذاخوردنید که یک باره چشمانتان بسته می شود و به خواب می روید! وضعیت عجیبی است، نه؟ نارکولپسی یا حمله خواب اختلالی مزمن در خواب و شامل حمله های خواب در ساعات بیداری است. علت دقیق این بیماری مشخص نیست و درمان خاصی هم ندارد.نارکولپسی (Narcolepsy) یا حمله خواب یکی از اختلالات مزمن خواب است که با خواب آلودگی طاقت فرسای روزانه و حملات ناگهانی خواب مشخص می شود. برای افراد مبتلا به نارکولپسی، صرف نظر از شرایط، بیدارماندن برای مدت طولانی بسیار دشوار است. نارکولپسی ممکن است اختلالات جدی در برنامه روزانه افراد ایجاد کند.
گاهی نارکولپسی ممکن است با کاهش ناگهانی قدرت عضله (کاتاپلکسی/ Cataplexy) همراه باشد که شاید بر اثر احساسات شدید ایجاد شود. به ناركولپسی كه همراه با كاتاپلكسی اتفاق می افتد ناركولپسی نوع یک گفته می گویند. ناركولپسی كه بدون كاتاپلكسی رخ دهد نیز به عنوان ناركولپسی نوع دو شناخته می شود.
نارکولپسی بیماری مزمنی است که هیچ درمانی برایش وجود ندارد. با این حال، داروها و تغییر سبک زندگی به مدیریت علائم آن کمک می کنند. همچنین، حمایت دیگران (خانواده، دوستان، کارفرمایان و معلمان) کمکتان می کند با نارکولپسی و علائم آن کنار بیایید.
علائم حمله خواب یا نارکولپسی چیست؟
حمله خواب یا نارکولپسی نوعی اختلال خواب از خانواده هایپرسومنیا است،افرادی که حمله خواب دارند ممکن است با اینکه شب ها کافی می خوابند و صبح سر حال هستند ولی ناگهان در طول روز خوابشان ببرد و نتوانند در مقابل این میل شدید مقاومت کنند.
- خستگی مفرط در طول روز
احساس نیاز شدید به خوابیدن وسط روز با وجود خواب کافی شب و عدم توانایی مقابل با خواب آلودگی در روز از نشانه های بیماری نارکولوپسی یا حمله خواب است. - هیپنوتیزم شدن
بعضی کسانی که نارکولپسی دارند، ناگهان بعد از احساس شادمانی،ترس، عصبانیت و هیجان احساس شل شدگی و کرخت شدگی عضلات پیدا می کنند. حمله خواب روی طیفی از نارکولپسی خفیف تا حاد قرار دارد، به طوری که مبتلایان از بی حسی بعضی عضلات گرفته تا بی حس شدن ناگهانی کل بدن را ممکن است تجربه کنند. هیپنوتیزم شدن در طول روز، شبیه فلج خواب یا همان بختک یا قفل شدن عضلات در خواب رم REM است. - حمله خواب
افرادی که نارکولپسی دارند ممکن است به طور لحظه ای، از چند ثانیه تا چند دقیقه دچار حمله خواب شوند به طوری که ناگهان در طول روز خوابشان ببرد و نتوانند در مقابلش مقاومت کنند. - توهم
کسانی که نارکولپسی دارند ممکن است در طول روز دچار توهم شوند، انگار که دارند خواب می بینند، تصاویری ترسناک و شدیدی که احتمالاً تمام حواس انسان را درگیر این احساس خواهد کرد. - فلج خواب
افرادی که نارکولپسی دارند ممکن است قبل از اینکه از خواب بیدار شوند دچار فلج خواب یا همان بختک شوند. احساس می کنند کسی رویشان نشسته و نمی گذارد تکان بخورند و حتی می خواهد خفه شان کند. - خواب منقطع
مبتلایان به نارکولپسی ممکن است شب ها هم خواب راحتی نداشته باشند، دائماً از خواب بپرند و شب بیداری به سرشان بزند. پریدن از خواب ممکن است به دلیل حرکت پا در خواب، وقفه تنفسی در خواب و یا ابتلا به اینسومنیا یا بی خوابی مفرط نیز باشد. - رفتار اتوماتیک
این افراد امکان دارد همین طور که در حال انجام کارهای روزانه شان هستند، مثلا در حین آشپزی، رانندگی یا کار ناگهان بدون اینکه حتی متوجه شوند برای چند ثانیه خوابشان ببرد و بعد از آن هم درست یادشان نماند که چه اتفاقی رخ داده است.
