ساعدنیوز
ساعدنیوز

مرثیه‌ای برای خوزستان تشنه

  یکشنبه، 10 مرداد 1400   زمان مطالعه 14 دقیقه
محمد مالی : مرثیه‌ای برای خوزستان تشنه
در یک‌صد سال گذشته از حیات ایرانِ نو، ایران صنعتی و شاید اما نفتی؛ جلگه خوزستان به عنوان مرکز ثقل آب‌های جاری در کشور بر کرانه خلیج‌فارس و زادگاه جوشش نفت و گاز، از یک کلونی دامداری/ کشاورزی به کارگاهی صنعتی تبدیل شد. 

"صنعت شهرهای خوزی بر جای مناطق روستایی/عشایری نشستند و حتی سویه ی جدید نفت، جامعه خوزی را به یک توده کارگری مبدل ساخت. و راستی که صنعت نفت، ضدّ شهر است و مبتنی بر دیالکتیک بی رحمانه ای که دارد، هویّت و مرکزیت شهر را فرو می کاهد و ناگهان شهر را از هم می پاشد. سرنوشت نفت سفید را بنگرید که تمام شد و نهایتاً امروز می تواند سوژه فیلم های تجربی کارگردان های جویای نام و خبرنگاران جستجوگر باشد، اما سرنوشت و پایان ماجرای این صنعت شهر، در اهواز، سوسنگرد و آبادان و ماهشهر در حال تکرار است. آری با جوشش نفت؛ تغییرات پی درپی می آمدند و رنگ سبز جلگه آرام آرام به خاکستری دودی می رسید. با تشکیل هسته ی سخت قدرت در تهران و فربه شدن سیستم مرکزی، حلقه های با نفوذ منطقه ای شکل گرفت. به جای آمایش سرزمینی؛ این قدرت های هزارفامیل و تبارگرا بودند که برای درآمد و هزینه کشور تصمیم گرفتند. شهوت ناتمام تفکر سازه ای به جان اقلیم خوزستان افتاد و حرص انتقال آب بر استان جنوبی سایه گسترانید. دیگر هیچ چیز مثل قبل نبود. خوزستان حتی قلک هم نبود. معدن تولید ثروت هم نبود. در چشم قدرت، کارگاهی بود، محل گذر، برای رویایی دیگر! حالا در مسیر تحقق این رویای دیگر! میراث چند هزار ساله ذبح شود، بشود! کارون کم رمق و جان بدهد، بدهد! تالاب شادگان و هورالعظیم بخشکد، بخشکد. 1000 روستا دچار بی آبی و تنش آبی شود، بشود! اندیکا و لالی و دهدز در شمال، شادگان و هویزه و سوسنگرد در جنوب به محرومیت بغلتند، بغلتند! این سرنوشتی است که نگاه تولید و راندمان محور می تواند بیافریند. نگاهی فاجعه بار که پدیده انسان، عنصر انسان و انسان را اساساً بما هو انسان نمی بیند! لاجرم مبتنی بر نگاه تولیدمحور؛ آب و نفت بر لوله ها و کانال ها سوار شد و از پایین به بالا رفت، تا فلات مرکزی به جای سرمایه گذاری بر صنایع دستی، توریسم و معادنِ سنگ، نقاب قربان گاه و مسلخ آب بر چهره زده و صنایع آب بر مثل کاشی و سرامیک و فولاد و حتی پتروشیمی و پالایشگاه در آن منطقه برپا شود. آب آنقدر بود در فلات مرکزی که صدها هزار هکتار شالی کاری و پسته کاری نیز برپا شد. و خوزستان درگیر جنگی دهشتناک و کوچ اجباری و یک کابوس. جنوب که از خواب برخاست، ریزگردها هوایش را ستانده و تشنگی گلویش را گرفته بود. جلگه جهنم شد. راهی که از میان سدهای کرخه و نمک زار گتوند می گذشت. و چندین تونل انتقال آب. گویی شورشی بزرگ علیه جلگه برپا شده بود و چنین که؛ بر مقام مرگ خوز تا کنون کسی برنخاست. تاریخ یک صدسال گذشته برای خوز، جز تباهی و آتش و دود نداشته است. مهاجرت انگار سرنوشت محتوم مردمان این دیار است، چه از جنوب خوز و چه از شمال آن. و حالا این حقیقت است که توی صورت مخاطب می خورد.... حقیقت ناامیدی امیدیه، حقیقت بی جانی هندیجان، حقیقت بی ماهی ماهشهر، حقیقت بی هوایی اهواز، حقیقت بی آبادی آبادان، حقیقت ناخرّمی خرمشهر، حقیقت بی شادی شادگان". این قلم زیبا که درباره درد خوزستان مینویسد متعلق به یکی از روزنامه نگاران و فعالان اجتماعی برجسته خوزستانی است. محمد مالی نامی آشنا در حوزه خوزستان پژوهی است. او تمام توان و انرژی خودش را صرف فریاد زدن دردهای خوزستان کرده است. قلمی متعهد و مؤمن به وطن و خاک اش و صد البته مردم اش. درد خوزستان، دردی است به پهنای ایران. فریاد زدن این درد، وظیفه هر قلم متعهدی است. محمد مالی روزنامه نگار، فعال اجتماعی و خوزستان پژوه ارجمند این درد را در گفتگویی اختصاصی با ساعد نیوز تشریح می کند:

