معماری فلودینگ چیست؟
فولدینگ (Folding) یکی از سبک های معماری است که اولین بار در اواخر قرن بیستم توسط ژیل دلوز فیلسوف و معمار بزرگ فرانسوی بیان شد. در این سبک از فرم های نرم و منحنی استفاده می شود. فلسفه ي دلوز ، یک فلسفه افلاطون ستیز و دکارت ستیز است. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که فولدینگ یک طرح ضد دکارتی است. از نظر دلوز ، هستی از زیر بنا هاي عقل ریاضی استخراج نشده است. این سبک بینش مدرن و مکتب ساختارگرایی را زیر سوال می برد. از نظر دلوز ، خرد هر جایی است. فلسفه فولدینگ منطق ارسطویی را نیز زیر سوال می برد. از نظر این فلسفه ، هیچ ارجحیت در جهان وجود ندارد ، زیر بنا و رو بنا وجود ندارد.
فلسفه فولدینگ
همانطور که می دانیم فلسفه ي فولدینگ براي نخستین بار توسط فیلسوف و معمار فقید فرانسوي ، دلوز مطرح شد. همچون دریدا از جمله فلاسفه مکتب پسا ساختارگرایی محسوب می شود. دلوز نیز مانند دریدا اساس اندیشه ي خود را بر زیر سوال بردن بینش مدرن و مکتب ساختارگرایی قرار داد. فلسفه ي دلوز، یک فلسفه افلاطون ستیز و دکارت ستیز است. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که فولدینگ یک طرح ضد دکارتی است. از نظر دلوز ، هستی از زیر بناهاي عقل ریاضی استخراج نشده است. وي در کتاب معروف خود، ضد ادیپ سرمایه داري و اسکیزوفرنی (1972) خرد مدرن را مورد پرسش قرار می دهد. از نظر دلوز، خرد هر جایی هست. فلسفه فولدینگ منطق ارسطویی را نیز زیر سوال می برد. از نظر این فلسفه، هیچ ارجحیتی در جهان وجود ندارد. زیر بنا و روبنا وجود ندارد. معماری فولدینگ به دنبال تعداد است و می خواهد سلسله مراتب را از بین ببرد. این فلسفه در پی از بین بردن دوگانگی هاست. فولد یعنی چین و لایه یعنی لایه هاي هزار تو، یعنی هر لایه در کنار لایه ي دیگر، همه چیز در کنار هم است، هیچ اندیشه ي بر دیگري ارجحیت ندارد، تفسیري بالاتر از دیگري نیست، همه چیز افقی است. به عبارت دیگر فولدینگ می خواهد منطق دو ارزشی را دیکانستراکت کند و کثرت و تباین را جایگزین آن کند. فولدینگ هم مانند دیکانستراکشن در پی از بین بردن مبناهاي فکري تمدن غرب و بالاخص منطق و ریاضی گونه ي مدرن است. از نظر فولدینگ همه چیز همسطح است.
مشخصه های معماری فولدینگ
از مشخصه های بارز معماری فولدینگ می توان به نکات زیر اشاره کرد:
- کثرت گرایی
- افقی گرایی
- ضد دوگانگی
- ضد مرکز گرایی
- ضد سلسه مراتب
- ضد خرد گرایی
- ضد فرا روایت
- انعطاف پذیری
- انتقال فرم
- فرم ضعیف
آثار سبک معماری فولدینگ
- مرکز گردهمایی کلمبوس در ایالت اهایو، آمریکا
- خانه لویس در کلیولند آمریکا
- خانه ایمندورف، دوسلدورف، آلمان
- برج سیزر در شهر شیکاگو
- طرح مرکز هنرها در دانشگاه اموری در شهر آتلانتا در آمریکا ۱۹۹۳ و …
دلوز و باقی معماران نامدار این سبک
دلوز درباره ی سبک فلودینگ می گوید: جهان فولدینگ، جهانی همگن و خاکستری شده از سپیدی و سیاهی ها نیست؛ بلکه جهانی است خالی خالی، تو در تو و لایه به لایه و در عینِ حال بدون تبعیض. بحث فولدینگ در معماری از اوایل دهه ي 1990 مطرح شد و به تدریج اکثر معماران نامدار سبک دیکانستراکشن مانند پیتر آیزنمن ،فرانگ گهري ،زاها حدید و حتی معمار مدرنیست فیلیپ جانسون به این سمت گرایش پیدا کردند. از دیگر معماران و نظریه پردازان سبک فولدینگ میتوان از بهرام شیردل ، جفري کیپنیز ، گرگ لین و چارلز جنکز نام برد.همانند دیکانستراکشن ، خاستگاه فلسفه ي فولدینگ در فرانسه و معماري فولدینگ در آمریکا بوده است. این معماران در کارهاي جدید خود پیچیدگی را با وحدت یا تقابل نشان نمی دهند بلکه به صورت نرم و انعطاف پذیر ،پیچیدگی ها و گوناگونی هاي مختلف را در هم می آمیزند.این کار باعث از بین بردن تفاوت ها نمی شود .باعث ایجاد یک پدیده ي همگون و یکپارچه نیز نمی گردد،بلکه این عوامل و نیروها به صورت نرم و انعطاف پذیر در هم می آمیزند.هویت و خصوصیت هر یک از این عوامل در نهایت حفظ می شود. با وجود معمارانی ایرانی که در این عرصه فعالیت می کنند هنوز بنایی به این سبک در ایران ساخته نشده است. بسیاری معتقدند فرم بازارهای سنتی در بافت قدیمی شهرهای تایلند دارای شباهت های زیادی به سبک فولدینگ است .
آشنایی با زیبایی های سبک معماری دیکانستراکشن و ویژگی های آن
