نشانه ها و علائم جفت خندقی و جفت سیرکولار

جفت جنین در واقع یک عضو جنینی است که در رحم شما در دوران بارداری رشد و نمو می یابد. این عضو مسئولیت رساندن اکسیژن و مواد مغذی به جنین را بر عهده دارد. هم چنین مواد دفعی جنین را از طریق خون او دریافت کرده و خارج می نماید.جفت به دیواره داخلی رحم شما متصل است و بوسیله بندناف با جنین در ارتباط است. مواد غذایی و اکسیژن را از عروق شما دریافت کرده و بوسیله عروق بندناف به جنین می رساند. مواد دفعی جنین نیز از طریق بندناف به جفت منتقل شده و سپس وارد خون مادر می شود و مانند تمامی مواد دفعی دیگر از بدن خارج خواهد شد.به طور معمول جفت در بالا، کناره ها، جلو یا قسمت پشتی رحم قرار می گیرد. اما در بعضی موارد ممکن است در قسمت پایینی رحم، نزدیک یا روی دهانه رحم لانه گزینی نماید که به آن اصطلاحا جفت سرراهی گفته می شود.

جفت چه کاری انجام می دهد؟

اکسیژن و مواد مغذی مانند ویتامین ها، گلوکز و آب را از بدن شما به بدن جنین می رساند و مواد زائد تولیدشده توسط آن را پردازش می کند. همچنین هورمون هایی تولید می کند که به رشد و تکامل جنین کمک می کنند.جفت این امکان را نیز به وجود می آورد که آنتی بادی ها از جریان خون شما به جنین منتقل شود. این آنتی بادی ها تا زمانی که کودک شما به دنیا بیاید و به سن کافی برای دریافت اولین واکسن های خود برسد در برابر برخی از عفونت های باکتریایی و بیماری های ویروسی مانند دیفتری و سرخک از او محافظت می کنند.

جفت چه زمانی تشکیل می شود؟

جفت از شش روز پس از انجام لقاح شروع به تشکیل می کند. در این مرحله کودک آیندهٔ شما یک توپ توخالی متشکل از چند صد سلول است که بلاستوسیست نامیده می شود. بلاستوسیست به پوشش داخلی دیوارهٔ رحم و معمولاً در نزدیکی قسمت فوقانی آن متصل می شود. این عمل لانه گزینی نامیده می شود و تا روز ۹ یا ۱۰ بارداری کامل می شود.دیواره ٔ بلاستوسیست به ضخامت یک سلول است بجز در یک ناحیه، که ضخامت آن به اندازه ٔ سه تا چهار سلول است. سلول های داخلی در ناحیه ٔ ضخیم شده به رویان تبدیل می شوند و سلول های بیرونی در غشای رحم نقب می زنند و به جفت تبدیل می شوند.

جفت چند هورمون تولید می کند که به نگهداری بارداری کمک می کنند، از جمله گنادوتروپین جفتی انسانی یا hCG که تخمدان ها را از آزاد کردن تخمک بازمی دارد و آنها را به تولید مداوم استروژن و پروژسترون تحریک می کند. تست بارداری بیبی چک نیز میزان hCG ادرار شما را برای تعیین بارداری اندازه گیری می کند.جفت طی هفته های ۱۸ تا ۲۰ کاملاً شکل گرفته است اما در طول بارداری به رشد خود ادامه می دهد. هنگام زایمان، وزن آن حدود ۴۵۰ گرم است.

اختلالات ساختاری جفت

اگرچه جفت در اغلب مادران، شکل و در نتیجه عملکردی طبیعی دارد، اما گاهی اوقات ممکن است برخی اختلالات ساختاری در آن دیده شوند که اگرچه نادر محسوب می شوند اما از اهمیت بالینی زیادی برخودار هستند. جفت سیرکولار (Circular Placenta) و جفت خندقی (Circumvallate Placenta) دو مورد از این اختلالات ساختاری هستند که به دلیل مشابهت اسم انگلیسی اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، اما در واقع تفاوت هایی در میان آن دو وجود دارد.

