بیماری اتیسم یک اختلال در سیستم عصبی می باشد که باعث عدم عملکرد صحیح مغز می شود و در اوایل دوره کودکی معمولا قبل از ۳ سالگی ظاهر می شود..هر چند درمان و شفای کاملی برای درمان اتیسم وجود ندارد اما درمان جدی و بموقع اوتیسم تغییرات بزرگی در زندگی کودکان مبتلا به این بیماری ایجاد می کند . این اختلال در بیماران اتیستیک باعث می شود مغز نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی و حرکتی به درستی عمل کند.این کودکان در زمینه های ارتباط کلامی و غیر کلامی ورفتارهای اجتماعی در حفظ و ایجاد تعادل و در زمینه حس های عمقی دارای مشکل می باشند. بیماری اوتیسم یک عارضه نوروبیولوژیکی و اختلال تکاملی است.
مزایای ورزش برای بچه های مبتلا به اوتیسم
ورزش می تواند آمادگی جسمانی کودکان و نوجوانان مبتلا را افزایش دهد و کسب مهارت، موفقیت، اعتماد به نفس و روابط اجتماعی آنها را نیز بالا ببرد. ورزش های منظم باعث بهبود رشد در کودکان می شود چراکه از طرفی، فعالیت فیزیکی باعث کاهش گلوکز و در نتیجه ترشح هورمون رشد می شود و از طرف دیگر باعث منظم شدن و افزایش خواب و تغذیه کودک خواهد شد که این عوامل برای رشد کودکان ضروری هستند. به علاوه، فعالیت های منظم باعث افزایش تراکم استخوانی و کاهش احتمال بروز پوکی استخوان و دردهای مفاصل در بزرگسالی می شود، ولی برای ورزش باید با متخصصان طب فیزیکی و ورزش مشورت کرد زیرا گاهی انتخاب نادرست در ورزش مضرات جبران ناپذیری به خصوص برای کودک ایجاد می کند.
اما تحقیقات نظام مند در زمینه تاثیر ورزش در بهبود این اختلال هنوز هم کم و فقط در گروه های شرکت کننده کوچک است. تصور کلی ای که از نتایج موجود تا سال 1998 به دست آمده، نشان می دهد تمرین بدنی نه تنها باعث بهبود وضعیت جسمی می شود بلکه رفتارهای ناسازگارانه اوتیسم را نیز کاهش می دهد. کودکان اوتیستیک نسبت به کودکان معمولی در عین اینکه فعالیت کمتری دارند، بیشتر هم در معرض خطر هستند چراکه شیوه زندگی بی حرکتی دارند که خطرات ناشی از بیماری های قلبی، دیابت و چاقی را در آنها افزایش می دهد. از آنجا که ثابت شده ورزش در جمعیت عادی وسیله ای موثر برای جلوگیری از این مشکلات است، این احتمال وجود دارد که در جمعیت اوتیسم نیز موثر باشد. تحقیقات نشان می دهد تمرین فیزیکی باعث بهبود مهارت های اجتماعی، ارتباطی و حرکتی، کاهش رفتارهای کلیشه ای کودکان اوتیسم و رفتارهای خودتحریکی آنها می شود. در مجموع غربالگری جهانی از متون مربوطه نشان می دهد تمرین فیزیکی یک رویکرد معقول است که به انواع مشکلات مرتبط با ASD می پردازد، اما متاسفانه هنوز مطالعات و تحقیقات زیادی انجام نگرفته تا بتواند ما را در یافتن نوع ورزش و مداخلات تمرینی که در درمان ASD مفیدتر باشد، هدایت کند. تحقیقاتی که تا امروز انجام گرفته بیشتر به صورت انفرادی یا در گروه های کوچک بوده (مثل شنا و پیاده روی) و در زمینه ورزش هایی که به معنای واقعی گروهی باشد(مثل فوتبال) مطالعه ای انجام نشده است. در ضمن، لازمه شرکت افراد اوتیستیک در برنامه های ورزشی بهبود مهارت های حرکتی آنهاست ولی آنچه روشن است، فعالیت های ورزشی یکی از موثرترین راه ها برای غلبه بر ناتوانی است.
