آشنایی با زیبایی های باغ چشمه بلقیس

استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از زیباترین استان های تاریخی کشورمان است که هنوز هم برخی نشانه های تمدن عیلامی از دوران ۴ هزار سال قبل از میلاد در آن دیده می شود. چرام یکی از شهرستان های باستانی و ییلاقی این استان است که در دوران حکومت ساسانیان محل سکونت و زندگی مردم بوده است. در نزدیکی این شهرستان زیبا در دل منطقه زاگرس، چشمه ای زیبا و خوش آب و هوا به نام چشمه بلقیس قرار دارد که از سال ۱۳۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. در این مطلب با ما همراه باشید تا شما را با این جاذبه ی گردشگری زیبا آشنا کنیم.

چرا بازدید از چشمه بلقیس چرام را پیشنهاد می کنیم؟

چرام در دل ارتفاعات زاگرس قرار دارد و به همین دلیل وقتی از جاذبه های گردشگری آن حرفی به میان می آید باید انتظار یک طبیعت زیبا و وحشی را داشته باشید. چشمه بلقیس چرام دشتی مسطح در دل منطقه ای کوهستانی با آب و هوای دلپذیر و طبیعتی زیباست که برای یک گردشگری یک روزه انتخابی عالی به حساب می آید. چرام جاذبه های گردشگری دیگری نیز به جز چشمه بلقیس دارد که مجموعه ی آن ها می تواند شما را ترغیب کند تا استان کهگیلویه و بویراحمد و این منطقه بی نظیر را به عنوان هدف سفر خود انتخاب کنید.

پیشینه چشمه بلقیس چرام

به نظر می رسد پیشینه باغ چشمه بلقیس به اواخر دوران ساسانیان باز می گردد، هرچند امروزه، شکل کلی باغ با شکل باستانی آن تفاوت بسیاری کرده و آن چه که امروز به نام چشمه بلقیس می شناسیم از دوران پهلوی به یادگار مانده است. برخی معتقدند در اواخرحکومت ساسانیان و در اوایل حکومت اسلامی زنی به نام بلقیس صاحب این باغ بوده و به همین منظور آن را باغ بلقیس نامیده اند، هرچند بسیاری این روایت را معتبر نمی دانند و وجه تسمیه باغ بلقیس را به داستان اسطوره ای بلقیس نسبت می دهند.
تا قبل از سال ۱۳۲۳ در این منطقه باغی بزرگ با درختان بید و زبان گنجشک دیده می شد، اما از آن سال به بعد با تغییرات بنیادی که توسط دو برادر به نام های اسکندر خان چرامی و جان محمد خان چرامی در این منطقه ایجاد شد، باغ بلقیس شکل امروزین خود را گرفت و به چشمه بلقیس معروف شد. برای این منظور ابتدا تعداد زیادی از درختان باغ قطع شد و آب چشمه های موجود در باغ از طریق لوله کشی به داخل نهرها و جویبارها هدایت شد، محوطه باغ سنگفرش شد و انبوهی از درختان زینتی و نیز درختان میوه مجدداً در محوطه باغ کاشته شدند. در سال ۱۳۳۶ ساخت این باغ به پایان رسید و در سال ۱۳۹۳ دوباره بازسازی شد. در بازسازی های اخیر پل های شیشه ای زیبا، آبشار مصنوعی و آلاچیق هایی نیز برای استراحت گردشگران به محوطه باغ اضافه شدند.

