به طور کلی لبه ی داخلی پا به گونه ای وسط کف پا را بالا آورده که یک حالت قوس مانند به پا بدهد. ارتفاع قوس کف پا از یک شخص به شخص دیگر متفاوت است. هنگامی که این ارتفاع بیشتر از حد معمول باشد، مشکلی به وجود می آید که به آن «گودی کف پا» می گویند.
قوس زیاد کف پا چیست؟
قوس کف پا با عناوین مختلفی نظیر انحنای زیاد رویه پا، سوپینیشن پا و کجی پا شناخته می شود. قوس زیاد کف پا نوعی ناهنجاری است که موجب گودی بیش از حد در کف پا می شود. این عارضه در ظاهر فضای بزرگی در زیر پا ایجاد کرده و موجب می شود انگشتان و پاشنه پاها به داخل کشیده شوند. در چنین شرایطی هنگام ایستادن و یا راه رفتن فشار زیادی روی مچ و توپی پا وارد می شود. قوس کف پا ممکن است منعطف (به مرور کمتر شود) و یا سخت (تغییری نکند) باشد. در ابتدا کجی پاشنه پا کاملا انعطاف پذیر است اما با گذشت زمان و با سفت شدن مفاصل و بافت ها، شیب پاشنه پا ثابت می شود.
حرکات اصلاحی فوق العاده موثر برای افتادگی شانهانواع
2 نوع ناهنجاری گودی کف پا وجود دارد:
ایدیوپاتیک
عارضه ایدیوپاتیک نوعی قوس کف پا است که در طی 10 سال اخیر شناخته شده است. “قوس ظریف پا” اصطلاحی است که برای بیماری ایدیوپاتیک بکار می رود. این اصطلاح به تغییر شکل خفیف و ظاهرغیرنورولوژیک در پا اشاره دارد. تشخیص قوس پای ایدیوپاتیک نیاز به ارزیابی کامل بالینی دارد.
مادرزادی
گودی کف پا مدت های مدیدی است که با بیماری های مادرزادی که موجب ناهنجاری و تغییر شکل در پاها می شوند ارتباط دارد. بیماری هایی نظیر نوروپاتی حسی- حرکتی موروثی و فلج اطفال ممکن است موجب عدم تعادل در ماهیچه های اندام تحتانی شده و منجربه گودی کف پا و علائم دیگر شوند.
علل:
- کوتاهی نیام کف پایی ولیگامان ناوی پاشنه
- در نوجوانان به علت چرخش پاشنه به داخل
- کشش و ضعف عضلات قدامی ساق
- زمینه ارثی
- کوتاهی تاندون آشیل
- انقباض درشت نی قدامی
- استفاده از کفشها و جوراب های تنگ
- فلج اطفال – فلج مغزی (در کودکان)
- کوتاهی عضلات خم کننده طویل انگشتان
- آسیب دیدگی عضلات کف پا در اثر ضربه
- فلج عضلات دوری ، بین استخوانی پا، دو قلو ، نعلی
- عدم تعادل عضلانی و اختلالات عصبی (بیماری عصبی) در کودکان
- فعالیت بیش از حد عضلات پایی
عوارض:
- ایجاد پینه های دردناک و عفونی در پا
- محدودیت حرکت در مچ پا
- خستگی زودرس
- زاویه دار شدن قوس عرضی
- ایجاد میخچه زیر سر استخوانهای کف پایی و نوک انگشتان
- کاهش تعادل
- کاهش استقامت
- درد در انتهای استخوان های کف پایی
- کاهش دامنه حرکتی مفصل بند انگشتی میانی
- کاهش دامنه حرکتی مفصل کف پایی بند انگشتی
- چرخش پاشنه به داخل
- درد در کف پا به علت کشیدگی نیام کف پایی
- انتقال درد از کف پا به ساق در سنین بالا
- استهلاک سریع کفش
- برخورد پا با سطوح کم ارتفاع و افتادن در اثر این برخورد
تشخیص:
برای تشخیص گودی کف پا، سابقه خانوادگی بیمار توسط پزشک مورد ارزیابی قرار می گیرد. پس از آن جراح پا به معاینه پا و میزان انحنای آن می پردازد و مواردی همچون پای چکشی، پینه پا و پای چنگالی مورد ارزیابی قرار می گیرد. قدرت عضلات پا آزمایش می شود و الگوی راه رفتن بیمار و هماهنگی اندام ها توسط پزشک مشاهده می شود. اگر احتمال وجود اختلالات عصبی وجود داشته باشد، ممکن است کل اندام ها مورد ارزیابی قرار بگیرند. همچنین ممکن است پزشک نحوه پوشیدن کفش بیمار را نیز زیر نظر بگیرد. گاهی اوقات تصویربرداری اشعه ایکس تجویز می شود تا سایر شرایط بیمار سنجیده شود. ممکن است پزشک بیمار را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد تا یک ارزیابی کامل عصبی صورت بپذیرد.