تصویر

دستِ دولت مرکزی در صدسال گذشته برای استفاده از منابع خوزستان که تحقیقاً ثروتمندترین و استراتژیک ترین منطقه خاورمیانه است؛ دراز و برای رسیدگی، سرمایه گذاری و خدمت به آن، کوتاه و ناقص بوده است.

ساعد نیوز: در خوزستان چه خبر است؟
محمد مالی: یک: خوزستان تشنه است بی تردید اما تقلیل مشکلات، بحران ها و چالش های قلب ایران تنها به بی آبی یا حتی بیکاری، بیان بخشی از مساله است. درد خوزستان عدم توسعه در یک صدسال گذشته است. توسعه متوازن و متناسب با ظرفیت ها و توانمندی های طبیعی و انسانی این استان. دو: دستِ دولت مرکزی در صدسال گذشته برای استفاده از منابع خوزستان که تحقیقاً ثروتمندترین و استراتژیک ترین منطقه خاورمیانه است؛ دراز و برای رسیدگی، سرمایه گذاری و خدمت به آن، کوتاه و ناقص بوده است. قدم اول پس باید تغییر نگاه، رویکرد و برخورد مرکز با خوزستان باشد. سه: محرومیت در خوزستان؛ قومی و منطقه ای نیست. شمال و جنوب خوزستان، متشکل از دو قوم عزیز بختیاری و عرب است اما در هر دو سوی، شاهد وضعیت یکسان و فاجعه بار بهره مندی از شاخص های توسعه هستیم. از محرومیت شمال و جنوب خوزستان، دردناک تر تبعیضی است که بر این مناطق روا داشته شده است.

تصویر

شایسته سالاری بیرون آمده از نگاه شهروندی پایانی خواهد بود برای دوران سیاه مدیریت غیرمتخصصان و آمدن جریان سالم نخبه ها.

چهار: مشکلات و چالش های خوزستان باید ملی و در سطح ۳ قوه بررسی و چاره اندیشی و به گونه ای شفاف و قابل نقد در معرض نظر مردم خوزستان قرار گیرد. هنوز پرونده تصمیم گیری درباره بهره مندی خوزستان از نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین منابع آبی که دارد، محرمانه و غیرشفاف تلقی می شود. پنج: ۱۷ سال پس از پایان جنگ، بر اساس تصمیم یک نهاد فرادستی، هر گونه سرمایه گذاری جدی و اساسی در خوزستان ممنوع بود. بعلاوه ۸ سال جنگ تحمیلی، یعنی در دولت های مختلف به هر دلیلی! به مدت ۲۵ سال، خوزستان محروم از سرمایه گذاری بوده است. برای جبران این عقب ماندگی ۲۵ ساله چه کرده ایم؟ شش: چنان چه گفتیم تبعیض و محرومیت دو پیشوند و پسوند خوزستان در قرن گذشته بوده است. راه حل اما پیچیده نیست، نگاه امنیتی جای خود را به نگاه شهروندی در خوزستان دهد. شایسته سالاری بیرون آمده از نگاه شهروندی پایانی خواهد بود برای دوران سیاه مدیریت غیرمتخصصان و آمدن جریان سالم نخبه ها.