چه چیزی باعث نارکولپسی یا حمله خواب می شود؟
نارکولپسی یک اختلال عصبی محسوب می شود که به دلیل ناهنجاری های شیمیایی در مغز به وجود می آید. عموما سطح هیپوکرتین در مبتلایان نارکولپسی پایین است، یعنی همان ماده ای که سطح بیداری و هوشیاری شما را بالا می برد. کسانی که نارکولوپسی نوع اول یا حمله خواب همراه با هیپنوتیزم در روز دارند، عموماً کمبود هیپوکرتین دارند.
کمبود هیپوکرتین یا اورکسین چه خطراتی دارد؟
سلول های عصبی کم برای تولید هیپوکرتین، تنظیم خواب و بیداری را به هم می زند و روی اشتها تاثیر می گذارد. افرادی که نارکولوپسی دارند، احتمالاً نورون های مغزی شان که مسئول تولید هیپوکرتین است از بی رفته یا وجود ندارد.
- اختلال پادتن ها
محققان بر این باورند که نارکولپسی می توانند به دلیل اختلال پادتن ها در دستگاه ایمنی باشد، به طوری که سیستم ایمنی بدن به اشتباه هیپوکرتین لازم برای بدن را از بین می برد و موجب خواب در روز می شود.
سابقه خانوادگی در ابتلا به نارکولپسی بسیار نقش دارد. به طوری که اکثر افرادی که نارکولوپسی دارند، آن را از یکی از اعضای خانواده نزدیکشان به ارث برده اند. حذف ژن نارکولوپسی در آزمایش ژنتیکی روی سگ ها نشان داده است که بیماری نارکولوپسی شدیداً به وراثت وابسته است.
- جراحت مغزی
در مواردی نادر که هیپوتالاموس آسیب ببیند، فرد ممکن است دچار بی نظمی در خواب و یا نارکوپسی شود. تومور مغزی یا ضایعات مغزی هم می تواند در ابتلا به نارکولوپسی نقش داشته باشد.
عوامل خطر نارکولپسی یا حمله خواب
فقط چند عامل خطر شناخته شده برای ناركولپسی وجود دارد، از جمله:
- سن: نارکولپسی به طور معمول در افراد بین ۱۰ تا ۳۰ سال شروع می شود.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده دچار نارکولپسی باشد، احتمال ابتلا به نارکولپسی ۲۰ تا ۴۰ برابر بیشتر است.
عوارض نارکولپسی یا حمله خواب
نارکولپسی (Narcolepsy) یا حمله ی خواب یک اختلال عصبی است که بر کنترل خواب و بیداری تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به نارکولپسی یا حمله ی خواب تجربه خواب آلودگی روزانه و دوره های متناوب و غیرقابل کنترل خوابیدن در طول روز را تجربه می کنند.
۱. سوء تفاهم دیگران درباره شرایط فرد
نارکولپسی ممکن است از نظر حرفه ای و شخصی مشکلات جدی برای شما ایجاد کند. دیگران ممکن است شما را تنبل یا بی حال ببینند. عملکردتان هم ممکن است در مدرسه یا محل کار آسیب ببیند.
۲. تداخل در روابط صمیمی
احساسات شدید مانند عصبانیت یا شادی ممکن است علائم نارکولپسی مانند کاتاپلکسی را ایجاد کند و باعث شود افراد مبتلا از روابط عاطفی خارج شوند.
