ورود خودروهای خارجی به داخل ایران مدتی است که ممنوع شده است. محدودیت های اعمال شده بر واردات این خودروها ابتدا از سوی نهادهای داخلی و پس از آن خروج شرکت های خودروسازی از کشور باعث بالا رفتن قیمت خودروهای خارجی شد. این خودروها به دلیل داشتن کیفیت ساخت بهتر و امکانات رفاهی بیشتر نسبت به خودروهای داخلی موجود در بازار طرفداران بیشتری دارند. به همین دلیل بازار آن ها در جریان نوسانات اخیر قیمت خودرو تا حد زیادی تحت تاثیر قرار گرفت. از همین رو در این مقاله به سراغ بررسی عوامل موثر بر افزایش قیمت این خودروها در سال 99 نسبت به سال 98 می رویم.
طبق اظهارات نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو، قیمت خودرو نسبت به قبل از محدودیت های دوهفته ای کرونایی، تغییر چندانی نداشته است؛ اما با افت قیمت دلار، قیمت خودروها هم در حال ارزان شدن است. در همین راستا، فعالان بازار خودرو نیز معتقد هستند که با کاهش روند قیمت دلار، قیمت خودرو نیز افت محسوسی را تجربه خواهد کرد.
- خروج خودروسازان خارجی
یکی از اصلی ترین دلایل افزایش قیمت در خودروهای خارجی، خروج شرکت های خودروسازی از ایران است. این شرکت ها که در نتیجه توافق برجام خودروهای خود را وارد بازار ایران کرده بودند، پس از روی کار آمدن ترامپ و خروج از تعهد برجام عطای بازار ایران را به لقایش بخشیده و از بازار خارج شدند. همین موضوع باعث شد که تناسب عرضه و تقاضای خودروهای خارجی به هم خورده و قیمت آن ها به حد قابل توجهی افزایش یابد.
- افزایش قیمت ارز
تشدید شرایط تحریم و بر هم خوردن تعهد برجام را می توان یکی از دلایل اصلی افزایش بیش از حد قیمت ارز دانست. موضوعی که روی قیمت گذاری همه کالاها و به خصوص خودروهای خارجی به شدت اثر گذاشت. همین امر باعث شد که قیمت خودرو خارجی حتی تا چند برابر نیز افزایش یافته و خودروهای محبوب برندهایی نظیر بی ام و طی چند ماه از مرز 5 میلیارد هم عبور کنند.
- کاهش کیفیت خودروهای داخلی
شرایط تحریم و بهانه تراشی های مختلف خودروسازان نیز تاثیر خود را بر روی کیفیت خودروهای داخلی گذاشت. دو خودروساز معروف ایرانی تلاش کردند با پنهان کردن خودروهای آماده شده، شرایط را برای افزایش قیمت مهیا کنند. قیمت هایی که از نظر بسیاری از خریداران اصلا با کیفیت آن ها تناسبی نداشت. از سوی دیگر ادامه دار شدن شرایط تحریم باعث شد که خودروسازان به استفاده از قطعات بی کیفیت در خودروها روی بیاورند تا بازار خود را حفظ کنند. این دو موضوع یعنی افزایش بی منطق قیمت خودروهای داخلی و کاهش کیفیت خودروها باعث شد که قیمت خودرو خارجی با سرعت به سمت افزایش پیش رود.
- افزایش تقاضا برای خودروهای خارجی
کاهش کیفیت خودروهای داخلی و افزایش قیمت آن ها باعث شد که تعداد زیادی از خریداران مرفه تر به سراغ خودروهای خارجی کارکرده بروند. چرا که این خودروها علاوه بر کیفیت بهتر، رشد بیشتری داشتند و فروش آن ها سود بیشتری برای خریداران داشت.
- کم شدن تعداد خودروها در بازار
پس از خروج خودروسازان خارجی از بازارهای کشور، نمونه های صفر کیلومتر خودروهای آن ها تنها محدود به تعداد موجود در نمایندگی های فروش شده و پس از مدتی دیگر هیچ نسخه صفر کیلومتری از آن ها در دسترس نبود. به همین دلیل تعداد این خودروها در بازار کشور تنها به خودروهای کارکرده محدود شد و بازار دست دوم آن ها رونق پیدا کرد. بنابراین می توان کم شدن تعداد خودروهای خارجی را نیز یکی از دلایل افزایش قیمت خودرو دانست.
- حضور دلالان در بازار
افزایش قیمت خودرو خارجی در بازار ایران سبب شد که تعداد زیادی از دلالان از فرصت استفاده کرده و در جست و جوی سودهای کلان به روند افزایشی قیمت دامن بزنند. دلالانی که بعضا در قالب فروشندگان دلسوز یا خریداران بی دغدغه وارد بازار شده و با پیشنهاد قیمت های بی اساس شرایط بازار را به نفع خود تغییر می دادند. این موضوع باعث شد که تا مدتی تعیین قیمت این خودروها تنها به دلالان واگذار شده و آن ها بدون هیچ دلیلی به صورت لحظه ای قیمت ها را افزایش دهند.
- انتخاب بازار خودرو به عنوان روشی برای سرمایه گذاری
یکی دیگر از موضوعاتی که باعث افزایش قابل توجه قیمت ها در بازار خودروهای خارجی شد، تبدیل شدن این بازار به مکانی برای سرمایه گذاری بود. برخی از خریداران مرفه تر که پیش از شروع روند افزایشی قیمت خودرویی را خریداری کرده بودند، شروع این روند را خبر خوشی دانسته و شروع به تزریق پول های خود در بازار خودروهای خارجی کارکرده کردند. علاوه بر آن خریداران دیگر که احساس می کردند سرشان بی کلاه مانده شروع به تهیه پول برای سرمایه گذاری در این بازار کرده و با خرید و فروش خودرو سرمایه خود را چندین برابر کردند.
- نبود نظارت دقیق و مشخص
در بازار فعلی کشور نظارت دقیق و درستی بر شیوه تعیین قیمت خودروهای داخلی هم نیست، چه برسد به خودروهای خارجی. در حال حاضر دلالان و سرمایه گذاران کلان این بازارها افسار همه چیز را در دست گرفته و تلاش می کنند با جلوگیری از افت قیمت ها سود خود را به حداکثر برسانند. موضوع دیگر این است که دولت یا نهادهای مربوط نیز تلاشی برای توقف این روند نکرده و قانون و قاعده ای را برای تعیین قیمت خودرو در این بازار وضع نمی کنند.
ازآنجایی که حتی در زمان ثبات قیمت ها و ارزان تر بودن خودروهای خارجی خریداران این خودروها خانواده ها و افراد ثروتمند بودند، پس از شروع روند افزایش قیمت روز خودرو این بازار به بازاری جذاب تبدیل شد. بسیاری از سرمایه گذاران و دلالان با ورود به بازار ضمن کمک به افزایش قیمت ها باعث حفظ این روند شده و در مدتی کوتاه سودهای کلانی از این بازار بردند. همچنین نبود نظارت مشخص بر این بازار نیز به آن ها برای تعیین قیمت بالاتر کمک کرد. در این مقاله برخی از اصلی ترین دلایل افزایش قیمت خودرو را توضیح دادیم. اما بدون شک دست های پنهان در پشت پرده این بازار وجود دارد که هیزم در آتش افزایش قیمت در این بازار می ریزند.