تصویر

دلسوزان نگران نباشند، این جا همان نقطه ای است که پوزه صدامیان را به خاک مالید. دشمنان هم پای کوبی نکنند، خوزستان باطل السحر توطئه های ضد ایرانی بوده و هست.

هفت: نسخه پیچی برای خوزستان از دور، منجر به تولید آدرس های غلط و گمراه کننده شده است. تصمیمات را مبتنی بر اقتضائات بومی و محلی بگیرید. و تصمیم آخر برای خوزستان، اولویت دادن به محیط زیست در برابر صنعت و تولید است. آن زمان خواهید دید مشکلات استان چگونه یکی پس از دیگری حل خواهد شد. هشت: در خوزستان بحران اعتماد به دولت مرکزی، تاریخی و مزمن است. این شکاف دولت/ ملت، می تواند بی تعارف، از حسّ تعلق و همبستگی ملی فروکاهد. باید به سرعت برای خوزستان تصمیمات ملی گرفت. فراتر از دولت و مجلس، نسبت به دلجویی از خوزستان اقدام شود. خطای محاسباتی این جا غیرقابل جبران است. نُه: چندین روز از آغاز اعتراضات خیابانی در خوزستان می گذرد. روشن است که خیابان محل طرح مطالبات نیست اگر گوش شنوایی وجود داشت! دلسوزان نگران نباشند، این جا همان نقطه ای است که پوزه صدامیان را به خاک مالید. دشمنان هم پای کوبی نکنند، خوزستان باطل السحر توطئه های ضد ایرانی بوده و هست.

ده: تصویری که نفرین و هژمون نفت از خوزستان ساخته و پرداخته، واقعی نیست. مزیّت اصلی جلگه خوزستان، کشاورزی، دامداری، توریسم، آبزی پروری و میراث فرهنگی است. خوزستان کارگاهی مطلوب نفت است.به ابعاد واقعی خوزستان بنگرید تا غول خفته برخیزد و روی پای خود بایستد و به مجد هزاره ها بازگردد. یازده: خوزستان بُغضی فروخفته دارد، فریادی در گلو مانده... بگذارید بغضش را و فریادش را نجیبانه و در آرامش نجوا کند. این مردم مظلومند. با تحمل، مدارا، و همدلانه و در اوج احترام به تجمعات اعتراضی نگاه کنیم. و نگران نباشیم. این جا خوزستان است. همین

تصویر

خوزستان به توجه و نگاه ویژه نیاز دارد و نه استاندار یا نماینده یا مدیر ویژه.

ساعد نیوز: برای خوزستان چه باید کرد؟
محمد مالی: این روزها خوزستان مرکز توجهات است. بخشی از این توجه؛ دغدغه مند و شریف، بخشی فرصت طلب و ریاکارانه، بخشی موج سوارانه و هیجانی و من می دانم نگاه علمی و حکیمانه در این میانه چه اندازه مهجور است. اما می خواهم در ده فراز، راه حل های درمان خوزستان را عرضه دارم. یک: خوزستان به توجه و نگاه ویژه نیاز دارد و نه استاندار یا نماینده یا مدیر ویژه. این توجه است که محیط زیست را بر تولید نفت، حفظ اکوسیستم را بر انتقال آب، نیروی بومی را بر نیروی کارِ مهاجر و سرمایه گذاری امنیت آفرین در مناطق مرزی را بر استراتژی زمین سوخته اولویت می دهد. نگاه ویژه! دو: نمی توان با عناصری که خود بخشی از مشکلِ خوزستان در چند دهه گذشته بوده اند،امید به تغییر وضع موجود داشت.خوزستان نیاز به پوست اندازی مدیریتی، عبور از کاربست های سنتی،و خون و نفس تازه دارد. جوان های نخبه خوزستانی را از زیر سایه پدرخوانده ها بکشید بیرون، قطار خوزستان راه می افتد.

