ضرورت داشتن ذهنیت رشد برای موفقیت شغلی

چه در موفقیت های شغلی و تحصیلی و چه در موفقیت های ورزشی سخت، ذهنیت رشد نقش مهمی دارد. وقتی درباره این نوع ذهنیت صحبت می کنیم باید به کتاب «طرز فکر: روانشناسی نوین موفقیت» اثر کارول دوک استاد دانشگاه استنفورد اشاره کنیم. خانم دوک پس از دهه ها پژوهش، اثر ذهنیت رشد بر موفقیت افراد را به اثبات رساند. او در کتابش تفاوت بین دو نوع ذهنیت را تبیین می کند: ذهنیت رشد در برابر ذهنیت ثابت؛ اینکه چگونه موفقیت در هر حوزه ای از زندگی به طرز فکر ما درباره خود و توانایی هایمان بستگی دارد.

چه چیز منجر به تفکر ثابت می شود؟

مهم ترین عاملی که باعث محدودیت ذهن می شود تقسیم بندی هایی است که از سال های قبل انجام شده است. تقسیم بندی ها تنها براساس ضریب هوشی انجام می شود که نه کمکی به توسعه و رشد فردی می کند و نه خودباوری و اعتماد به نفس. وقتی سنجش و ارزیابی در سازمان تنها براساس IQ باشد انگیزه افراد کم می شود و کم کم تفکر ذهنیت ثابت در آنها ریشه می گیرد. ذهنیت ثابت تنها مربوط به افرادی نیست که تصور می کنند که فاقد استعداد لازم هستند. افرادی هم با تصور اینکه استعداد ذاتی آنها ثابت است تلاشی نمی کنند. باور ندارند که همیشه جا برای رشد و پیشرفت وجود دارد و فکر می کنند استعداد همه کار را برای آنها انجام نخواهد داد. آنها همچنین معتقدند که استعداد به تنهایی منجر به موفقیت می شود و تلاش لازم نیست. تلاش از نظر آنها نشانه ضعف و بی استعداد بودن است.

آیا ذهنیت رشد ذاتی است؟

یادگیری بخشی جدایی ناپذیر از رشد و توسعه است. افرادی که ارزش یادگیری پی برده اند و آن را به بخشی از روال معمول زندگی تبدیل کرده اند بهتر از دیگران عمل می کنند. این ویژگی است که آنها را قادر می سازد به طور معناداری به رشد سازمان خود کمک کنند. آیا تمایل به یادگیری صفتی است که هر فردی با آن به دنیا می آید؟ تحقیق انجام شده در طول دو دهه توسط کارول دوک از دانشگاه استنفورد نشان می دهد که هوش و خلاقیت می تواند پرورش یابد و صفاتی ثابت که فرد با آن متولد می شود نیست. ناتوانی در شکست وضعیت موجود، مربوط به اندیشه ثابت است در حالی که تمایل به یادگیری، رشد و پیشرفت، از ذهنیت رشد نشات می گیرد.

مقایسه ذهنیت ثابت با ذهنیت رشد

وقتی شما فکر می کنید شخصیت، هوش و مهارت های ثابتی دارید، در واقع پیرو ذهنیتی ثابت هستید. در این نوع ذهنیت، فرد تصور می کند توانمندی هایش قابلیت گسترش ندارند؛ پس باید با همان مهارت ها روزگار بگذراند. این باور که زندگی به شما یکسری قابلیت های یکسان داده است شما را به سمتی سوق می دهد که همواره در چرخه ای بسته باقی بمانید. کسانی که چنین نگرشی دارند تمایلی به پیشرفت در زندگی ندارند و دچار روزمرگی می شوند. در مقابل، داشتن ذهنیت رشد به شما می گوید توانایی ها و استعدادتان ثابت نیست، بلکه می توان آنها را با تلاشِ بیشتر بهتر کرد. این ذهنیت بر این باور استوار است که می توان از طریق تجربه و تلاش رشد کرد. در یکی از پژوهش های خانم دوک، او دو گروه کودک را گرد هم آورد و از آنها خواست از بین دو نوع جورچین یکی را انتخاب کنند. گروه اول که تفکر ثابتی داشت جورچین آسان را انتخاب کرد، اما گروه دوم به سراغ جورچین های دشوار رفت. گروه اول تصور می کرد با حل جورچین ساده به راحتی هوش ثابت خود را نشان می دهد و جایزه می گیرد، اما گروه دوم که ذهنیت رشد داشت می خواست توانایی هایش را به چالش بکشد و با حل جورچین سخت تر باهوش تر شود. دوک پس از سی سال پژوهش می گوید: «تحقیقات من نشان داده تصویری که ما از خود و توانایی هایمان در ذهن می سازیم نقش مهمی در تعیین مسیر زندگی ما دارد. “ذهنیت ما نسبت به خودمان” تعیین می کند چه کسی می شویم و چه دستاوردی در زندگی خواهیم داشت.»

