اختلال طیف اوتیسم یک اختلال رشدی می باشد که به صورت مستقیم بر روی تعاملات و نحوه ارتباط فرد با محیط اطراف تاثیر گذاشته و کودک و خانواده را دچار مشکلات پیچیده ای می کند . این مشکلات در طول رشد کودک قابل مشاهده است. اولین نشانه های اوتیسم کودک دو ساله به صورت علائم کوچک زیر 3 سال حتی در نوزادان بروز می کند که در صورت گوش به زنگی والدین و تشخیص این علائم و شروع پروسه درمانی مناسب و پیوسته امکان بهبود کودکان در طیف اختلال اوتیسم وجود دارد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به صورت تخصصی به ارزیابی، تشخیص و درمان کودکان طیف اوتیسم ( ASD ) می پردازد.
جناب آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با گردهم آوردن اماکنات درمانی روز دنیا نظیر سنسوری روم، اتاق شنیداری، اتاق تاریک و.... در زمینه درمان کودکان اوتیسم پیشگام می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) با شماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علائم واضح اوتیسم
بیماری اوتیسم شامل طیف گسترده ای از علائم و اختلالات در سطوح مختلف می باشد که می تواند خود را به صورت یک نقص جزئی نشان دهد و زندگی عادی بیمار را درگیر کند یا به صورت یک اختلال همه جانبه شدید که نیاز به مداخلات درمانی مستمر دارند بروز نمایند. اما برخی علائم به صورت متداول در کودکان اوتیسم مشاهده می گردد.
- عدم تماس چشمی
- رفتارهای تکراری و بی هدف مانند چرخاندن اشیاء
- تاخیر در گفتار و مشکلات ارتباطی فراوان
- حساسیت بیش از حد به صدا، نور، بوها و لمس شدن
- رفتارهای وسواسی و عدم انعطاف پذیری در فعالیت های روتین زندگی
اوتیسم در سه سطح طبقه بندی می شود و علائم این اختلال در سه سطح متفاوت است. در زیر به بررسی هر یک از این سطوح پرداخته می شود.
علائم اوتیسم خفیف
اوتیسم خفیف در شرایطی به کودک اطلاق می شود که فرد مبتلا به اوتیسم می تواند مهارت های ارتباطی و گفتاری و توانایی های آکادمیک خوبی داشته باشند. اما در مهارت های اجتماعی ناتوان هستند. در حواس خود دچار اختلال بوده و حساسیت های حسی خاصی دارند. این افراد در محیط مدرسه در مهارت های تطابقی و رعایت قوانین دچار مشکل می شوند و نیاز به پشتیبانی دارند. برای مثال مهارت های شفاهی زیادی دارند اما درک مطلب کلامی و تشخیص احساسات افراد برای آنها دشوار می باشد.
علائم اوتیسم متوسط
اختلال طیف اوتیسم سطح 2 یا همان اوتیسم متوسط به کودکانی گفته می شود که به صورت واضح در تولید گفتار مناسب و ارتباط اجتماعی، همچنین در انجام رفتارهای اجتماعی دچار اختلال است. این کودکان به علت وجود رفتارهای کلیشه ای و علایق محدود، توانایی های تطابقی پایینی داشته و نیاز به پشتیبانی بیشتری در انجام مهارت های زندگی خود نسبت به سطح یک دارا می باشند. در صورت عدم درمان مناسب این طیف از کودکان اوتیسم، احتمال تبدیل آن به سطح سوم و شدید شدن اختلال وجود دارد.
علائم اوتیسم شدید
در اکثر کودکان، علائمی نظیر عدم وجود مهارت های کلامی و غیر کلامی و ناتوانی در ایجاد ارتباط دیده می شود. رفتارهای بارز تکراری و توانایی پایین در تطابق با تغییرات محیطی از دیگر علائم این کودکان می باشد. اختلالات شدید حسی و بهم ریختگی حسی در این کودکان موجب کاهش توانایی تعامل اجتماعی و آموزش مناسب می باشد. این کودکان به درمان مستمر و یکپارچه توانبخشی جهت ایجاد مهارت های تطابقی و بهبود ارتباط نیازمند هستند.
علائم هشدار دهنده اوتیسم- نشانه های اصلی اوتیسم
نشانه های اختلال اوتیسم معمولا در 3سال اول زندگی نمایان می شود. در بعضی موارد این علائم به مرور دیده می شود، اما در برخی دیگر کودک ابتدا نرمال به نظر می رسند اما از 18 تا 36 ماهگی این علائم بروز می کند.علائم ابتدایی تاخیر در رشد زبانی ، اجتماعی و تاخیر حرکتی می باشد. عدم اشاره به اشیاء برای بدست آوردن آنها و عدم پاسخ به نام خود همچنین ناتوانی در بروز عکس العمل مناسب و غان و غون کردن در هنگام صحبت کردن.با کودک از دیگر علائم هشدار دهنده در نوزادان است.