تصویر

سد گتوند نقش مهمی در شوری رودخانه کارون، شوره زار شدن بهترین زمین های زراعی و از بین رفتن اکوسیستم خوزستان دارد.

سه: مشخصاً در مجموعه نفت، گاز،نیشکر،حفاری،فولاد و پتروشیمی ها؛ بایستی بکارگیری نیروی انسانی،منحصر به ساکنین همان منطقه در خوزستان باشد و قانون اختصاصِ حداقل ۱۰درصد از درآمدهای این شرکت ها در مجلس تصویب و صرف بهبود وضعیت خوزستان شود.وضعیتی که خود محصول نگاه کارگاهی همین صنایع است. چهار: سد گتوند نقش مهمی در شوری رودخانه کارون، شوره زار شدن بهترین زمین های زراعی و از بین رفتن اکوسیستم خوزستان دارد. علاج بخشی این سد جز با تغییر کاربری آن و از مدار خارج شدن این افتضاح مهندسی ممکن نیست.در صورت ترسالی هم این سد! خوزستان را به نمکزاری غیرقابل سکونت مبدل می سازد. پنج: تا زمانی که صنایع آب بر در مناطق خشک و کویری کشور برپاهستند، چک های طلایی برای انتقال آب کشیده می شود. صنایع آب بر به مناطق ساحلی منتقل یا آب مورد استفاده آن ها از آب شیرین کن های صنعتی و انتقال از دریا تامین شود. هر گونه انتقال آب برای مصارف غیرشرب ممنوع و باطل اعلام شود. شش: حلقه مفقوده توسعه در خوزستان؛ عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی، بانک ها، شرکت های سرمایه گذاری و نهایتاً دولت است. مشوق ها، معافیت ها و تسهیلات لازم برای ایجاد تحرک در اقتصاد مولد خوزستان فراهم شود. و هر فردی در طی سال های گذشته؛ مانع سرمایه گذاری در استان خوزستان شده، محاکمه شود.

تصویر

شایسته سالاری در خوزستان حاکم شود. احزاب، اقوام و گروه های متنفذ، دست از تقسیم مدیریت های استان بین خود و سهم خواهی بردارند.

هفت: نفت چندین هزار میلیارد تومان، حق آلایندگی خود را که چند دهه است پرداخت نکرده به شهرها و مناطق نفتی در خوزستان بپردازد. سوختن فلرهای نفتی که عامل آلودگی هوای خوزستان است را متوقف کند. هورالعظیم را به سرعت تخلیه و یا الزامات محیط زیستی هور و استخراج و تولید در آب را پاس دارد. هشت: وزارت نیرو بعد از چند دهه بالاخره در اهواز و سایر شهرهای خوزستان، تصفیه خانه آب بسازد تا مردم خوزستان آب شرب سالم بنوشند و تصفیه خانه فاضلاب بسازد تا رودخانه های استان، کانال فاضلاب نباشد. و خطوط جمع آوری فاضلاب را احداث کند تا وضعیت بهداشتی استان بالاخره استاندارد شود. نُه: شایسته سالاری در خوزستان حاکم شود. احزاب، اقوام و گروه های متنفذ، دست از تقسیم مدیریت های استان بین خود و سهم خواهی بردارند. برای چند سال اداره خوزستان نه گوشت قربانی که بر عهده متخصصین و دانشمندان و اهل فن باشد. غربت نخبگان دانشگاهی را پایان دهید. عینک سیاسی را بردارید. ده: در ده سال گذشته بزرگ ترین کوچ انسانی تاریخ خوزستان رخ داده است. مهار ریزگردها، حل مشکلات زیرساختی و فراهم آوردن حداقل های استاندارد زندگی، وظیفه دولت نفتی است. خوزستان را بسازید از نو. خوزستان را دریابید. استانی که هوا ندارد. آب ندارد. نان ندارد. اما یک دنیا همت و عشق دارد.

