حرفهای تلخ و جنجالی همسر آزاده نامداری در مراسم چهلم

«بسم الله الرحمن الرحیم

“إِذْ تَلَقَّوْنَه بِأَلْسِنَتِکمْ وَتَقولونَ بِأَفْوَاهِکم مَّا لَیْسَ لَکم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبونَه هَیِّنًاوَه وَ عِندَاللَّهِ عَظِیمٌ ﴿نور، ١۵﴾

به خاطر بیاورید زمانی را که این شایعه را از زبان یکدیگر می گرفتید، و با دهان خود سخنی می گفتید که به آن یقین نداشتید؛ و آن را کوچک می پنداشتید در حالی که نزد خدا بزرگ است!”

بارالها خودت شاهد و ناظری که در ١۹١۴ روز زندگی عاشقان همان، شبی نبود که پیش از خواب از تو نخواهم از غصه هایش کم کنی و بر دوش من بگذاری که او روح و جانم است و مثل گل لطیف و حساس.
اما حالا که آزاده جانم نیست، دِینی بر گردنم احساس می کنم؛ در این روزهای غمبار فراق، دلم میخواهد – یکبار برای همیشه – گوشه ای از رنج و غم های بیشمارش در این سالها ر ا بیان کنم. غم هایی که آخر سر قلب مهربان و بخشنده اش را از حرکت انداخت. مخاطب حرف هایم مثل همیشه خود «آزاده» است که مطمئنم صدایم را می شنود و حرف هایم را تصدیق می کند.

بابا ابراهیم یکبار برایم از روزهای دبیرستانت گفت که بیان و صدای شیوایت و مدیریت محکمت، تو را تبدیل به معاون مدرسه کرد. بعد از فارغ التحصیلی مدیر آن موسسه تا سال ها برای از دست دادن چنین دختری متاسف بود. بعد از آن بود که همراهش به جام جم رفتی و تست دادی و از میان ١۵ هزار متقاضی، بدون معرف و آشنا، نفر اول شدی و اینگونه بود که در ١۹ سالگی پا به تلویز یون گذاشتی و حسرت.

خودت نوشته بودی که کل جوانی ات را صرف تجربه آموزی کردی، با تمام وجود و توانت تلاش کردی و وقت گذاشتی و درست در آغاز زمانه پختگی و اوج شکوفایی ممنوع شدی. ۱۰ سال از بهترین لحظه ها و سال های عمرت را با تمام توان و انرژی در رسانه ملی گذراندی، رشد کردی، بزرگ شدی اما با چنان مکر و حیله ای تو را به قربانگاه فرستادند، که نتیجه اش شد همه طعنه هایی که سال ها تحمل کردی.

بگویم از آن مصاحبه کذایی با شِبه روزنامه ای که تیترش هنوز علیه تو دست به دست می شود، دستوری بود که معاون وقت سیما به تو داد که برو با این رسانه ها صحبت کن تا ممنوعیت ات را رفع کنم. رفع شد؟

بگویم که در زمان ازدواجمان یا حتی بعدتر با بچه ای در شکم، تا چه روزهایی درگیر دادگاه بودی؟

بگویم از آن یکی که برای نبودنت ختم قرآن نذر کرده بود، چه ها با تو کرد؟

بگویم از کارهایی که در مخیله کسی نمی گنجد ولی با دروغ و نیرنگ در حق تو انجام دادند؟

بگویم از آن مدیران ترسو که تک تک شان شاهد همه این بلایا بودند و در خلوت به ما حرف ها می زدند و عکسش را عمل می کردند؟ کاش تا فرصت زندگیشان به سر نیامده، از حقایق بگویند که آن دنیا دیگر جای محافظه کاری نیست چون «إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَه، لَیْسَ لِوَقْعَتِها کاذِبَه.»

ولی نه! تو آنقدر بزرگ بودی که از همه عبور کردی و گذاشتی و گذشتی… اما همین ها تپش قلب مهربانت را به شماره انداخت؛ همین قساوت ها، ناجوانمردی ها، نیرنگ ها.

اما من مثل تو نیستم؛ نمی توانم سکوت کنم چون نسبت به تو و خانواده ات دِینی دارم.