۳. آسیب جسمی
حملات خواب ممکن است باعث آسیب جسمی به افراد مبتلا به نارکولپسی شود. اگر هنگام رانندگی دچار حمله شوید، بیشتر در معرض خطر تصادف هستید. اگر هنگام تهیه غذا به خواب بروید، خطر بریدگی و سوختگی بیشتر است.
۴. چاقی
افراد مبتلا به نارکولپسی به احتمال زیاد دارای اضافه وزن هستند. افزایش وزن ممکن است مربوط به متابولیسم یا سوخت وساز کم در بدن باشد.
تشخیص نارکولپسی یا حمله خواب
معاینه فیزیکی و شرح حال کامل پزشکی برای تشخیص مناسب نارکولپسی یا حمله ی خواب ضروری است. با این حال، هیچ یک از علائم فوق منحصر به نارکولپسی یا حمله ی خواب نیست. چندین آزمایش تخصصی که می توانند در یک درمان اختلالات خواب یا آزمایشگاه خواب انجام شوند، معمولا قبل از تشخیص تشخیص می بایست انجام شود. دو آزمایش که در تایید تشخیص نارکولپسی یا حمله ی خواب ضروری است، پلی سومنوگرافی (PSG) و آزمون تأخیر خواب چندگانه (MSLT) است.
تغییر در شیوه زندگی برای مدیریت نارکولپسی یا حمله خواب
با تغییر در سبک زندگی و به کارگیری راهکارهای مؤثر می توان حمله خواب و علائم آن را مدیریت کرد. معمولا در سال های اولیه فرد وضعیت بدتری دارد، اما به مرور با تغییر در سبک زندگی خود می تواند علائم را کنترل و مدیریت کند و خود را با شرایط هماهنگ کند.
- از مصرف کافئین، الکل و سیگار اجتناب کنید.
- زمان خواب خود را به دقت تنظیم کنید.
- عدم مصرف داروهایی که باعث ایجاد خواب آلودگی در شما می شود.
- اطرافیان خود را از این موضوع آگاه سازید.
- کارها و وظایف سنگین خود را به کارهای سبک تر تقسیم کنید.
- به صورت منظم ورزش کنید.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- آرامش داشته باشید و احساسات خود را مدیریت نمایید.
- برای چرت زدن های روزانه (10 تا 15 دقیقه ای) برنامه ریزی کنید.
مشاوره و روان درمانی
بسیاری از افراد مبتلا از وقوع علائم حمله خواب خجالت می کشند. ترس از به خواب رفتن و یا افتادن ناگهانی می تواند باعث منزوی و گوشه گیر شدن افراد گردد. توانایی افراد برای انجام فعالیت های عادی زندگی ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد همچنین حمله خواب به ایجاد اختلالات روانی در فرد منجر می شود. رویکردهای درمانی موجود در علم روانشناسی به شما کمک می کنند از بروز اختلالات همراه جلوگیری کنید. برای بهبود بهتر است از مشاوره روانشناسی و یا مشاوره تلفنی فردی بهره ببرید.
داروهای موثر در درمان حمله خواب یا نارکولپسی
داروهای محرک داروی اصلی درمان حمله خواب محسوب می شوند. محرک هایی مانند آمفتامین علائم حمله خواب مانند کاتاپلکسی را کاهش می دهند. داروهایی که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می گیرند، ممکن است برای کاهش علائم کاتاپلکسی، توهم و فلج در خواب بکار گرفته شوند. مصرف داروها باید با مشاوره روانشناس و هم زمان با تغییر در سبک زندگی صورت بگیرد.
با توجه به مطالب بالا، تیم سلامت ساعد نیوز سعی کرد مطالبی در مورد حمله خواب یا نارکولپسی ارائه کند. امیدواریم مفید واقع شده باشند . با ما همراه باشید . . .
۵ روش برای خواب عمیق داشتن!
