همه چیز درباره بارداری و زایمان در ایام کرونا

همه گیری کروناویروس جدید کووید-۱۹، یک وضعیت اضطراری در دنیا اعلام شده است و طبعاً زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری داشته اند در مورد همه چیز نگرانند، از اقدام به بارداری گرفته تا مراجعه به پزشک، خرید دارو و مدیریت اختلال و آشفتگی در محل کار! هرچند تحقیقات در مورد کووید-۱۹ همچنان در حال بررسی است، اما در این مطلب می توانید با پاسخ برخی از سؤالات متداول خودتان آشنا شوید.

آیا باید تلاش برای باردار شدن را به علت شیوع کووید-۱۹ به تأخیر انداخت؟

هرچند هنوز هیچ دلیلی برای دست برداشتن از تلاش برای بارداری وجود ندارد، اما داده های موجود واقعاً محدود است و پاسخ قطعی این پرسش را نمی دهد. به عنوان مثال، کارشناسان فکر نمی کنند که ویروس باعث نقص های مادرزادی شود یا خطر سقط جنین را افزایش دهد، اما هیچ کس هم با اطمینان نمی داند که آیا یک مادر باردار می تواند کووید-۱۹ را قبل از زایمان یا در طول آن به کودکش منتقل کند یا خیر. همچنین هنوز مدرکی در این مورد که ویروس کرونا از طریق منی یا ترشحات واژن منتقل می شود یا خیر وجود ندارد، اما ویروس در مایع منی افرادی که به این بیماری دچار شده بودند یا در حال بهبود هستند، مشاهده شده است. برای اطمینان و تأیید این نکته که آیا ویروس کووید-۱۹ از طریق رابطه ٔ جنسی منتقل می شود یا خیر به تحقیقات بیشتر نیاز است.

اگر باردار شوم بیشتر در معرض خطر ابتلا به کووید-۱۹ هستم؟

اطلاعات موجود قلبی در مورد ویروس های تنفسی و بارداری می گوید، بارداری می تواند تغییراتی در سیستم ایمنی بدن ایجاد کند و این ممکن است شما را بیشتر مستعد عفونت های تنفسی ویروسی کند، که ویروس کووید-۱۹ هم از این دسته است و اگر به این بیماری آلوده شوید، ممکن است در مقایسه با جمعیت عمومی ریسک بالاتری برای سخت تر بودن بیماری در صورت ابتلا داشته باشید. اما این اطلاعات همان یافته هایی است که در زنان باردار مبتلا به سایر عفونت های کروناویروس مانند سارس-کوو (SARS-CoV) و مرس-کوو (MERS-CoV)، یا سایر عفونت های تنفسی ویروسی مانند آنفلوانزا دیده شده است و بر اساس داده های محدودی که تاکنون وجود دارد، این موضوع که اگر باردار شوید، به طور قطع ریسک ابتلا به بیماری کووید-۱۹ هم در شما شدیدتر خواهد شد هنوز مشخص نیست.از طرفی، با توجه به این موضوع که کووید-۱۹ اکنون در تمام دنیا وجود دارد، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) اعلام کرده است که تا اینجا هیچ مدرکی مبنی بر اینکه زنان باردار در مقایسه با جمعیت کلی، ریسک بالاتری برای ویروس داشته باشند، وجود ندارد، هرچند طبق نظر آکادمی متخصصان زنان و زایمان امریکا، زنان باردار باید یک گروه در معرض خطر تلقی شوند.در هر صورت، اگر باردار شده اید، لازم است حتماً اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، مانند شستن مکرر دست ها و پرهیز از ملاقات با افراد بیمار را بیشتر از دیگران جدی بگیرید و انجام دهید.

آیا کروناویروس روی بارداری اثر می گذارد؟

داده های موجود برای کووید-۱۹محدود است، اما آمار سقط جنین ناخواسته یا مرده زایی در زنان مبتلا به سایر عفونت های کروناویروس مانند سارس-کوو بالاتر از آمار مربوط به کل جمعیت نیست.