جفت خندقی

جفت خندقی یا Circumvallate، که در 1 تا 7 درصد از بارداری به چشم می خورد، یک ناهنجاری در شکل جفت است که در طی آن صفحه کوریونی، که بخشی از جفت است که در سمت جنین قرار دارد، بسیار کوچک بوده و در نتیجه آن غشای آمنیون و کوریونی جنینی جفت در اطراف لبه های جفت به سمت عقب جمع شده و دو برابر به نظر می رسند.جفت خندقی، لزوما با علامت و نشانه خاصی در دوران بارداری همراه نیست، اما با این حال در برخی مادران ممکن است خونریزی واژینال به ویژه در طی سه ماهه اول بارداری را تجربه کنند. از سوی دیگر جفت خندقی ممکن است خطر برخی عوارض و مشکلات را در طی بارداری افزایش دهد، از جمله:

• پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک (PROM)،
• وزن کم هنگام تولد،
• کاهش خونرسانی به جنین و در نتیجه ایجاد اختلال در رشد جنین و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)،
• جدا شدن زودهنگام جفت از دیواره رحمی و در نتیجه خونریزی شدید یا زایمان زودرس،
• کاهش حجم مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرآمنیوس)،
• نیاز به انجام زایمان سزارین،
• سقط جنین،
• زایمان زودرس،

اگر این عوارض به سرعت شناسایی و درمان نشوند، این احتمال وجود دارد که سلامت جنین به صورت جدی در معرض خطر قرار بگیرد.

جفت سیرکولار

جفت سیرکولار یا Circular، نیز یک نوع اختلال و ناهنجاری در شکل جفت است که در طی آن جفت به شکل حلقوی یا حلقه ای شکل دیده می شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید که خود جفت سیرکولار، ممکن است دارای انواع و زیردسته های مختلفی باشد که در میان آن ها جفت نعل اسبی که در اثر تحلیل رفتن یک بخش از جفت شکل می گیرد، بسیار رایج تر است.میزان شیوع جفت سیرکولار در مقایسه با جفت خندقی بسیار پایین تر بوده و در کمتر از 1 درصد از بارداری ها دیده می شود اما از نظر علائم درست مانند جفت خندقی در بیشتر موارد هیچ علامت خاصی ندارد.آنچه در مورد جفت سیرکولار، حائز اهمیت است؛ این است که این نوع جفت اغلب با جفت وازوپرویا یا همان سرراهی همراهی دارد که در نتیجه آن خطر برخی عوارض افزایش پیدا می کند، از جمله:

• محدودیت رشد داخل رحمی جنین (IUGR)،
• پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک (PROM)،
• خونریزی دوران بارداری،
• خونریزی شدید پس از زایمان،
• نیاز به انجام زایمان سزارین،
• سقط جنین،
• زایمان زودرس،
• افزایش خطر مرگ نوزاد و مادر به دلیل خونریزی بیش از حد (خصوصا در صورت انجام زایمان طبیعی).

به همین دلیل اگر جفت سیرکولار یا خندقی در طی دوران بارداری تشخیص داده شوند، مراقبت های بارداری باید با دقت بیشتری انجام شود تا احتمال بروز عوارض یاد شده به حداقل برسد.

علت جفت سیرکولار

جفت سیرکولار و جفت خندقی ناشی از تنوع رشد جفت بوده و محققان هنوز به درستی نمی دانند چه چیزی باعث بروز این مشکلات می شود، بنابراین می توان گفت که علت اصلی این اختلالات ناشناخته است و نمی توان کاری برای جلوگیری از بروز آن ها انجام داد.

تشخیص جفت سیرکولار

تنها راه تشخیص جفت سیرکولار و جفت خندقی در طی دوران بارداری، سونوگرافی است. اگرچه در بسیاری از موارد حتی سونوگرافی نیز قادر به تعیین دقیق نوع جفت نبوده و این مشکلات بعد از زایمان و با مشاهده ساختار جفت از نزدیک تشخیص داده می شوند.

درمان جفت سیرکولار

متاسفانه هیچ راهکاری برای تغییر نوع جفت وجود ندارد. بنابراین هدف از درمان در اختلالات ساختاری جفت، مدیریت عوارض و مشکلات ناشی از آن ها و در نتیجه کمک به حفظ سلامت مادر و جنین است. به عنوان مثال، اگر جنین دچار محدودیت رشد داخل رحمی شده باشد، زایمان زودرس به عنوان یک راهکار درمانی انتخاب شده و اگر مشکل خونریزی باشد، نظارت دقیق تر، دارو درمانی، استراحت و گاهی اوقات زایمان اورژانسی مدنظر قرار می گیرد.

روش های تقویت جفت جنین