آزاده صبورم! بعد از روزهای تاریک و تلخ، همچون کبوتری زخمی به منِ خسته از روزگار و بی انگیزه پناه آوردی. انگار دنیا را به هر دویمان دادند. هنوز در سرخوشی این لطف خدا بودیم که ناگهان با جماعتی هماهنگ روبه رو شدیم که دروغ می گفتند و تهمت می زدند. مجله ها منتشر کردند، ویژه نامه ها نوشتند تا درباره کیفیت و مدت ازدواجی که هنوز آغاز نشده بود نظر بدهند. زندگی آغاز نشده ما را در جدول و مسابقه نظرخواهی کردند! و هر چه در توان بود گذاشتند، اما این بار از خدا بی خبران نمی دانستند که این معجزه عشق است…

زندگی مان به ثمره آن خوشه گندم که مهریه تو شد، کمی به آرامش رسید و فرصت شد تا ایده مادر تازه مرحومم را با تو مطرح کنم، برنامه ای که خودت هم آرزوی ساختش را داشتی. شد برنامه اینترنتی «آبان» زنان ایران. آنچنان قدرت و توان و تسلط ات در اجرا را به رخ کشیدی که به سرعت پر مخاطب شد. اما مگر همین هم تحمل شد؟ فقط بعد از ۱۵ برنامه تو را خواستند و گفتند «میهمان ها را ما دعوت کنیم، سوال ها هم با ما…» و نتیجه تعطیلی برنامه ای شد که تا همین امروز هم تنها برنامه تخصصی زنان باقی مانده است.

آزاده عزیزم! همیشه کتابخوان حرفه ای و علاقه مند به نویسندگی بودی که اولین مجموعه داستانت را در سال ۹۵ با نام برنامه ات «خانومی که شما باشی» منتشر کردی که آن را هم دچار مساله و مشکل کردند و جلوی توزیع کتابت را گرفتند.

با همان روحیه خستگی ناپذیر ناامید نشدی و بلافاصله پیش تولید یک برنامه اجتماعی دیگر را آغاز کردی تا بعد از سفرمان آغازش کنی؛ چه می دانستیم لذت یک سفر خانوادگی را هم به تو نمی بینند.

خدا را شکر که سایت های زرد بیشتر کلیک خوردند، مجلات بیشتر فروختند، کانال ها و پیج ها عضو بیشتری گرفتند، شومن ها و کارتونیست ها بیشتر دیده شدند و ابزار خنده حتی در کنسرت ها هم فراهم شد. … و خدا را شکر که با ابراز انواع فحش و ناسزا به ما، بخشی از بغض فروخفته جامعه فروکش کرد!

می دانی، درد ما این بود که هموطن پناهنده سیاسی که به دنبال انتقام از این نظام بود، به حریم ما تعرض کرد. غصه ما را منتقدان اجتماعی یک شبه زیاد کردند که قصد تدریس اخلاقیات داشتند، و اِلا پوشش تو در آن سال هایی که در هیچ سازمان و ارگانی نبودی و حتی در سال های بعد از آن واقعه، تغییری نکرد. ده ها پیشنهاد فیلم و سریال را برا ی سبک پوشش ات رد کردی و هیچ وقت هم ادعای الگو شدن نداشتی.

با همه آن نامهربانی ها، باوجود پیشنهادهای شبکه های فارسی زبان، به اصرار خودت بازگشتیم. می گفتی «من از چه فرار کنم؟ می خواهم همین جا باشم و برای مردمم کار کنم» ضبط گذرنامه ها، ماه ها ممنوع الخروجی، ماه ها احضار و بازجویی و استنطاق، هر روز یک لودگی و تمسخر، هر روز تهمت و یک تیتر. و تو چقدر صبور و محکم بودی در آن یک سال سخت…

کاش آن نامردان نقاب دار مجازی، شرافت داشتند اما منفعت طلبی آنچنان در بخشی از این جامعه نفرین زده چنبره زده که اخلاق و انسانیت آخرین چیزی است که به ذهنم متبادر می شود.

آزاده مهربانم! در تمام عمر کوتاه زندگی مان هیچ مراسم عمومی را تنها شرکت نکردی و این، آنچنان خارچشمی شده بود که «من شر حاسد اذا حسد» و من نمی دانم که با کمری خمیده و دلی شکسته اما همچنان پر از امید و انرژی سراغ درس رفتی تا برای روانشناسی کودک و خانواده، در فضای وب فعالیت کنی. اما عجبا که این بار هم تعدادی، مدعی العموم شاکی شدند از اینکه چرا این دختر همچنان کار می کند؟ چرا ساکت نمی ماند؟ جماعتی که همیشه عقل کل اند، شکایت بردند که چرا این خانم-دانش آموخته ارشد روانشناسی بالینی با رتبه ممتاز از بهترین دانشگاه های کشور- برنامه سازی روانشناسی انجام می دهد. همین شد که آن برنامه هم متوقف ماند. حتی برای ایده گزارش فوتبال بانوان هم تو را تحمل نکردند، فقط بعد از دو برنامه احضارت کردند که در صورت تکرار، حکم تعلیق می گیری.