اما اطلاعات موجود این است که در دوران بارداری ابتلا به دیگر عفونت های تنفسی ویروسی، مانند آنفلوانزا با مشکلاتی مانند وزن کم در هنگام تولد و زایمان زودرس همراه بوده است و داشتن تب بالا در اوایل بارداری نیز ممکن است ریسک برخی نقص های مادرزادی هنگام تولد را افزایش دهد.

آیا انجام چک آپ های معمول پیش از تولد ایمن است؟

بسیاری از مادران باردار از رفتن به دکتر جهت انجام معاینات معمول و چک آپ می ترسند، و با ماندن در خانه و رعایت فاصله گیری اجتماعی احتیاط می کنند. فرانکا کاده، رئیس کنفدراسیون بین المللی ماماها معتقد است: درحال حاضر شاهد سازگاری بسیار زیادی در سراسر دنیا هستید و می بینید که پزشکان و ماماها خیلی از قرار ملاقات های خود را ازطریق تلفن انجام می دهند تا معاینه واقعی و پایش رشد جنین کوتاه شود.از خانمهای باردار انتظار دارم که درک کنند که اگر پزشک متخصص یا ارائه دهندگان خدمات درمانی را کمتر به صورت حضوری می بینند، به دلیل محفاظت از خودشان و کادر پزشکی از گرفتار شدن به این عفونت ویروسی است و این که درصورت ضرورت، حتماً به صورت حضوری پذیرفته خواهند شد.» متخصصین و کادر پزشکی نسبت به شرایط هر فرد، به عنوان مثال پرخطر یا کم خطر بودن بارداری، تصمیم گیری می کنند.کاده به مادران توصیه می کند که از پزشک و متخصصین مراکز سلامتی بپرسند چه گزینه هایی دارند. «شخصی که مراقب سلامتی شماست، از وضعیت شما و نیازهای شما کاملاً آگاه است و بنابراین ماما، پرستار یا پزشک زنان شما بهترین توصیه ها را به شما خواهند کرد.

پس از این که نوزادتان به دنیا آمد نیز مهم است پشتیبانی و راهنمایی حرفه ای بگیرید، ازجمله درمورد واکسیناسیون. با مسئولین مراکز سلامتی درمورد ایمن ترین روش انجام پروسه های معمول برای خودتان و نوزادتان صحبت کنید.

اگر من حین بارداری به بیماری کرونا مبتلا شوم، آیا بیماری را به جنین منتقل خواهم کرد؟

کاده می گوید: «ما هنوز نمی دانیم که آیا ویروس حین بارداری از مادر به جنین منتقل می شود یا خیر. ویروس کرونا در مایعات واژن، خون بند ناف یا شیرمادر دیده نشده.» با این حال اطلاعات همچنان درحال به روزرسانی است. ویروس کرونا تاکنون درمایع آمنیوتیک یا جفت نیز دیده نشده است.بهترین کاری که می توانید انجام دهید رعایت کلیه اقدامات احتیاط آمیز و ضرروی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا می باشد. چنانچه باردار هستید یا تازه زایمان کرده اید و احساس بیماری می کنید، باید هرچه سریع ترکمک پزشکی بگیرید و تمامی دستورات پزشک متخصص یا ماما را به دقت رعایت کنید.

ایمن ترین مکان برای زایمان در ایام کرونا

کاده پیشنهاد می کند که: «خانم ها باید از پزشک زنان یا ماما (یا کادر پزشکی) بپرسند که ایمن ترین مکان برای زایمان کجاست و چه مراقبتهای احتیاطی برای هر شخصی بنا به موقعیت وی انجام می گیرد. تصمیم گیری بسته به فرد، موقعیت وی و نظام بهداشتی دارد.»