کودک اوتیسم کلمات و جملات شنیده شده در تلویزیون یا جملات والدین را بعد از آنها تکرار می کند، بازی های ابتدایی نظیر دالی موشه را نمی تواند انجام دهد و علاقه ای به ایجاد ارتباط با کودکان دیگر نیز ندارد. علاقه به اشیاء خاص مانند یک اسباب بازی خاص که از خود دور نمی کند یا فعالیت های تکراری نظیر علاقه به چرخش ماشین لباس شویی یا پنکه سقفی از علائم کودک اوتیسم در 3 سالگی است. رفتارهای وسواس گونه مانند مرتب کردن و چیدن اشیاء در یک صف منظم و یا خوابیدن با پیروی از دستورالعمل های خاص در این کودکان دیده می شود.
راه رفتن روی پنجه پا و تکان دادن مکرر دست ها از دیگر رفتارهای کلیشه ای در کودکان اوتیسم می باشد. مشکلات حسی نظیر حساسیت به لمس( کودک لباس هایی با جنس خاصی را نمی پوشد یا در هنگام حمام بی قراری می کند) یا حساسیت به نور زیاد یا فلشرها همچنین ناتوانی در تحمل محیط های شلوغ با سر و صدای زیاد از موارد مهم و علائم هشدار دهنده اوتیسم در کودکان می باشد. در صورت مشاهده علائم فوق در کودکان، والدین باید هرچه سریع تر جهت تشخیص دقیق و بررسی علائم کودک اقدام نمایند.
علائم اولیه اوتیسم در نوزادان
نشانه های اصلی اوتیسم در نوزادان به مرور مشخص می شود و والدین کم کم متوجه تفاوت های نوزاد خود با دیگران می شوند.از علائم قابل مشاهده در نوزادان که خانواده را مشکوک به وجود اختلال در کودک می کند، می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- اختلالات خواب و بی قراری در نوزاد
- تاخیر در رشد مهارت های حرکتی و گفتار نوزاد
- عدم عکس العمل به اسم خود و عدم واکنش به دستورات کلامی والدین مانند بگیر، بده و...
- عدم استفاده از انگشت اشاره در فعالیت ها
- ارتباط چشمی ضعیف و نبود خنده اجتماعی در روابط با والدین
علائم اوتیسم در نوجوانان
در ابتدا باید این نکته را بیان کرد که هیچ فردی در نوجوانی یا بزرگسالی به اوتیسم مبتلا نمی شود. موضوع مهم این نکته است که در بعضی مواقع فرد نشانه های اوتیسم را در سنین بالاتر نشان می دهد اما به دلایلی این علائم در اوایل دوران کودکی( زیر 3 سال) شناسایی نشده و تشخیص داده نشده است.
در نسخه تشخیصی DSM5 به بروز نشانه های اوتیسم در دوران کودکی تاکید دارد. در برخی مواقع این نشانه ها در دوران کودکی پنهان می شود و به درستی تشخیص داده نمی شود. مخصوصا در مواردی که فرد دچار اوتیسم خفیف باشد، می توان اینطور توضیح داد که علائم اوتیسم در فرد وجود داشته اما تاثیراتش به وضوح در زندگی کودک نمایان نشده است که متخصص روانپزشک اطفال آن را تشخیص نداده است.
علائم اوتیسم در بزرگسالان
در صورت عدم درمان اختلال اوتیسم در کودکان تا سنین 6 سالگی ، این بیماری در فرد باقی مانده وبا افزایش سن از بین نمی رود بلکه مشکلات ثانویه نیز بر مشکلات ارتباطی این کودکان افزوده می گردد.
- مشکل در تعامل و ارتباط مناسب با افراد
- مشکلات دوست یابی
- ارتباط چشمی ضعیف
- مشکل در برنامه ریزی و سازماندهی فعالیت های مدرسه و کارها
- اعتماد به نفس پایین و مشکلات اضطرابی در فرد
- عدم توانایی در یافتن شغل مناسب یا ادامه اشتغال
- گوشه گیری و افسردگی
- انعطاف پذیری پایین در محیط های جدید و ناآشنا یا در برخورد با افراد غریبه
- درک گفتاری پایین و ضعف در قدرت استدلال و استنتاج