آزاده بامعرفتم! آنچه که من از تو در این سال ها دیدم و لذت بردم و یاد گرفتم، معرفت و حمایت از همکار و رفیق بود. پشت دوست درآمدن در هر زمان، شده بود معمولی ترین کار تو. از مجریان تا هنرمندانی که شاید فقط مشی و مشربشان را پسندیدی. از ورزشکاران دختر تا استقلالی های متعصب که همیشه تمجیدشان می کردی تا یاد کردن از برنامه «نود» در همه دوشنبه های زندگی ات. ذکر خیرهایی که در حافظه همه خواهد ماند.

خدای من شاهد است که در طول سه سال گذشته، برای هدر نشدن و توان و مهارت و استعدادت، روزنه ای نبود که جستجو نکرده باشیم، دنبال مجوزی نبود که نرفته باشیم؛ ده ها مدیر و مسئول و کارگردان و تهیه کننده شاهد این ماجرا هستند. اما همه اش شد وعده های پوچ، امیدهای واهی، رنج های پیاپی. کار را به جایی رسانده بودند که حتی دوستانت را به واسطه ارتباط و حمایت از تو تحریم و ممنوع می کردند. و ماند حسرت ساخت و پخش برنامه ای که با پشتکار همیشگی ات در حوزه روانشناسی آغاز کرده بودی. همان ایده ای که برای برنامه ریزی اش در نوروز، در خانه ماندی و همراه به سفر کوتاه شمال نیامدی. خواستی به دیدن مادربزرگ فرتوتم بیایی ولی همان کار نیمه تمام، باعث تنهایی شد و شد آنچه نباید می شد.

آزاده دلم! این ها فقط گوشه ای از رنج های پیاپی و مداوم تو در این سال های پردرد بود. غم هایی که ذره ذره و بی وقفه بر قلب رنجورت ضربه زد. قلبی که این همه فشار را دوام نیاورد و از تپش ایستاد. به قول آقای قاضی معروف «پرونده مرگ تو بمثابه قتل مدنی در حقوق جزاست.»

خدا را با قلبی شکسته شاکرم که دخترم با رویایی سوخته و با هزاران افسوس، تا هر لحظه عمرش به مادری شجاع، صبور، مقاوم و توانمند افتخار خواهد کرد.

خدا را با لبی پر از آه شاکرم که توفیق زندگی با معشوقم در این دنیا را هر چند کوتاه به من بخشید و تا آخر عمر افتخارم درک وجود نازنین و ارزشمندش خواهد بود.

خدا را با دلی اندوهگین شاکرم که آنچنان عزتت داد تا پِچ پِچه های نامردمانی که حتی در هنگامه مرگ دست از شایعه پراکنی برنمی دارند، ناکام بماند.

خدا را با همه وجود شاکرم که می دانم حالا به آن دل پر از درد، آرامشی بی انتها بخشیده و رنج های این دنیا دیگر به آن قلب نازنین و مهربان آسیب نمی زنند.

خدایا! آزاده را در کنار مادر مهربانم -که او هم بر اثر ناملایمات اجتماعی در بهار، رنگ خزان شد و سیاه پوشم کرد – زیر سایه لطف خودت قرار بده و به دل خانواده ما آرامشی عطا کن چراکه؛

“وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا یَعْمَل الظَّالِم و نَ، إِنَّمَا ی ؤَخِّر ه مْ لِیَوْمٍ تَشْخَ ص فِیهِ الْأَبْصَار ﴿ابراهیم، ۴٢ ﴾

گمان مبر که خدا، از آنچه ظالمان انجام می دهند، غافل است! بلکه کیفر آنها را برای روزی تأخیر انداخته است که چشم ها در آن از حرکت بازمی ایستد.”

آزاد آزادم ببین، چون عشق درگیر من است

دیگر گذشت آن دوره که تقدیر زنجیر من است

شاید نمیدانی ولی از خود خلاصم کرده ای

آیینه خالی فقط امروز تصویر من است

با عشق تو بر باد رفت آن آبر وی مختصر

من روح بارانم ببین، چون عشق تقدیر من است

سجاد عبادی / چهلمین روز بی آزادگی»