کاده می گوید: «شما ممکن است امیدوار باشید که بیشتر مراکز درمانی امکاناتی مجزا، از جمله ورودی های جداگانه، برای بیماران مبتلا به کرونا داشته باشند. ولی در بعضی مواقع این امکان پذیر نیست. در بعضی کشورهای با درآمد بالا مثل کشور من هلند، در نظام بهداشتی ما زایمان در منزل بسیار معمول می باشد. بنابراین زایمان در منزل کاملاً ایمن است و می بینید که هر روزه زنان بیشتری در خانه خود زایمان می کنند، ولی در بسیاری کشورهای دیگر اینطور نیست. و حتی در هلند بعضی هتل ها در هلند توسط ماماها برای زایمان استفاده می شوند، بنابراین نیازی نیست که مادران به بیمارستان مراجعه کنند. بنابراین جواب این سوال کاملاً بستگی به بافت محلی هر کشور دارد.»برای تصمیم گیری در مورد بهترین و امن ترین گزینه، حتماً با پزشک متخصص یا مامایی که درطول بارداری تحت نظرش بوده اید، مشورت کنید.

همراهی همسر یا اعضای خانواده هنگام زایمان در دوران کرونا

خط مشی در هر کشوری متفاوت می باشد، درعین حال کاده معتقد است که خانمهای باردار بایستی کسی را به عنوان همراه و در نزدیکی خود داشته باشند که البته نکات بهداشتی را کاملاً رعایت کند مثلاً پوشیدن ماسک در اتاق زایمان و شسشتوی مرتب دستها. «در بعضی کشورهای خاص به هیچکس اجازه نمی دهند که همراه خانم های باردار باشند، و این برای من نگران کننده است. می دانم که این کشورها می خواهند با کم کردن تعداد افراد در اتاق زایمان، خطرات ناشی از تماس های افراد با یکدیگر را کم کنند و این واقعاً منطقی است، ولی بگذارید مطمئن باشیم که خانم در حال زایمان حتماً حداقل یک نفر به عنوان همراه داشته باشد، همسر، خواهر، مادر (یا یک فرد نزدیک به انتخاب خودش). و لطفاً اجازه بدهید که نوزادان در کنار مادرانشان بمانند.»

«ما بایستی دلسوز باشیم و هر موقعیتی را همانطور که هست درک کنیم و بدانیم که کادر درمان و اعضای خانواده که در کنار خانم در حال زایمان هستند، بیشترین تلاش خود را می کنند، عقل و درایت خود را به کار می گیرند و به حرفهای یکدیگر خوب توجه می کنند. فکر کنم این خیلی مهم است که همه ما به عنوان افراد یک جامعه با هم همکاری کنیم.»

ترس از زایمان در دوران کرونا

داشتن یک برنامه برای زایمان می تواند به شما حس کنترل بیشتری بدهند تا به این ترتیب احساس اضطراب را تسکین دهید، در عین حال در موقعیت کنونی و بسته به محل زندگی تان شاید کمتر بتوانید چیزی را از قبل پیش بینی کرده و درنظر داشته باشید. کاده در این مورد توصیه می کند «کارهایی مثل این که وقتی درد زایمان شروع شد، به چه کسی زنگ بزنید، چه کسی و کجا در طول پروسه زایمان از شما پشتیبانی می کند. از قبل به این موضوع فکر کنید که چه محدودیت هایی برای زایمان داخل بیمارستان برای افراد خانواده یا کسانی که دوست دارید همراه تان باشند وجود خواهد داشت.»

کاده همچنین پیشنهاد می کند کارهای ساده ای مثل «انجام ورزشهای کششی، ورزشهای تنفسی و تماس با پزشک زنان/ماما/پرستار» در خانه انجام دهید تا آرامش بگیرید. «تا جایی که می توانید بر مراقبت از خودتان تمرکز کنید. خوب بخورید، خوب بنوشید ، دستان خود را روی شکم تان بگذارید و از بارداری لذت ببرید.»

چه سوالاتی باید از پزشک یا مامای خود درباره زایمان در ایام کرونا بپرسم؟

کاده به اهمیت برقراری ارتباط همراه با اعتماد با پزشک زنان/ماما تاکید می کند. «تمام سوالاتی که مربوط به خودتان و سلامتی تان است را به راحتی از آنها بپرسید. اگر رابطه راحتی با پزشک زنان یا ماما داشته باشید، آنها می توانند پاسخ همه سوالات و نگرانی های شما را بدهند و با شما صحبت کنند. این حق مسلم شماست که هرچه می خواهید در مورد بدن و نوزادتان بدانید.»

