ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 26- آیه 109 سوره مائده تا آیه 35 سوره انعام + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره مائده؛ آیات 109 تا 120

[از] روزی [پروا کنید] که خداوند پیامبران را جمع می‌کند و به آنان می‌گوید: [امت‌ها در برابر دعوت شما] به شما چه پاسخی دادند؟ می‌گویند: ما را [در برابر دانشِ تو که پس از مرگِ ما در مورد همۀ امورِ امت‌ها فراگیر بود] هیچ دانشی نیست، تویی که به همۀ نهان‌ها آگاهی کامل و جامع داری‌ (109) زمانی [را یاد کنید] که خداوند گفت: ای عیسی‌بن‌مریم! نعمت‌هایم را بر خود و مادرت یاد کن، [و قلباً مورد توجه قرار ده،] آن‌گاه که تو را به‌وسیلۀ روحُ‌القُدُس توانایی دادم که با مردم در گهواره و در میانسالی سخن می‌گفتی، و زمانی که به تو کتاب و معارف استوار و سودمند و تورات و انجیل آموختم، و هنگامی که به اِذن من از گِل مجسمه‌ای به‌صورت پرنده می‌ساختی و در آن می‌دمیدی و به ارادۀ من پرنده‌ای زنده می‌شد، و کورِ مادرزاد، و جُذامی را به خواست من شفا می‌دادی، و وقتی که مردگان را [به مشیت من از گور، زنده] بیرون می‌آوردی، و آن زمان که شرّ و آسیب بنی‌اسرائیل را از تو بازداشتم هنگامی که برای آنان دلایل و معجزات آوردی [و نپذیرفتند]، پس کافران از آنان گفتند: این [دلایل و معجزات] جز سِحری آشکار نیست! (110) و زمانی که به حواریون الهام کردم که: به من و فرستادۀ من ایمان آورید، گفتند: ایمان آوردیم، گواه باش که ما تسلیم [خداوند] هستیم‌ (111) [به یاد آرید] زمانی که حواریون گفتند: ای عیسی‌بن‌مریم! آیا پروردگارت می‌تواند برای ما از آسمان سفره‌ای [پر از غذا] بفرستد؟ [عیسی] گفت: اگر ایمان دارید از خداوند [نسبت به این خواستۀ ناروا] پروا کنید‌ (112) گفتند: می‌خواهیم از این [نعمتِ ویژه] بخوریم و دل‌های ما آرامش یابد، و بدانیم که تو [در ادعای نبوتت] به ما راست گفته‌ای، و ما از گواهان بر صِدق رسالتت باشیم‌ (113)

عیسی‌‌بن‌‌مریم گفت: خداوندا! ای پروردگارِ ما! برای ما سفره‌ای [پرنعمت] از آسمان نازل کن تا عیدی باشد برای اهل زمانِ ما و نسل آیندۀ ما و نشانه‌ای باشد از سوی تو [بر قدرت بی‌نهایتت]، و به ما روزی عطا کن که تو بهترین روزی‌دهندگانی‌ (114) خداوند فرمود: یقیناً من آن را برای شما می‌فرستم، چنانچه کسی از شما بعد از آن [که سفرۀ پُر از نعمت فرستاده شد] منکر [این عنایتِ خاص و نبوت مسیح] شود یقیناً او را دچار عذابی خواهم کرد که هیچ‌یک از جهانیان را آن‌گونه عذاب نکنم‌ (115) [عرصۀ هول‌انگیز قیامت را به یاد آرید؛] هنگامی که خداوند می‌گوید: ای عیسی بن‌‌مریم! آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را به عنوان دو معبود به‌جای خداوند انتخاب کنید؟! [عیسی] پاسخ می‌دهد: تو [از هر عیب و نقصی] پاک و منزّهی، سزاوار من نیست که آنچه را برایم حق نمی‌باشد [به مردم] بگویم؟! اگر گفته باشم مسلّماً تو آن را می‌دانی، تو از آنچه در باطن من است آگاهی، و من از آنچه در ذات توست نا آگاهم؛ زیرا تو بر همۀ نهان‌ها آگاهی [کامل و جامع] داری‌ (116) من به آنان جز آنچه که به من فرمان دادی نگفتم، [سخنم به همۀ مردم این بود] که خداوندِ یکتایی را بپرستید که پروردگارِ من و شماست. تا زمانی که بین آنان قرار داشتم شاهد [و مراقب عقاید و اعمال] آنان بودم [که به انحراف آلوده نشوند]، چون مرا [از بین آنان به‌سوی خود] برگرفتی، تو خود نگاهبانشان بودی، و تو بر همه‌چیز شاهدی‌ (117) اگر آنان را [به سبب انتخابِ من و مادرم پس از نبود ما به عنوان دو معبود،] عذاب کنی بندگان تو‌اَند، و اگر آنان را بیامرزی [حقِ توست و جای اعتراض نیست؛ زیرا] تویی که توانای شکست‌ناپذیر و حکیمی‌ (118) خداوند [در عرصه‌گاه قیامت] می‌گوید: این روزی است که صِدق صادقان سودشان دهد، برای آنان بهشت‌هایی است که از زیر [درختان] آن نهرها جاری است، همواره در آن جاودانه‌اند، خداوند از آنان خشنود، و آنان هم از خداوند خشنودند، این [خشنودی طرفینی] رستگاری بزرگ است‌ (119) مالکیت و فرمانروایی آسمان‌ها و زمین و آنچه در آن‌هاست فقط در سیطرۀ خداوند است، و او بر هر کاری تواناست‌ (120)