تصویر

بیکاری در این مناطق موج می زند. جوانان تحصیل کرده بیکار که مدام وضعیت خود را با سایر استان های کشور و یا کشورهای همسایه مقایسه می کنند.

ساعد نیوز: پیام اعتراضات خوزستان، چیست؟
محمد مالی: لازم بود به شهرهایی که قلب حادثه آن جا می تپد، سفر کنم و مشاهدات خود را قلم زنم. این سفر از ایذه شروع و پس از حاشیه اهواز به حمیدیه، هویزه، سوسنگرد، شادگان، هور، و نهایتاً آبادان و خرمشهر رسید. یک: مردم خوزستان، از هر قومیت و در هر منطقه ، عصبانی اند. از دولت هایی که آمده و رفته اند اما تنها وعده های توخالی و شعارهای دروغین بر جای نهاده اند. و البته بی اعتمادی موج می زند در میان مردم و نتیجتاً امیدی به آینده ندارند. و این ناامیدی را در همه شهرهایی که رفتم لمس کردم عجیب. دو: بیکاری در این مناطق موج می زند. جوانان تحصیل کرده بیکار که مدام وضعیت خود را با سایر استان های کشور و یا کشورهای همسایه مقایسه می کنند. این جوانان آگاه بر اساس منطق خود عمل می کنند و مرجعیت و قیمومیت چند صدساله شیوخ و خوانین در خوزستان را برنمی تابند. سوخت اعتراضات این جاست. سه: سدسازی ها صدها روستا در شمال و صدها روستا در جنوب خوزستان را نابود کرده است و سرنوشت تلخی رقم زده که منجر به کوچ اجباری روستاییان و سکنی گزیدن در حاشیه های شهرهای بزرگ خوزستان شده. این عشایر و روستاییان، هیچ گاه وضعیت تازه را هضم نکرده و دچار دوگانگی برانگیزاننده ای هستند.

تصویر

اعتراض اصلی مردم خوزستان به تبعیض است.


چهار: حاشیه نشینان در شهرهای خوزستان و برخی روستاهای نزدیک شهرها، فاقد امکانات حداقلی و رفاهی بوده و عمدتاً از طریق جمع آوری زباله و مشاغل فصلی مثل کارگری و با کمک از نهادهای حمایتی زندگی می کنند. حداقل یک میلیون نفر در خوزستان چنین وضعیتی دارند. شهرک های اطراف ماهشهر را ببینید. پنج: اعتراض اصلی مردم خوزستان به تبعیض است. با دست؛ سدها، چاه ها و لوله های نفت، پالایشگاه ها، کشت و صنعت ها، بنادر، پتروشیمی ها و صنایع بزرگ فولاد و لوله سازی و نیروگاه های عظیم تولید انرژی که در چند متری ما بود را نشانم می دادند و با خشم و بُغض از بیکاری نیروهای بومی می گفتند. شش: زخم کاری مشترک در مردم معترض که از همه اقشار بودند، نگاه استعماری صنایع بزرگ است. آن ها در میان شهرهای خوزستان، شهرک هایی برای زندگی شاغلان غیربومی برپاساخته اند با دیوارهای جدا کننده و گیت های نگهبانی. آن سوی دیوار امکانات و این سو محرومیت! این یعنی فراموشی مسئولیت اجتماعی. هفت: کشاورزی، دامداری، ماهی گیری و صنایع دستی مرتبط با اقلیم جلگه ای، صدها سال، تامین کننده درآمد پایدار جوامع محلی در خوزستان بوده است. دست کاری اقلیم خوزستان به دلیل سدسازی و استخراج نفت،جوامع محلی را فروپاشیده و عدم سرمایه گذاری معیشت جایگزینی فراهم نکرده،این وضعیت بغرنجی است.