کاده می گوید: «ماماها همچون پزشکان و پرستاران این روزها با سوالات زیادی روبرو هستند و ممکن است پاسخ شما را با تاخیر بدهند.» بنابراین پیشنهاد می کند که برای خودتان یک سیستم برای ارتباط با آنها که چطور و چه زمانهایی تماس بگیرید درنظر داشته باشید. به عنوان مثال وقت ملاقات های مرتب و روتین را از قبل تنظیم کنید و بدانید که در موارد اضطراری چطور با آنها تماس بگیرید. همچنین خوب است که از قبل با پزشک/ماما صحبت کنید و یک نسخه از مدارک و سوابق پزشکی خود (از جمله مراقبتهای انجام گرفته در دوران بارداری) از ایشان بگیرید تا درصورت بروز هر تغییر یا خللی در ارائه خدمات از سوی ایشان، مشکلی پیش نیاید.وقتی در مورد برنامه ریزی برای زایمان صحبت می کنیم، این نکته حائز اهمیت است که هر سوالی درمورد زایمان خود دارید بپرسید. کاده سوالات زیر را پیشنهاد می کند:

• آیا من در این محل در خطر ابتلا به بیماری کرونا هستم؟ آیا کس دیگری در اینجا بیماری کرونا داشته است؟
• افراد مبتلا به کرونا را چطور از افراد سالم جدا می کنید؟
• آیا کادر درمان و بهداشت لباسهای مراقبتی مخصوص به اندازه کافی دارند؟
• آیا اجازه دارم کسی را به عنوان همراه کنارم داشته باشم؟ اگر خیر، به چه دلیل؟
• آیا اجازه دارم پس از زایمان نوازدم را کنار خود نگهدارم؟ اگر خیر، به چه دلیل؟
• آیا اجازه دارم به نوازدم شیر بدهم؟ اگر خیر، به چه دلیل؟
• آیا اجازه زایمان طبیعی دارم یا باید زودتر از موعد سزارین شوم؟ به چه دلیل؟

ساک زایمان در روزهای کرونایی

کاده توصیه می کند: «فکر نمی کنم وسیله اضافی نیاز باشد، ولی به هر حال باید موارد احتیاطی لازم را رعایت کنید.»

انتظار می رود برخی بیمارستانها درصورت سالم بودن مادر بعد زایمان، سریع تر از معمول مادر و نوزاد را ترخیص کنند. «باز هم منطقه به منطقه، فرد به فرد و بیمارستان به بیمارستان فرق دارد.» کاده توصیه می کند که خانم های باردار «از ماما یا پزشک زنان خود بپرسند که در شرایط کرونا و با توجه به وضعیت بدنی خود دقیقاً ممکن است به چه چیزهایی احتیاج داشته باشند.»

بعد از زایمان، چه کارهایی باید انجام بدهم تا نوزادم را دربرابر ویروس کرونا محافظت کنم؟

بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که همه چیز را ساده برگزار کنید؛ فقط با افراد نزدیک خانواده تان تماس داشته باشید و در حال حاضر بازدیدکننده دیگری نپذیرید. کاده معتقد است: «همچنین اطمینان حاصل کنید که فرزندانتان (اگر فرزند دیگری دارید) با سایر کودکان در ارتباط نباشند. از افراد خانواده بخواهید که دستهای شان را بشویند و خوب مراقب خود باشند.»

زمان سختی است، ولی کاده توصیه می کند که سعی کنید با نگاه مثبت از این زمان به عنوان فرصتی برای محکم کردن روابط خانوادگی استفاده کنید. «گاهی اوقات تعداد زیادی به دیدن نوزاد می آیند و دور مادر و پدرهای جوان خیلی شلوغ می شود. از این زمان استفاده کنید و از سکوت و آرامشی که با خانواده (درجه یک) خود دارید لذت ببرید. این حس کاملاً خاصی است که بتوانید با نوزادتان در تنهایی ارتباط برقرار کنید، این انسان کوچک را کشف کنید و لذت ببرید.»