چه ورزشی در چه سنی؟
از جمله نکاتی که در انتخاب ورزش برای این کودکان باید رعایت کرد، موارد زیر است:
1. کودکان قبل از 8 تا 10 سالگی نباید در ورزش های رقابتی سازمان یافته که در آن امتیاز محاسبه می شود و به خصوص بزرگسالان در اجرای آن نقش دارند، شرکت کنند چراکه فشار روانی در زمان مسابقه همچنین ناامیدی از باخت و تمرین زیاد تاثیرات ناخوشایندی بر آنها می گذارد و می تواند باعث کنار گذاشتن دائمی ورزش شود.
2. کودکان زیر 8سال باید در بازی کشف و یادگیری مهارت ها از طریق پرتاب کردن، ضربه زدن به توپ، بالا و پایین پریدن، دویدن و شنا کردن در حد اعتدال شرکت و کاملا آزادانه رفتار کنند و این مهارت ها را به شادی بخش ترین روش بیاموزند.
3. کودکان در سنین 8تا10سال با توجه به میزان رشد خود می توانند در مسابقات سازمان یافته مانند مسابقات داخلی مدارس شرکت کنند ولی برای کنار آمدن با ناامیدی و شکست هم به کمک نیاز دارند.
4. کودکان 10تا12 ساله هم می توانند از رقابت ورزشی لذت ببرند و هم به آموختن مهارت های تازه بپردازند. ورزش برای نوجوانان تخصصی تر می شود ولی در این دوران هم رشد آنها هنوز کامل نشده بنابراین بهتر است ورزش های تخصصی سنگین مثل کشتی و وزنه برداری انجام ندهند.
بازی اول؛ شناسایی بخش های بدن
بخشی از بدن کودک را نام می برید و کودک باید آن بخش را لمس کند. برای مثال می گویید: «سرت را لمس کن.» و کودک باید سرش را لمس کند. یادتان باشد اگر کودک قادر به درک دستور شما به صورت کلامی نبود، اشکالی ندارد به صورت تصویری به او نشان دهید. برای یادگیری کودک عجله نکنید و به او زمان دهید تا سازگار شود.
بازی دوم؛ بغل کردن توپ
کودک روی توپ دراز می کشد و با 2 دست توپ را بغل می کند. توجه داشته باشید پای کودک روی زمین باشد (برای حفظ تعادل) و شکم، سینه و پاها کاملا به توپ چسبیده باشند. سپس کودک توپ را 20 تا 60 ثانیه فشار می دهد. به اندازه کافی استراحت و 3 مرتبه دیگر تکرار کند.
بازی سوم؛ چرخش دست ها
کودک به هر صورت که راحت است، بنشیند یا بایستد. سپس دست ها را از جلو به عقب بچرخاند. (این حالت بهتر است اما اگر کودک مایل به چرخاندن دست به صورت از عقب به جلو بود، اشکالی ندارد). تمرین را 10 تکرار و 3 مرتبه تکرار کند.
بازی چهارم؛ راه رفتن روی پنجه پا
از کودک بخواهید روی پنچه پای خود بایستد و راه برود.
بازی پنجم؛ خراب کردن سازه
چند جعبه سبک (یا اسباب بازی های ساختمانی) را روی یکدیگر قرار دهید و به کودک بگویید با دست آنها را روی زمین بیندازد. بلافاصله جعبه ها را دوباره بچینید و او آنها را دوباره بیندازد.
بازی ششم؛ فشار دادن توپ
توپ های کوچکی (مینی بال) را تهیه کنید و در اختیار کودک قرار دهید. از او بخواهید با 1 دست یا 2 دست توپ را بگیرد و آن را 10 مرتبه فشار دهد و 3 مرتبه این بازی را تکرار کند.
البته برای انجام این تمرین و سایر تمرین های یادشده باید وقت صرف کنید، بنابراین صبر و حوصله به خرج دهید و به هیچ وجه عجله نکنید.