معنی سوره انعام؛ آیات 1 تا 35

به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی

همۀ ستایش‌ها ویژۀ خداوندی است که آسمان‌ها و زمین را آفرید، و تاریکی‌ها و روشنی را پدید آورد. [با این نشانه‌ها که شاهد بر یکتایی و ربوبیت اوست] باز کافران برای پروردگارشان [معبودهای باطل و بُت‌های بی‌هویت را] شریک و همتا قرار می‌دهند‌ (1) اوست که شما را از گِلی ناچیز آفرید، آن‌گاه [برای زندگی شما در زمین] مدتی معین مقرر کرد، و مدتِ غیر قابل تغییر نزد اوست، [شگفتا! که] باز شما [در یکتایی و ربوبیت او] شک می‌کنید‌! (2) اوست که در آسمان‌ها و زمین معبود یکتاست، نهان و آشکار شما را می‌داند، و به آنچه [از خیر و شرّ] به دست می‌آورید داناست‌ (3) هیچ آیه و معجزه‌ای از آیات و معجزات پروردگارشان برای آنان نیامد مگر آن‌که از آن روی‌گردانند‌ (4) آنان حق را هنگامی که به‌سویشان آمد منکر شدند، پس به‌زودی [ظهور و تحقق] اخباری که همواره به مسخره می‌گرفتند به آنان می‌رسد‌ (5) آیا ندانسته‌اند که پیش از اینان چه‌بسیار از امت‌ها را نابود کردیم، [امت‌هایی که] به آنان در پهنۀ زمین نعمت‌ها و امکاناتی دادیم که به شما نداده‌ایم، و باران‌های پی‌درپی و پُرریزش برای آنان فرستادیم، و نهرهایی از زیر پایشان جاری ساختیم، [ولی شدیداً ناسپاسی کردند،] در نتیجه همه را به کیفر گناهانشان نابود کردیم، و پس از آنان امت‌های دیگری را پدید آوردیم‌ (6) اگر ما نوشته‌ای را بر صفحه‌ای [برای هدایت اینان] بر تو نازل می‌کردیم که آن را با دست‌های خود لمس می‌کردند باز کافرانِ [متکبّرِ لجوج] می‌گفتند: این جز سِحری آشکار نیست! (7) گفتند: چرا فرشته‌ای [که ما او را با چشم خود ببینیم] بر او نازل نشده است؟ اگر فرشته‌ای [که او را ببینند] می‌فرستادیم کار [نابودی این بهانه‌جویان] تمام می‌شد، و لحظه‌ای [برای توبه و اصلاح] مهلتشان نمی‌دادند‌ (8)