مردم معترض خود را دل بسته ایران می دانستند. می گفتند شهید داده اند و نگاهشان به داخل کشور است اما دلخورند. از انگ ها و برچسب ها شکایت داشتند. اعتراضات را نجیبانه و آرام می پنداشتند.

هشت: مدیران ناکارآمد، فاسد و غیرمتخصص هزینه های اجتماعی زیادی در استان آفریده اند. مبارزه با فساد از مطالبه معترضین بود. صدها پروژه نیمه تمام یا با کیفیت پایین را مثال می زدند. فساد اداری هم! آن ها خواهان مدیران پاکدست، تحول آفرین، متخصص و کارآمد بودند. نُه: مردم می گفتند با تقلیل مشکلات خوزستان به بی آبی، و یا ارسال آب معدنی، بر زخم ما نمک نپاشید. آن ها می گفتند مدت هاست مدیران کشوری را ندیده اند و از این بی توجهی مدیران کشوری، نتیجه می گرفتند: خوزستان اولویت رسیدگی نیست. شکاف دولت/ ملت در خوزستان به اوج خود رسیده است. ده: مردم معترض خود را دل بسته ایران می دانستند. می گفتند شهید داده اند و نگاهشان به داخل کشور است اما دلخورند. از انگ ها و برچسب ها شکایت داشتند. اعتراضات را نجیبانه و آرام می پنداشتند. می گفتند خطشان با فرصت طلبان جداست. خواستار تحمل و مدارا بودند. خواستار درک پیام اعتراض.

