ازدواج یک تصمیم جدی برای هر شخص است. این مسئله می تواند برای برخی از افراد تبدیل به یک کابوس شود، در حالی که برای بعضی دیگر یک رویای زیبا است. متاسفانه این روزها بیشتر از قبل در بین جوانان مسئله ی ترس از ازدواج یا به عبارتی گاموفوبیا مشاهده می شود، به حدی که همه ی ما با افرادی روبرو شده ایم که جملاتی از قبیل “من برای ازدواج آماده نیستم”، “ازدواج برای من نیست”، “ازدواج مرا بسیار می ترساند” و یا ” چگونه با ترس از ازدواج کنار بیاییم؟ ” را بیان می کنند.
این در حالی است که ازدواج یک تصمیم دو نفره است و اگر با عشق و اشتیاق همراه باشد، می تواند زیباترین اتفاق زندگی طرفین باشد. پس چرا مردم از ازدواج می ترسند؟ در این مقاله مفهوم گاموفوبیا، به معنی ترس از ازدواج را توضیح خواهیم داد و سعی می کنیم تا ضمن بررسی نشانه های آن، روش های مقابله و درمان را نیز بیان کنیم.
ترس از ازدواج یا گاموفوبیا (Gamophbia)
ازدواج هراسی یا گاموفوبیا نوعی ترس غیرواقعی از پیمان بستن، تعهد دادن و پذیرا شدن التزام برای باقی ماندن در یک ارتباط ثابت و صادقانه در کنار یک شخص دیگر برای همیشه است. گاموفوبیا اصطلاحی است که برای توصیف ترس های غیرعادی از تعهد و ازدواج به کار می رود. برای خلق یک ارتباط اطمینان بخش و صمیمی با شریک زندگی، فرد باید با ترس های مختلفی روبرو شود و خود را پذیرای ریسک های عاطفی نماید.
این نوع ترس برای افراد مجرد تا حدی طبیعی است. بیشتر افراد مجرد تصور می کنند که با ازدواج و قبول تعهد، امنیت و آسایشی که زندگی مجردی به آنها می داده را از دست خواهند داد(ترس از تعهد و مسئولیت پذیری برای ازدواج). شما هر زمان که بخواهید به خانه می آیید و هر موقع که بخواهید خارج می شوید، لباس ها و ظرف های کثیف را تا هر زمانی که بخواهید به حال خود باقی می گذارید، و از وقت و پول خود هر طور که مایل باشید استفاده می کنید. در مقابل دیگران هر طور که بخواهید خودتان را نشان می دهید و می توانید ضعف ها و کاستی هایتان را پنهان کنید.
علائم ترس از ازدواج (گاموفوبیا)
با دیدن یک سری علائم می توانید بفهمید که ترس غیرمنطقی از ازدواج دارید یا یک نگرانی معمولی است که هر شخص در شرف ازدواج آن را تجربه می کند.اگر این علائم را دارید، احتمالاً برای غلبه بر ترس خود از ازدواج، نیازمند کمک گرفتن ازیک متخصص یا مشاور ازدواج خوب هستید.
- اضطراب هنگام فکر کردن به ازدواج
- پرهیز از حضور در بین زوج های متاهل و شرکت کردن در عروسی
- عدم توانایی کنار آمدن با اضطراب ناشی از تعهد
- تنش، ضعف یا تعریق عضلانی
- حملات ترس یا حملات اضطرابی (می تواند مانند حمله قلبی احساس شود)
ممکن است حتی فکر کردن در مورد این علائم شما را وحشت زده کند. اگر این علائم یا نشانه های دیگر گاموفوبیا مانند قطع رابطه مکرر و عدم روابط طولانی مدت را دارید، شاید لازم باشد برای کشف علت اصلی ترس از ازدواج تلاش کنید تا بتوانید آن را برطرف کنید. ازدواج، یکی از متداول ترین راه حل های ارتباطی است که فرد از طریق آن احساسات خود را بروز می دهد. به همین دلیل ارزش این را دارد که علل گاموفوبیا را کشف کرده و روی درمان آن کار کنید.
دلایل ترس از ازدواج
دلایل دقیق ترس از ازدواج گاهی مشخص نیست. چرا که این مورد به دلایل مختلفی از جمله محیط، تربیت و آسیب های دوران کودکی به وجود می آید. با این وجود، مواردی هستند که در ترس از ازدواج تاثیر به سزایی دارند. این موارد عبارتند از:
۱- شخصیت درونگرا و اجتنابی
فرد نمی داند در ازدواج با چه چیزی مواجه خواهد شد. خانواده جدید، روابط جدید همه و همه برای کسی که برای خودش خلوتی داشته، درونگرا است یا شخصیت اجتنابی دارد، کابوس است. پیشنهاد می شود چنین فردی با فردی درست به اندازه خودش درونگرا یا اجتنابی ازدواج کند تا در زندگی مشترک، در عین داشتن فضای دو نفره، به فضای فردی و تنهایی های یکدیگر هم احترام بگذارند. در غیر اینصورت ازدواج یک فرد اجتنابی با فردی عملگرا و فردی درونگرا با یک برونگرا، به شکست منتهی می شود.