حركات اصلاحي
الف) حركات تقويتي
1) در وضعيت نشسته زانوها خم، پاشنه ها بر روي زمين پا را به حالت چرخش به خارج برده و سعي در دور كردن انگشتان از هم نمائيد.
2) در وضعيّت نشسته با دست و يك حوله كه از زير كف پا گذاشته است، سعي در كشش كف پا نمايد. پا مقاومتي در مورد خم شدن به پشت و چرخش خارجي نمي كند.
3) در وضعيّت نشسته مانند تمرين قبل با استفاده از دست يا حوله سعي كنيد بند انتهائي و مياني انگشتان را به حالت باز شده درآوريد. توجّه شود بند ابتدائي باز نشود.
4) در وضعيّت ايستاده شيئي را با ارتفاع كم زير بندهائي ابتدائي انگشتان بگذاريد. روي پاي ديگر را زير پاي اوّلي قرار دهيد. همزمان با فشاري كه انگشتان پاي اوّل به لبة شي وارد مي كند، سعي در باز كردن بندها نمائيد. پاي دوّم را با فشار به ناحيه زير مفصل انگشتي كف پائي مانع از باز شدن و بالا آوردن آن مي شود.
5) در وضعيّت ايستاده پنجه ها را به صورت بادبزني از يكديگر باز نمائيد.
ب) حركات كششي
1) در وضعيّت نشسته با كمك دست ها بند اوّلي را به پائين، بندهاي ديگر را به بالا فشار دهيد.
2) در وضعيّت نشسته به حالت استارت دوهاي سرعت، سعي در رساندن پاشنه به زمين و كشش ناحيه كف پا نمائيد.
3) در وضعيّت خوابيده با پاهاي مستقيم پنجه را به ديوار گذاشته، پاشنه ها را آرام به ديوار نزديك كنيد.
4) در وضعيّت ايستاده با زانو مستقيم فرد براي گرفتن پاشنه به طرف پائين مي رود و همزمان چرخش داخلي به پاها مي دهد.
5) در وضعيّت ايستاده سعي در بلند كردن پنجه ها و نزديك كردن پشت پا به ساق نماييد.
6) براي تحرّك بخشي به مفاصل مچ پا را به طرف بالا و داخل حركت داده و همراه با حركت انگشتان اوّلين حركت انعطافي را تكرار نمائيد.
ج) پيشنهادات و ملاحظات كلّي
1) به علّت كاهش تعادل در اين گونه افراد لازم است تا حدّ امكان از حركت بر روي ارتفاع و معابر خطرناكي كه احتياج به تعادل دارد، پرهيز شود.
2) به علّت ايجاد پينه هاي دردناك و عفوني، رعايت بهداشت كفش، جوراب و پا ضروري است. استفاده از يك تكّه پارچه بر روي مفصل و محلّ پينه مفيد است.
3) پوشيدن كفش هاي پاشنه بلند براي اين گونه افراد مناسب نيست. همچنين كفش ها و جوراب هاي تنگ و پنجه باريك و به ويژه كوتاه مضر است.
4) استفاده از حمّام و وان آب گرم و شنا در استخرهاي آب گرم همراه با كشش قوس طولي و انگشتان مناسب است.
5) به نظر مي رسد نشستن به صورت دو زانو به نحوي كه كف پا جمع شده و قوس كف پائي افزايش مي يابد، مناسب نباشد.