محافظت از کرونا در بارداری

طبق تحقیقات، زنان باردار نسبت به سایر گروه ها در خطر بالاتری از ابتلا به کرونا نیستند. گفته می شود که به دلیل تغییرات در بدن و سیستم ایمنی، زنان باردار در ماه های آخر بارداری ممکن است دچار عفونت های حاد تنفسی شوند، و بنابراین مهم است که بسیار مراقب باشند. کاده در این باره توضیح می دهد: «می دانم که برای زنان باردار خیلی سخت خواهد بود؛ البته آنها از خود و جنین خود مراقبت می کنند و ممکن است فرزند دیگری هم داشته باشند، ولی تا جایی که من می دانم خطر بیماری برای خانم های باردار بیشتر از سایرین نیست و به همین دلیل همان کارهایی که دیگران می کنند را باید انجام دهند.» درمورد حفظ فاصله اجتماعی کاده توصیه های زیر را به زنان باردار می کند:

• از تماس با کسانی که علائم بیماری کرونا را دارند بپرهیزند.
• تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی استفاده نکنید.
• تا حد امکان از منزل کار کنید.
• از حضور در جمع های کوچک و بزرگ در فضاهای عمومی پرهیز کنید، به خصوص در اماکن سربسته یا محدود.
• از حضور در دورهمی ها با دوستان و خانواده پرهیز کنید.
• با استفاده از تلفن، پیامک یا فضای آنلاین برای تماس با ماما، پزشک زنان و یا سایر خدمات مورد نیازتان تماس بگیرید.

سایر اقدامات محافظتی شامل شستشوی مرتب دستها با آب و صابون، تمیز و ضدعفونی کردن سطوحی که در معرض تماس هستند، هشیار بودن نسبت به سلامتی خود و درخواست کمک پزشکی سریع به محض مشاهده هرگونه علائم مشابه کرونا.

شیر دهی در دوران کرونا

کاده می گوید: «تا جایی که من می دانم، شیردهی کاملاً ایمن است. تمامی تحقیقات نشان می دهند که ویروس کرونا ازطریق شیر مادر منتقل نمی شود، بنابراین مادران می توانند به این کار ادامه بدهند، و درواقع این بهترین کاری است که برای نوزاد خود می کنند.»اگر مشکوک به ابتلا به بیماری کرونا هستید، حتماً خیلی سریع کمک پزشکی بگیرید و به دستورات پزشک خود را عمل کنید. مادرانی که از لحاظ جسمانی وضعیت خوبی دارند و می توانند به نوزاد خود شیر بدهند، بایستی موارد احتیاطی را رعایت کنند، ازجمله زدن ماسک درصورت امکان، شستن دستها قبل و بعد از تماس با نوزاد و تمیز/ضدعفونی کردن سطوح. اگر مادری هنوز پس از زایمان بهبود کامل پیدا نکرده و نمی تواند شیر بدهد، شیر را بدوشد و از طریق یک قاشق یا کاپ تمیز با رعایت تمام نکات بهداشتی و احتیاطی به نوزاد بدهد.

فاصله اجتماعی زنان باردار در ایام فراگیری کرونا

بسیاری از زنان در سراسر دنیا کنار افراد زیادی زندگی می کنند و بنابراین حفظ فاصله اجتماعی برایشان چالش برانگیزتر خواهد بود. کاده توصیه می کند که: «در چنین موقعیتی، من از تمام اطرافیان می خواهم که مراقب زنان باردار خود باشند.» کاده دیگران را ترغیب می کند تا فاصله خود را تا حد امکان با خانم های باردار حفظ کنند و این که درصورت امکان سرویس بهداشتی جداگانه ای به آنها اختصاص دهند.

و اهمیت شستشوی دستها را فراموش نکنید. در آخر کاده می گوید: «تاکید بر شستن دستها بی دلیل نیست. ویروس کرونا و صابون از هم بدشان می آید. یک کار ساده که اثرات خیلی خوبی دارد. واقعاً امیدوارم که در هر شرایطی، جامعه و کادر پزشکی سیستمی به کار بگیرند که زنان باردار، که آیندگان ما را به دنیا خواهند آورد، امن و ایمن باشند.»

نکاتی برای استراحت در دوران بارداری