ویژگی های طبیعی و گردشگری چشمه بلقیس چرام

محوطه باغ چشمه بلقیس چرام مساحتی برابر با ۵۵۴۰۲ متر مربع دارد. در قسمت شمالی باغ برجی استوانه ای به ارتفاع ۱۵ متر و قطر ۷ متر وجود دارد و در قسمت شرقی آبشاری زیبا و مصنوعی از صخره ای به ارتفاع ۲۰ متر جاری ست. در مرکز باغ حوضی دایره ای شکل به قطر ۲۰ متر قرار دارد که عمق آن ۵.۱ متر است و در وسط آن باغچه ای جزیره ای شکل به قطر ۴ متر قرار گرفته است. این باغچه که پوشیده از درختان زینتی مانند نخل و گل های زیبا ست، جلوه ای بی نظیر به این قسمت از باغ داده است. حوض مرکزی باغ سه ورودی و یک خروجی آب دارد که آب چشمه بلقیس را به سمت رودخانه فشیان هدایت می کند. در زمان ساخت این حوض در زمان پهلوی بقایایی از یک حوض قدیمی تر در این محل پیدا شد که نشان می داد در گذشته نیز در این مکان حوضی قرار داشته است. این باغ زیبا پوشش گیاهی متنوعی از جمله درختان سرو، بيد مجنون، نخل هاي تزئيني، انار، ليموترش و لیمو شيرين، سيب، انگور، گردو، گلابی، انجیر، توت، نارنج و ... دارد.

علت نام گذاری باغ چشمه بلقیس

بلقیس یکی از اساطیر مذهبی است. در متون تاریخی از بلقیس به زیبایی بی بدیل وی یاد می کنند. از این رو برخی بر این باور هستند که دلیل نام گذاری چشمه بلقیس هم همین است. یعنی به سبب زیبایی این باغ چشمه، آن را با زیبایی اساطیری بلقیس مقایسه می کنند. این در حالی است که برخی افراد اعتقاد دیگری دارند. بر اساس باور برخی کارشناسان، قدمت این باغ چشمه به دوران ساسانی باز می گردد. گویا در آن دوران، این باغ به فردی به نام بلقیس تعلق داشت. البته لازم به ذکر است که این یک روایت محلی در بین مردم چرام است و سند قطعی ندارد. با وجود این در برخی از سفرنامه ها همانند سفرنامه اسکندریه، از این باغ با نام باغ اسکندر چرامی یاد کرده اند. به هر صورت اطلاعات دقیقی درباره تاریخ ساخت، بانی و مالک این باغ در دست نیست. به همین خاطر دلیل نام گذاری این باغ نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد.

باغ چشمه بلقیس در سال 1323 به شکلی که امروز شاهد آن هستیم، احداث شد. تا پیش از آن، در محل این باغ، بیشه زاری سرسبز با درختان زبان گنجشک و بید قرار داشت. باغ بلقیس در زمینی به مساحت 55هزار مترمربع قرار دارد. این جاده از سمت شرق با جاده چرام – گچساران، از سمت جنوب با اراضی کشاورزی و از غرب با باغ جهاد دانشگاهی محدود می شود. در طی فضاسازی دوران پهلوی، آب چشمه ها با لوله به مناطق مرکزی باغ انتقال داده شد. سپس کف باغ را سنگ فرش کردند و در آن درختانی تزئینی کاشته شد. برای ساخت فضای این پارک، چند سال زمان صرف کردند. نهایتاً کار ساخت باغ در سال 1336 به پایان رسید. این باغ تا سال 1393 دست نخورده باقی ماند. در همین سال مجدداً بازسازی شد و امکانات جدیدی را به آن اضافه کردند.

باغ چشمه بلقیس

این باغ تا قبل از سال ۱۳۲۳ یک بیشه زار با درختان بید و زبان گنجشک بود و در سال ۱۳۲۳ کار احداث باغ به شکل امروزی آن دنبال شد. برای احداث باغ، ابتدا درختان بید و علف ها و بوته های هرز ریشه کن شدند و سپس آب چشمه های موجود در باغ با لوله گذاری هدایت شد و جویبارها ساخته شدند. بعد از آن باغ سنگ فرش شد و کلکسیونی از درختان زینتی به روش های مختلف تهیه و در باغ کاشته شد. این درختان زینتی وقتی بزرگ شدند چهره باغ را دگرگون کردند و فضا و تصویری رویایی و زیبا را در باغ به وجود آوردند. وسط باغ گودالی قرار داشت که از آن برای ساختن حوض باغ استفاده شد. در حین حفر گودال برای ساخت حوض، بقایایی از حوض قدیمی نیز پیدا شد و مشخص شد که در قدیم نیز در همان جای باغ حوضی وجود داشته که با گذر زمان از بین رفته است.