۲- ترس از بازماندن از اهداف
گاهی فرد به این دلیل ترس از ازدواج دارد که نگران است با هر تغییری، از جمله ازدواج، از اهداف خود باز بماند. واقعیت این است که ازدواج به شما ارزش ها و اعتبارهای جدید می دهد و برخی اعتبارهای پیشین را از شما می گیرد. بنابراین، با ازدواج دچار ورشکستگی عاطفی، شخصیتی یا معنوی نمی شوید بلکه ارزش ها و داشته هایتان تغییر می کند.
۳- ترس از صمیمیت
این ترس بیشتر در پسران دیده می شود. یک پسر از کودکی در پروسه استقلال روانی خود باید از سد مادر بگذرد، ورود به دنیای مردانه مستلزم این است که از مادر فاصله بگیرید تا پدر و عموها او را بپذیرند. بنابراین این نوع صمیمیت ها را دفع می کند. پروسه استقلال از مادر کم کم در جوانی یک مرد مبدل به استقلال از زنان می شود و آنها در ناخودآگاه خود از همه زنان خود را بی نیاز می بینند. این همان نکته مبهم است در شخصیت شناسی مردان که زنان را گیج می کند. شما وقتی در صمیمیت با یک مرد متوجه شدید جلو نمی آید یا عقب نشینی می کند، مثلا تلفن جواب نمی دهد یا جایی می رود و به نامزدش اطلاعی نمی دهد. نشان می دهد که مرد، از حد صمیمیت خودش عبور کرده و فرصت می خواهد تا در خلوت و دوری از شما، خودش را بازیابی کند.
۴- ترس از شکست عاطفی
کسانی که تجربه ناموفق عاطفی دارند یا در اطرافیانشان شکست های عاطفی، طلاق، خیانت و کشمکش هایی را در زندگی مشترک دیده اند. آنهایی که از آمار بالای جدایی در جامعه نگرانند و می ترسند مشابه همین اتفاق برای خودشان بیفتد، معمولا دچار ترس از ازدواج یا همان گاموفوبیا می شوند. واقعیت این است که همه ما به یک اندازه در معرض شکست عاطفی هستیم مگر آنکه انتخابی دقیق و درست داشته باشید و برای ازدواج، به جای هیجانات با منطق پیش برویم. مشاوره بگیریم، تحقیق کنیم و بالاتر از همه توکل داشته باشیم. تجربیات تلخی که دیگران داشته اند می توانند منشا تجربه برای ما باشند نه این که عاملی بازدارنده به حساب بیایند و برای حرکت، مانع شوند.
5- نمونه های ناموفق در ازدواج
طی مطالعات انجام شده مهمترین دلیل ترس از ازدواج در جوانان ، یافتن نمونه های نا موفق در خانواده یا آشنایان می باشد . به همان اندازه که تشکیل یک زندگی مشترک شیرین و زیباست ، طلاق و جدایی بدترین و تلخ ترین سرنوشتی می باشد که می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد . ازدواج های نا موفق آنقدر تجربه های سختی می باشند که می توانند روحیه و افکار دور و اطرافیان فرد را تحت تاثیر خود قرار بدهد . در بین افرادی که از ازدواج میترسند دارند ، اگر ریشه را باز بررسی کنیم متوجه می شویم تا در بین اطرافیان آنان افرادی سابقه شکست در زندگی مشترک را داشته اند و به همین دلیل می باشد که آن ها ازدواج می ترسند . همچنین بسیاری از کودکان طلاق در بزرگسالی از ازدواج ترس دارند.
6- ترس از قبول مسئولیت
- پایبند بودن و متعهد بودن به یک نفر
- دوری از تفریحات دوستانه و مجردی
- پذیرش مسئولیت سخت پدری یا مادری
- عدم ثبات در اقتصاد و مشکلات مالی
همه این دلایل باعث می شود تا فردی که قصد شروع یک زندگی مشترک را دارد ، با نگاهی عمیق تر به پرسش بزرگ “ اصلا چرا ازدواج کنم؟ ” برسد و با توجه به آنکه در زمان حال برای هیچ شخصی آینده تضمینی ای وجود ندارد ، زمینه ترس و فوبیای ازدواج در شخصی که قصد ازدواج دارد تقویت می شود .
7- سایر دلایل ترس از ازدواج
- داشتن پدر و مادر مطلقه
- سابقه خانوادگی بیماری روانی، به ویژه اضطراب
- یک شکست عاطفی که در ماجرای یک ازدواج اتفاق افتاده است
- بیماری روانی زمینه ای، که یا تشخیص داده شده یا از وجود آن بی اطلاع ایم
بیشتر اوقات، ترس از ازدواج ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. اگر کسی نشانه های ژنتیکی و سابقه ی اضطراب یا بیماری روانی را در خانواده داشته باشد، ممکن است تنها یک اتفاق عاطفی ساده باعث بی اعتمادی او به ازدواج شود و تا مدتها بعد از آن دچار ترس گردد.