[این سفسطه‌بازان می‌گویند: چرا پیامبر از جنس فرشتگان نیست؟!] اگر او را فرشته قرار می‌دادیم یقیناً به‌صورت مردی درمی‌آوردیم، و باز هم مسئلۀ نبوت را که همواره [بر مردم] مشتبه می‌سازند [به کیفر لجاجتشان] بر خودِ آنان مشتبه می‌ساختیم [تا به هدایت دست نیابند]‌ (9) یقیناً پیامبرانِ پیش از تو هم مسخره شدند، در نتیجه کسانی که پیامبران را مسخره می‌کردند عذابی که همواره مورد استهزایشان بود فرایشان گرفت (10) بگو: در زمین گردش کنید، آن‌گاه با دقت بنگرید که فرجام منکران چگونه بود؟ (11) بگو: [مالکیت] آنچه در آسمان‌ها و زمین است ویژۀ کیست؟ بگو: [مالکیت] فقط ویژۀ خداست؛ [خدایی] که رحمت را بر خود لازم و مقرر داشته، قطعاً همۀ شما را در روز قیامت که هیچ شکی در آن نیست جمع خواهد کرد، تنها کسانی که [سرمایه‌های وجودی] خود را تباه کرده‌اند [به خدا و قیامت و پیامبران] ایمان نمی‌آورند‌ (12) آنچه در [ظرف] شب و روز آرام و قرار دارد در سیطرۀ مالکیت خداست، و او شنوا[ی صدای همۀ موجودات]، و دانا[ی همۀ امور آنان] است (13) بگو: آیا جز خدا را که پدیدآورندۀ آسمان‌ها و زمین است سرپرست و یار خود انتخاب کنم؟! اوست که روزی می‌دهد، و خود بی‌نیاز از روزی است، بگو: من مأمورم که [در بین شما] نخستین کسی باشم که تسلیم‌بودن [به خداوند] را گردن نهد، و [دستور یافته‌ام که:] هرگز از مشرکان نباش‌ (14) بگو: مسلّماً اگر پروردگارم را [در مسئلۀ توحید] نافرمانی کنم از [دچارشدن به] عذابِ روزی بزرگ می‌ترسم‌ (15) در آن روز عذاب را از هرکس دور کنند مسلّماً مورد رحمت خداوند قرار گرفته، و آن کامیابی آشکاری است‌ (16) اگر خداوند به تو آسیبی رسانَد کسی جز او برطرف‌کنندۀ آن نیست، و اگر خیری به تو رسانَد [کسی نمی‌تواند مانع رسیدنش به تو شود؛ زیرا] فقط اوست که بر هر کاری تواناست‌ (17) و اوست که بر بندگانش مسلّط و چیره است، و او حکیم و آگاه است‌ (18)

[به کافران و مشرکان که در صِدق نبوتت با تو نزاع دارند] بگو: گواهی چه کسی بر صِدق نبوتم برترین گواهی است؟ بگو: خداوند بین من و شما گواه است [که گواهی او مطمئن‌ترین و برترین گواهی است،] و این قرآن [که گواهی خدا بر صِدق نبوت من است] به من وحی شده تا به‌وسیلۀ آن شما و هرکه را این قرآن به او می‌رسد [از عاقبتِ شوم کفر و شرک] هشدار دهم، آیا شما [با تکیه بر دلیل استوار] گواهی می‌دهید که با خداوند، معبودهای دیگری [به عنوان شریک] هست؟ بگو: [چون هیچ دلیلی وجود ندارد] من گواهی نمی‌دهم، بگو: معبودِ یگانه و یکتا فقط اوست، و من از معبودهایی که شریک او [در کارگردانی جهان] قرار می‌دهید به شدت بیزارم‌ (19) کسانی که کتاب [آسمانی تورات و انجیل] را به آنان عطا کردیم [بر پایۀ اوصافی که در کتاب‌هایشان بیان شده] پیامبر را می‌شناسند همان‌گونه که پسرانشان را می‌شناسند، تنها کسانی که [سرمایه‌های وجودی] خود را تباه کرده‌اند [به پیامبر اسلام] ایمان نمی‌آورند‌ (20) ستمکارتر از کسی که بر خداوند دروغ بسته، یا آیات او را منکر شده کیست؟ به‌یقین ستمکاران [در هیچ کاری] پیروز نمی‌شوند‌ (21) [به یاد آرید] روزی که همۀ مشرکان را در عرصۀ قیامت جمع می‌کنیم، سپس به کسانی که [برای خدا] شریک قرار دادند می‌گوییم: شریکانتان که می‌پنداشتید [شریک خدایند] کجایند [تا شما را از عذاب امروز نجات دهند]؟! (22) سپس بهانه و پاسخ آنان جز این نیست که می‌گویند: به خداوندِ یکتا پروردگارمان سوگند که ما [در دنیا برای خداوند] شریکی قائل نبودیم‌! (23) با دقت بنگر که چگونه بر خود دروغ می‌بندند، و آنچه را به دروغ [به عنوان شریک خدا] انتخاب کرده بودند از دستشان رفت‌ (24) از آنان کسانی هستند که به سخنانت [که محصول وحی است] گوش می‌دهند، و ما [به کیفر لجاجت و کبرشان] بر دل‌هایشان حجاب‌هایی قرار داده‌ایم که آن را نمی‌فهمند، و در گوششان سنگینی نهاده‌ایم [که نمی‌شنوند]، اگر هر آیه و معجزه‌ای را ببینند [باز هم] به آن ایمان نمی‌آورند، تا آن‌جا که وقتی نزد تو می‌آیند با تو وارد گفت‌وگوی نادرست و بی‌دلیل می‌شوند، کافران می‌گویند: این قرآن جز افسانه‌های پیشینیان نیست! (25) آنان [مردم را] از روی‌آوردن به قرآن بازمی‌دارند، و خود نیز از آن دوری می‌کنند، [این تاریک‌دلانِ لجوج] جز خود را به هلاکت نمی‌اندازند، و [این عاقبتِ شوم را] درک نمی‌کنند‌ (26) اگر هنگامی که آنان را بر آتش دوزخ نگاه داشته‌اند ببینی، [در حالتی ذلّت‌بار و هول‌انگیزی می‌بینی،] می‌گویند: ای‌کاش ما را [به دنیا] بازمی‌گرداندند، و [در آن‌جا] آیات پروردگارمان را انکار نمی‌کردیم، و از مؤمنان می‌شدیم‌ (27)