ساخت این باغ در سال ۱۳۳۶ به پایان رسید. باغ چشمه بلقیس در سال ۱۳۹۳ مجددا مرمت و نوسازی شد. در نوسازی اخیر چهره باغ شکل امروزی به خود گرفت و از امکانات مصنوعی و دست ساز انسان برای توسعه باغ استفاده شد. در نوسازی جدید، آبشارهای مصنوعی به کار گرفته شدند و پل های شیشه ای بسیار زیبا در باغ تعبیه شد. همچنین سکوهای جدیدی برای اسکان بیشتر مسافران و گردشگران و برای حضور خانوادگی، به فضای باغ اضافه شد. در کنار باغ الاچیق هایی ساخته و اضافه شد تا از این طریق کسانی که ساعات بیشتری را در باغ به سر می برند از گرمای آفتاب در امان باشند و به عنوان سایه بان هایی برای استراحت، مورد استفاده قرار گیرند.

بخش های باغ چشمه بلقیس

مساحت باغ چشمه بلقیس در حدود ۵۵۴۰۲متر مربع است. این باغ از شرق به جاده چرام-گچساران، از جنوب به اراضی کشاورزی و از غرب به باغ جهاد کشاورزی محدود می شود. در بخش شمال غربی باغ برجی استوانه ای وجود دارد که ارتفاع آن ۱۵ متر است و قطری ۷متری دارد. در قسمت شرقی باغ صخره ای بزرگ هست که ارتفاعی ۲۰ متری دارد و در محل آبشار باغ قرار گرفته است. این آبشار یک آبشار مصنوعی است که در سالهای اخیر در باغ ایجاد شده است.

در مرکز باغ حوض مرکزی دایره ای شکلی وجود دارد که شعاع آن ۱۰ متر است و عمقی ۵/۱متری دارد. این حوض دارای دو ورودی و یک خروجی است. در مرکز این حوض بزرگ، دایره ای کوچک قرار دارد که در آن چند درخت کاشته شده است. درخت های تزیینی زیبا نیز بخش دیگر باغ را به خود اخصاص داده اند. به این شکل می توان گفت باغ چشمه بلقیس دو نوع درخت دارد، یک نوع از این درختان، درختان میوه هستند که شامل گردو، گلابی، سیب، لیموترش، انجیر، توت، نارنج و... هستند و درختان دیگر باغ، درختان و گل و گیاهانی هستند که در واقع برای زیبایی باغ کاشته شده و نقش آنها تزیینی است.

باغ چشمه بلقیس مجهز به سرویس های بهداشتی و دکه های مواد غذایی مورد احتیاج و همچنین سیستم نوررسانی برای باغ بویژه در شب، و برق رسانی جهت پمپاژ آب آبشار است. آبیاری این باغ توسط چشمه های اصلی و فرعی موجود در باغ انجام می شود. این چشمه ها لوله هایی دارند که جهت کنترل آب، کار گذاشته شده اند و در نهرهایی کوچک و بزرگ در باغ جریان می یابند. باغ جویی بزرگ دارد که بخشی از آب را هدایت می کند و در مسیر خود جوی های کوچکتری را تشکیل می دهد و به حوض مرکزی می رسد و پس از خروج از حوض، به سمت شالیزارهای چرام رسیده و به سد شهر منتهی می شود.