همانطور که در بالا ذکر شد، بزرگ شدن در یک خانواده ی پر تنش یا تجربه چنین نمونه هایی، می تواند منجر به ترس از ازدواج شود. اما دلایل احتمالی دیگز چیست؟ شاید عجیب باشد، ولی حتی زندگی در یک خانواده خوشبخت نیز ممکن است باعث شود فرد حتی در کوچک ترین بحث با شریک آینده ی زندگی خود به این نتیجه برسد که آنها نمی توانند به همان میزان خوشبختی والدین خود برسند.حساسیت بیش از حد بر روی طلاق هم یکی دیگر از دلایلی است که زمینه ساز ترس از ازدواج می باشد. علاوه بر این، شیوه های سنتی زندگی و نگرانی در مورد دخالت مادر شوهر در زندگی یا روابط بد با خانواده همسر نیز در بدبینی نسبت به ازدواج موثر است.
راه های مقابله با ترس از ازدواج
- ابتدا باید مطمئن شوید که می خواهید زندگیتان را با فرد دیگری تقسیم کنید. بسیاری از افراد مجردی که نمی توانند تعهد را قبول کنند دلیلشان این است که نمی توانند تصمیم بگیرند که آیا واقعا کسی را می خواهند یا خیر. پس باید کار را با تعیین خواسته هایتان شروع کنید.
- از ترس هایتان آگاه شوید. ببینید در چه زمینه هایی ترس بر شما غلبه می کند و تشخیص دهید که چه چیزی سبب می شود که از دست یافتن به اهدافتان باز بمانید. باید بدانید که وجود ترس هایی نظیر ترس از عدم پذیرش، تغییر و از دست دادن آزادی کاملا معقول و طبیعی است. اگر از وجود آنها اطلاع داشته باشید، می توانید استراتژی هایی برای فایق آمدن به آنها ایجاد نمایید.
- سرعت پیشرفت ارتباط را تنظیم کنید. تعداد زیادی از افراد مجرد در همان مراحل ابتدایی ارتباط به دام شهوت و اشتیاق بیش از حد گرفتار می شوند و زمانیکه که نوبت به تصمیم گیری برای آینده می رسد، عقب نشینی می کنند برعکس عده دیگری از افراد نیز هستند که آنقدر تعلل و درنگ به خرج می دهند که از نظر محدوده زمانی دچار مشکل می شوند.
- یکی از راه هایی که می تواند مهارت های متعهد شدن شما را تقویت کند این است که با هم توافق کنید که برای مدت زمانی به صورت انحصاری با هم ارتباط برقرار کنید. در مورد اهداف زندگی و آرزوهایی که در سر می پرورانید با هم صحبت کنید. همچنین جنبه های روحی و باطنی و شخصیت درونی خود را برای طرف مقابل آشکار نمایید. انجام این کار موقعیت های نابی برای تجربه اعتماد، صمیمیمت و نزدیکی فراهم می آورد.
- زوج هایی که در یک ارتباط سالم قرار می گیرند یکدیگر را تشویق می کنند تا تبدیل به افرادی با قدرت عملکرد و توانایی بالقوه بالا برای جامعه باشند. افراد موفق مکررا شریک زندگی خود را برای موفقیت هایی که بدست می آورد، تشویق کرده و به او اعتبار و امتیاز می دهند.
- به چیزی که از دست می دهید فکر نکرده و از آن نترسید بلکه به چیزهایی فکر کنید که در ازای یک رابطه صادقانه و عاشقانه بدست می آورید مانند اعتماد، صمیمیت، نزدیکی.
همانطور که مشاهده کردید ترس از ازدواج و تعهد به خاطر از دست دادن هویت و آزادی های فردی نوعی تشویش واهی و غیرواقعی است. در زندگی مشترک داشته ها آنقدر زیاد است که ترس از دست دادن استقلال در مقابل آن رنگ می بازد. مسلما این امر در ابتدا مستلزم پذیرش ریسک بالایی است اما با در نظر گرفتن مراحلی که در بالا به آنها اشاره شد، پس از چندی متوجه می شوید که مزایایی که بدست آورده اید تا چه حد بیشتر از زیان هایی است که به شما وارد شده است.
سخن آخر
همانطور که گفته شد ، ازدواج خوب می تواند زمینه ای مناسب برای رشد و پیشرفت هر شخص باشد و اگر بتوان جلوی ترس از ازدواج ایستاد ، راه برای ازدواج بسیار هموار خواهد شد . مشاوران و روانشناسان با مطالعه دقیق بر روی افکار شما و آنالیز دقیق خواسته های شما به شما کمک می کنند تا بهتر از گذشته مقابل ترس های خود بایستید و به شما کمک می کنند تا خوشبختی و شادی را جانشین هراس و ترس های خود کنید .
دلایل ترس از ازدواج جوانان امروزی؟!