1 دیدگاه

  دیدگاه ها
بازدیدکننده
3 سال پیش

الهی بمیرم برا زمین تشنه آب بمیرم غریبانی برا صف آب ن شهید کربلا فرجی کنشستن خدا به حق آقا حسین یاران
پربحث های هفته   
رهبر معظم انقلاب: از وقتی که رهبر شده‌ام آجیل نخوردم؛ چون رهبر باید مثل فقرا زندگی کند! (507 نظر) 10 اقدامِ منجر به گرانی در 100 روز (254 نظر) 10 ایده تبلیغات مؤثر برای کسب‌وکارهای کوچک (246 نظر) (تصاویر) سفر به عصر قاجار؛ منظره‌های «کلاردشت»، 158 سال قبل (244 نظر) داریوش ارجمند: زنی که وزنه برداری می کند نه رَحِم دارد و نه تخمدان ریش درآورده نه می‌تواند شوهر کند و نه می‌تواند بچه داشته باشد! (243 نظر) مهران مدیری: من رفتم مسافرت و بهترین هتل اون شهر رو پیدا کردم ولی من رو نشناخت و گفت اتاقامون پُره، من هنوزم که هنوزه فکر میکنم دارم خواب میبینم+ویدیو (203 نظر) الهام چرخنده: من برای همه کسانی که کتکم زدند، باعث بیماری قلبی شدند نفرین ندارم اما الهی که به درد من دچار بشید+ویدیو (68 نظر) بهاره رهنما: من کاهل نماز بودم که بعد از شرط گذاشتن همسر دومم درباره نماز خواندن الان نمازم را میخوانم و دیگه کاهل نماز نیستم (64 نظر) رونالدو: برای اولین بار جورجینا را برای شام دعوت کردم متعجب بود چون باورش نمی شد که به جای اتوبوس با بوگاتی به خانه برمی گردد+فیلم (58 نظر) مازیار لرستانی: ای کاش به جای روز زن و روز مرد، روز شرف و انسانیت داشتیم+عکس (52 نظر) شعرخوانی زیبا و دلنشین رهبر معظم انقلاب: ای تکیه گاه و پناه زیباترین لحظه های پرعصمت و پر شکوه تنهایی و خلوت من+ویدیو (46 نظر) خلاقیت خنده دار پدر ایرانی با طراحی سینما در توالت خانه اش حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (41 نظر) تعجب بازیگر مطرح ترکیه با دیدن خونه زندگیِ شاه‌نشین پوریا پورسرخ، آرش سریال کیمیا+ ویدیو/ میزبانی درجه یک در خانه‌ای درجه یک👌 (40 نظر) پریناز ایزدیار؛ هرچقدر هم شلوغ باشم بازم وقت دارم که به ازدواج فکر کنم، شرایط خانواده‌مون این مدلی نیست که ازدواج حتما باید سنتی باشه یا نباشه، ولی خودم دوست دارم همسرم رو انتخاب کنم (39 نظر) مهران مدیری: شایعه نیست؛ هواپیمای شخصی دارم سوئیچ رو هم دادم به بچه‌های پشت صحنه! / برشی از برنامه تلویزیونی جذاب «دورهمی» با اجرای بی‌نظیر مهران مدیری (39 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
تذکر جدی علی دایی به اعجوبه طنز ایران: دفعه آخرت باشد که ادای من را درآوردی!
فال قهوه با نشان روز شنبه 3 آذر ماه 1403
فال انبیاء روزانه شنبه 3 آذر 1403
فال روزانه امروز شنبه 3 آذر ماه 1403
فال شمع روزانه امروز شنبه 3 آذر 1403
فال حافظ با تفسیر امروز شنبه 3 آذر 1403+فیلم
فال ابجد روزانه شنبه 3 آذر 1403
رونمایی از سند ازدواج در زمان قاجار؛ آداب عجیب خواستگاری رفتن بدون خبر دادن به صاحبخانه+ عکس
یک فیلم ایرانی نداریم که مردها در آن نرقصند!
بشار اسد و نبیه بری به پیام رهبر انقلاب چه جوابی دادند؟
واکنش ایران به قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام چیست؟
تصویب قطعنامه ضدایرانی کشورهای غربی در آژانس اتمی
ابلاغیۀ رئیس جمهور مبنی بر اصلاح مصوبۀ ماده واحدۀ تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی
ویدیو | فلسفۀ زندگی از نگاه حسین پناهی: عشق یک جفت النگو، عدالت نیم کیلو سیب‌زمینی!
معنا و مفهوم ضرب المثل «هر چی سنگه، مال پای لنگه» در ادبیات فارسی / ضرب المثل در حقیقت یک باور هست، و هر باور یک ماتریکس!
منتخب روز   
دورهمی پارسا پیروزفر و پریناز ایزدیار در یک کافه شیک و دلباز/ دو بازیگر خوش استایل و دوست‌داشتنی در یک قاب هدیه‌ دست‌ساز مادران سرزمین آفتاب، سیستان و بلوچستان به مسعود پزشکیان+ویدیو استفاده از ویروس کووید 19 برای مبارزه با سرطان! تب دنگی خطرناک شد؛ شیوع در جنوب شرقی ایران! سردار آزمون: وقتی دو تا گل میزنیم فکر میکنیم بازی رو بردیم و این ایراد بزرگ ماست/ناراحتی سردار آزمون بعد از بازی با قرقیزستان جزئیات پرونده آزار و اذیت دختر 16 ساله مشهدی از طرف 2 برادر ناتنی و پناه بردن او به کلانتری / از چند سال قبل که 2 برادر ناتنی ام به مصرف شیشه اعتیاد پیدا کردند مدام مرا کتک می زدند... مرگ پسر جوان بعد از خوردن الکل ضدعفونی اولین تمرین تیم ملی در استادیوم شهر بیشکک/ماشالله به این انرژی گروگانگیری افغان‌ها در تهران توسط 3 پاکستانی اخاذ اندروید 15 برای شیائومی و سامسونگ کی میاد؟ /لیست کامل تبلت‌هایی که اندروید15 سامسونگ را دریافت می‌کنند سلیقه‌ی خاص همسر پوریا پورسرخ برای سوپرایز تولد شوهر خوش‌تیپش با دیزاین شیک و کیک روکش طلا/ چه تیپ خفنی زده شادوماد! تصاویری از اولین تمرین ستاره های همیشه درخشان تیم ملی ایران، از طارمی گرفته تا بیرانوند و... در بیشکک قبل از بازی با قرقیزستان/به امید پیروزی✌