مانند دیگر باغ ها و مکان های طبیعی و گردشگری، باغ چشمه بلقیس نیز در شب تصویر زیباتر و رویایی تری را از خود به نمایش می گذارد. طبیعی است که علاقمندان به گشت و گذار در طبیعت سرسبز و کنار چشمه ها، می دانند که تجربه این مکان ها در شب، از لحاظ پاکیزگی صوتی و پاکی هوا، قابل مقایسه با روز نیست. آرامشی که در شب در این مکان های طبیعی وجود دارد، سبب می شود که صدای آب و باد و دیگر عناصر گوش نواز طبیعت، بهتر احساس و شنیده شود. از طرف دیگر تجربه غروب و طلوع آفتاب در مکان هایی مثل باغ چشمه بلقیس غیرقابل توصیف است. با کاهش بارش ها و نزولات آسمانی در سالهای اخیر در ایران، طبیعی است که آب چشمه ها نیز کاهش یافته است. باغ چشمه بلقیس نیز از این آسیب در امان نمانده و در سالهای اخیر دچار کم آبی شده است. امید است که در سال های آینده روند بارش ها بهبود یابد تا این جاذبه های زیبای گردشگری نیز تقویت شده و چهره زیباتری از خود به نمایش بگذارند.

باغ چشمه بلقیس، از مکان های گردشگری استان کهکیلویه و بویر احمد است که در فصل بهار تصویری زیبا و رویایی از طبیعت را در مقابل چشم گردشگران به نمایش می گذارد. طبیعی است که چون این منطقه جزی مناطق گرمسیری و خشک محسوب می شود تنها در فصل بهار و اوایل تابستان می تواند طراوت و سرسبزی خود را حفظ کند و در فصل های پاییز و زمستان تصاویری پاییزی و زمستانی دارد و تمام طبیعت با طراوت و سرسبزی آن رو به خشکی می رود. بنابراین گردشگرانی که قصد بازدید از این باغ زیبا را دارند باید در فصل بهار به این منطقه سفر کنند. طبیعی است که زیباترین چهره این باغ زیبا در اردیبهشت و خرداد خودنمایی می کند.

این باغ در حال حاضر در اختیار شهرداری است و در هفتم مهرماه سال ۱۳۸۱، به عنوان یکی از جاهای دیدنی دهدشت، با شماره سند ۶۲۸۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

امکانات رفاهی باغ چشمه بلقیس

• آلاچیق؛
• سکوی اسکان مسافران؛
• فروشگاه مواد غذایی؛
• سرویس بهداشتی.

بهترین زمان بازدید از چشمه بلقیس چرام

چشمه بلقیس چرام در مناطق گرمسیری و خشک قرار دارد. به همین خاطر فقط در 6 ماه اول سال، سرسبزی و طراوت را تجربه می کند. در فصل بهار و مخصوصاً اردیبهشت ماه، این باغ جامه سبز بر تن می کند و بسیار زیبا می شود. بسیاری از درختان میوه شکوفه می زنند و مناظری خیره کننده را ایجاد می کنند. در فصل تابستان به سبب وجود حوضچه بلقیس و درختان متعدد، خبری از گرمای شدید در این باغ نیست. از اوایل پاییز، خزان زیر گوش درختان نجوا می کند. باد می رقصد و برگ های پاییز خود را به دست باد می سپارند. در فصل پاییز باغ چشمه بلقیس چرام به هزاران رنگ تبدیل می شود. در فصل پاییز فضای این باغ بسیار شاعرانه و زیبا خواهد شد.

خب دوستان عزیز ساعد نیوز، نظر شما درباره باغ چشمه بلقیس چرام چیست؟ آیا تاکنون از استان کهگیلویه و بویر احمد دیدن کرده اید؟ به نظر شما دیدنی ترین شهر جنوب ایران کجاست؟ نظرات خود را با ما و سایر همراهان به اشتراک بگذارید.

آشنایی با زیبایی های باغ فتح آباد کرمان