زغال اخته یکی از محبوب ترین میوه های در بین ما ایرانیان است اما افراد کمی از خواص بی شمار آن آگاهی دارند. این میوه حاوی مقادیر زیادی آهن، کلسیم، اسیدفولیک، ویتامین های E, B۱, B۲, C و فلاوونوئیدها است. زغال اخته حاوی بیش از ۱۰ درصد تانن، قند، پکتین، اسیدهای آلی و رنگدانه است. این میوه خوشمزه کم کالری است و باعث اضافه وزن نمی شود. همچنین این میوه منبع خوبی برای فیبر است. آنتوسیانین موجود در زغال اخته رنگدانه ای از گروه فلاوونوئیدها می باشد که عامل رنگ قرمز در گوجه فرنگی و دیگر میوه ها است. میوه های خانواده گیلاس (cherry) و زغال اخته (cornelian cherry) حاوی مقادیر بالای آنتوسیانین هستند. حدود ۱۷ ترکیب آنتی اکسیدان از خانواده گیلاس استخراج شده است که ویتامین های C و E و ملاتونین نیز جزء آنها هستند.
زغال اخته
زغال اخته یا زغال (نام علمی: Cornus mas) درختچه بلند یا درخت کوچک برگریز (خزان کننده) از خانوادهٔ گیاهان گلدار دولپه ای و تیرهٔ زغال اخته ییان است که درخت آن در ایران به بلندی ۸ متر و قطر ۱۵ تا ۱۹ سانتی متر می رسد. این گیاه بومی غرب آسیا تا جنوب اروپا (ایران، آذربایجان، ارمنستان، آسیای جنوب غربی و اروپای جنوبی) است. میوهٔ آن نیز زغال اخته یا زغال نامیده می شود. گل های زغال اخته، زرد رنگ و خوشه ای می باشد و شهد فراوانی برای زنبورهای عسل دارد. برگ های سبز پررنگ، براق و نوک تیزی دارد. میوه آن به شکل بیضی و حدوداً به اندازه آلبالوی درشت است و طعم ترش و شیرینی دارد. رنگ میوه آن قرمز بسیار خوش رنگ می باشد. درختچه زغال اخته حدود ۳۰۰ سال عمر می کند و در حدود ۲۵ سالگی تا ۸ متر می رسد. این درخت به طور کلی ارتفاعی حدود 48 متر دارد. زغال اخته در منطقه وسیعی از اروپا، آسیا به خصوص ایران، ارمنستان و قفقاز می روید. محل رویش این گیاه در ایران، در جنگل های ارسباران، کوه های البرز، منطقه الموت، کوئین قزوین و در جنگل های بین مازندران و گیلان می باشد. منطقه قزوین و رودبار به ویژه در حاشیه البرز، بیشترین تولیدکننده و صادر کنندگان زغال اخته کشور محسوب می شوند. میوه نرسیده آن به علت داشتن اسید زیاد، بسیار ترش است ولی میوه رسیده آن به رنگ قرمز تیره و خوشمزه و شیرین است. این میوه در تابستان، عرضه و معمولاً به صورت تازه مصرف می شود، ولی به صورت خشک، مربا، کنسرو، ترشی، آبمیوه، سس، نکتار، ژله، مارمالاد، سرکه، لواشک و قرص های آنتی اکسیدان نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
فواید زغال اخته
- رفع سوزش ادرار و ضدعفونی کننده مجاری ادراری
- التیام زخم
- پاکسازی کبد و بدن از سموم
- مفید برای سفید کردن دندان ها
- آنتی اکسیدان قوی که از سرطان جلوگیری می کند
- ضد باکتری قوی برای دستگاه گوارش و ادراری
- مناسب برای بیماران دیابتی
- درمان چاقی و کاهش وزن
- مفید برای بیماری های قلبی و عروقی
- افزایش قدرت سیستم ایمنی
- مناسب برای دوران شیردهی
- مناسب برای شادابی و زیبایی پوست بانوان
زغال اخته و لاغری
زغال اخته به عنوان یک تنظیم کننده انسولین بوده و به این ترتیب از انباشتگی چربی ها پیشگیری کرده و با افزایش چربی سوزی بدن باعث کاهش وزن و لاغری می شود. آب زغال اخته بر روی چربی های ذخیره شده در بدن، اثر امولسیون دارند و به نوبه خود در از بین بردن انها بسیار موثر هستند و به کاهش وزن کمک می کنند و با توجه به فیبر بالایی که دارد، شکم را برای مدت زیادی پر و سیر نگاه می دارد. فیبر موجود در این میوه علاوه بر اینکه باعث کاهش اشتها در افراد شده، پاک سازی روده ها را به دنبال دارد و برای دفع سموم از بدن مناسب است که این امر منجر به لاغری و کاهش وزن می شود. این ماده با تنظیم قند خون بدن از بالا رفتن میزان آن در خون و ایجاد احساس گرسنگی جلوگیری می کند. همچنین ذغال اخته دارای ماده ای به نام پلی فنول است که گفته می شود ممکن است در کاهش وزن تاثیر داشته باشد. در رژیم غذایی که در آن ذغال اخته وجود داشته باشد، احتمال تجمع چربی شکمی بسیار کاهش می یابد.
مضرات زغال اخته
اگر شما از وارفارین داروی رقیق کننده خون استفاده می کنید از مصرف بالای زغال اخته جلوگیری کنید موارد متعددی از افزایش خونریزی به دلیل فعل و انفعالات مشکوک با آب زغال اخته و وارفارین گزارش شده است. نوشیدن آب زغال اخته بیش از حد می تواند سبب برخی از عوارض جانبی مانند ناراحتی خفیف معده و اسهال شود نوشیدن بیش از 1 لیتر در روز برای یک دوره زمانی طولانی ممکن است شانس ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. محصولات زغال اخته ممکن است دفع اگزالات ادرار را افزایش دهد که در افراد با سابقه سنگ کلیه باید با پزشک خود قبل از هر نوع زغال اخته صحبت کنید.
سخن آخر
بهترین مقدار مصرف روزانه نصف فنجان در نظر گرفته شده است. این مقدار زغال اخته را می توانید به تنهایی مصرف کنید، با میوه های دیگر یا ماست مخلوط کرده و میل کنید و یا با صبحانه بخورید. قبل از مصرف زغال اخته به منظور لاغری، حتما با کارشناس تغذیه مشورت کنید.
خواص عناب برای لاغری