چگونه ذهنیت رشد را در خود پرورش دهیم؟

ذهن همیشه قابل تغییر است. مغز شبیه پلاستیک است و می تواند در طول زمان تغییر شکل داده و مسیرهای عصبی جدیدی ایجاد کند، دانشمندان علوم اعصاب به این حالت نوروپلاستی می گویند. این مسیرهای عصبی با انجام کار جدید یا تفکر خاصی توسعه می یابند. این مسیرهای عصبی اگرچه بعد از بارها انجام دادن کاری تبدیل به عادت می شوند اما همیشه امکان تغییر آنها وجود دارد. اولین گام این است که نیاز به تغییر را احساس کنید. سپس مهارت های جدیدی را به مرور به مغزتان آموزش دهید. ذهنیت رشد تنها برای یادگیری مهارت های جدید مهم نیست بلکه اهمیت اصلی ذهنیت رشد در تاثیری است که بر نحوه تفکر دارد. پرورش ذهنیت رشد پرورش ذهنیت رشد می تواند مهمترین کاری باشد که در زندگی برای کمک به موفقیت فردی و شغلی انجام داده اید.

۱. پذیرش و آموختن از شکست

توماس ادیسون در تلاش برای یافتن یک رشتۀ مناسب برای لامپ حبابی، نزدیک به هزار ماده را امتحان کرد و شکست خورد تا اینکه بالاخره ترکیب موردنظر را یافت. او هر شکست را درس می دانست؛ درسی که به او و همکارانش می آموخت چه ماده ای برای ساخت رشته لامپ مناسب نیست!

۲. تبدیل شدن به یادگیرنده ای مادام العمر

کسانی که ذهنیت رشد دارند زندگی را مانند کلاس درس می بینند. آنها هیچ فرصتی را برای گسترش دانش خود از دست نمی دهند. تحقیقی نشان داده افراد موفق جزو مطالعه کنندگان همیشگی کتب آموزشی و روانشناسی موفقیت هستند. در واقع، ۸۵ درصد افراد موفق ، در ماه، یک یا دو کتاب مطالعه می کنند. پژوهش دیگری نیز نشان داد ۳۰ درصد مدیران شرکت های بزرگ انگیزه بالای یادگیری را یکی از ویژگی های مهم کارمندان موفق می دانند. انگیزه و آمادگی برای شرکت کردن در دوره ها و کارگاه های آموزشی نشانه ای است بر اینکه شما تا چه حد ذهنیت رشد دارید. جالب است بدانید سازمان یونسکو نیز در برنامه های پیشنهادی خود به جوامع گوناگون همواره یادگیری مادام العمر را ویژگی مهمی برشمرده و از نظام های آموزشی جهان می خواهد شهروندان را به گونه ای تربیت کنند که بتوانند از هر موقعیت زندگی به عنوان فرصتی برای یادگیری و افزایش کیفیت زندگی خود استفاده کنند.

۳. به دنبال چالش ها بودن

کسی که خواستار پرورش ذهنیت رشد در خود است باید آماده رویارویی با سختی ها و چالش ها باشد. چالش های جدید فرصتی اند تا توانایی هایمان را بیازماییم و با غلبه بر آنها رشد کنیم. اگر مدت هاست احساس راحتی و یکنواختی می کنید، شاید وقتش رسیده که از دایره راحتی خود خارج شوید و دل به دریا بزنید.

۴. فراتر از انتظارات عمل کردن

هرکس درکی از توانایی های خود دارد، اما این درک ممکن است کمتر از چیزی باشد که واقعا هست. یکی از راه های پرورش نگرش رشد عمل کردن بیش از ظرفیتی است که تصورش را داریم. در پژوهشی، به گروهی از دوچرخه سواران گفته شد تا جایی که می توانند مسافت ۴هزارمتری را سریع رکاب بزنند. در دور بعد، از آنها خواسته شد با یک همراه همین مسافت را رکاب بزنند. به شرکت کنندگان گفته نشد همراهِ آنها تندتر رکاب خواهد زد. وقتی دور دوم به اتمام رسید، معلوم شد شرکت کنندگان برای عقب نماندن، خیلی سریع تر از دور اول رکاب زده اند. آزمایش هایی مانند این نشان می دهند که بخشی از درک ما از توانایی هایمان به محدودبودن ذهنیت بستگی دارد.

۵. استقبال از بازخورد

افرادی که ذهنیت رشد را در خود پرورش می دهند اعتماد به نفس کافی برای انتقاد و قضاوت دیگران را دارند و حتی خود به دنبال دریافت بازخورد و نقد دیگران اند. این انتقادها فرصتی اند برای بهترکردن یا به چالش کشیدن خود. در واقع این انتقادها انگیزه ای به ما می دهند تا بهتر عمل کنیم و از این طریق پاسخ آنها را بدهیم.

در دنیای امروز که به سرعت تغییر می کند، پرورش ذهنیت رشد برای عقب نماندن از تحولات و پیشرفت شغلی بسیار حیاتی است؛ برای مثال، کارگران و کارمندان مجبورند همیشه مهارت هایشان را ارتقا دهند تا با پیشرفت روش ها و دستگاه ها شغلشان را حفظ کنند؛ به خصوص که حالا فناوری هوش مصنوعی بسیاری از مشاغل را تهدید کرده است.

مشاغل خلاقانه برای افراد خلاق