[ولی آرزویشان صادقانه نیست،] بلکه آنچه پیش‌تر [از حقانیت توحید و معاد و نبوت، در باطن خود] پنهان می‌داشتند، [و حاضر نبودند به آن اقرار کنند] برای آنان روشن شده [که چنین آرزوی برگشت به دنیا می‌کنند،] و اگر [به دنیا] بازگردانده شوند یقیناً به آنچه [از کفر و شرک] که از آن نهی شدند باز می‌گردند، مسلماً آنان دروغگویند‌ (28) [زمانی که در دنیا بودند] می‌گفتند: جز این زندگی دنیای ما زندگی دیگری وجود ندارد، و [پس از مرگ] برانگیخته نمی‌شویم! (29) اگر ببینی هنگامی که در پیشگاه پروردگارشان بازداشت شده‌اند [وضعی شگفت‌انگیز می‌بینی!] خداوند می‌فرماید: آیا این [برانگیخته‌شدن]، حق نیست؟ می‌گویند: آری، سوگند به پروردگارمان حق است. خداوند می‌گوید: پس به کیفر این‌که همواره منکر [معاد] بودید این عذاب را بچشید‌! (30) کسانی که لقای خدا را انکار کردند قطعاً به خسران واقعی دچار شدند تا آن‌گاه که قیامت غافل‌گیرانه به سراغشان آید، در آن حال می‌گویند: ای دریغ و افسوس بر ما! که در دنیا [از تکالیف خود] کوتاهی کردیم. آنان بار سنگین گناهانشان را بر دوش می‌کشند، آگاه باشید! بد باری بر دوش می‌کشند!‌ (31) زندگی دنیا [بدون ایمان و عمل صالح] جز بازی و سرگرمی نیست، یقیناً سرای آخرت برای آنان‌که همواره از خدا [اطاعت کرده، و از محرّماتش] می‌پرهیزند بهتر است، آیا [دربارۀ تفاوت اصولی بین دنیا و آخرت] نمی‌اندیشید؟ (32) آنچه را [کافران و مشرکان بر ضد تو] می‌گویند می‌دانیم که تو را غمگین می‌کند، [غمگین مباش؛ چون] تو را منکر نمی‌شوند؛ بلکه ستمکاران، آیات خدا را انکار می‌کنند‌ (33) به‌یقین پیش از تو رسولانی در معرض انکار قرار گرفتند و بر انکار و آزاری که دیدند شکیبایی ورزیدند، تا یاری ما به آنان رسید، [شکیبایی تو نیز عامل یاری ماست،] روش‌های خداوند را تغییردهنده‌ای نیست، همانا بخشی از سرگذشت پیامبران [در آیاتی که پیش از این نازل شده] به تو رسیده است‌ (34) چنانچه رویگردانی آنان [از قرآن و نبوت] بر تو گران است اگر بتوانی زیرگذری در زمین بزنی، یا نردبانی برای راه‌یافتن به آسمان فراهم کنی تا [از زیرگذر زمین و دل آسمان] معجزه‌ای [دیگر، غیر قرآن] برای آنان بیاوری [انجام ده]! [ولی این خودخواهانِ لجوج ایمان نمی‌آورند،] اگر خداوند می‌خواست همۀ آنان را [از روی جبر] بر بلندای هدایت جمع می‌کرد، [ولی هدایتِ اجباری برای انسان، فاقد ارزش است،] پس هرگز [در مورد روحیات و حالات آنان‌که خواهان هدایت نیستند] از بی‌خبران مباش!‌ (35)