به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از قطره، روزنامه جهان صنعت درباره نابسامانی بازار نهاده های دامی نوشت: چیزی به سقوط تولیدکننده و مصرف کننده در بازار مواد پروتئینی باقی نمانده است. با اینکه پذیرش چنین بحرانی بسیار دشوار است اما همان کارشناسانی که دو سال پیش با انتقاد از وضعیت نابسامان بازار نهاده های دامی از افزایش قیمت مرغ به کیلویی ۵۰ هزار تومان خبر می دادند، حالا بر این عقیده هستند که اگر مشکلات بازار نهاده ها حل نشود، قیمت مرغ به کیلویی ۱۰۰ هزار تومان و قیمت هر کیلو گوشت قرمز نیز به کیلویی ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان خواهد رسید. اتفاقی که باعث می شود بازار روی مصرف کننده را به خود نبیند و تولید نیز با کمبود تقاضا و رکودی عجیب روبه رو شود.
مسئولان دولت دوازدهم که از همان سال های گذشته انتقاد کارشناسان در مورد آشفتگی بازار نهاده های دامی را بی مورد می دانستند و همچنان نیز بر این باور هستند که مشکلی از نظر تامین نهاده برای واحدهای دامی وجود ندارد، گویا خودخواسته خود را به خواب زده اند و تمایلی به پذیرش واقعیت های موجود در بازار ندارند. آن هم در زمانی که به دلیل خشکسالی، افزایش قیمت نهاده ها و هزینه های جانبی تولید، مرغداران قید جوجه ریزی را زده اند و دامداران اقدام به کشتار دام های مولد کرده اند.
با این حال دولت از انباشت دام در بنادر و ذخیره کافی نهاده های دامی در استان های مختلف خبر می دهد و کاری به این ندارد که توزیع نهاده ها به موقع انجام نمی شود. در این میان سنگ اندازی های بانک مرکزی برای تامین ارز نهاده های دامی و ضعف ناوگان حمل ونقل از جمله مواردی است که باعث شده مشکلات بازار نهاده های دامی هر روز بیشتر شود. براساس آنچه کارشناسان می گویند در حال حاضر کرایه حمل نهاده ها از بنادر با افزایش چند برابری روبه رو بوده شده است. در چنین شرایطی، خشکسالی امسال نیز بی سابقه بوده و باعث کاهش تولید علوفه شده است. در واقع خشکسالی نیز مزید بر علت شده و شرایطی را برای دامداران فراهم کرده است که به دنبال آن به عنوان مثال بهای هر کیلو یونجه از کیلویی دو هزار تومان به شش هزار تومان افزایش یافته است و تهیه آن به سختی انجام می شود.
تمامی این موارد چالش هایی هستند که منجر به بروز گرانی های عجیب و غریب در بازار مواد پروتئینی شده اند و در صورتی که در دولت جدید در اسرع وقت مورد توجه قرار نگیرند، می توانند فاجعه ای عظیم را در بازار تولید و مصرف به وجود بیاورند.
خشکسالی عامل افزایش نیاز به خوراک دام صنعتی
واقعیت این است که مساله تامین نهاده های دامی که به واسطه پدیده خشکسالی و گرانی پیچیده تر شده، مشکلات روزافزونی را به طور خاص طی یک سال اخیر برای تولیدکنندگان دام و طیور در کشور ایجاد کرده است. نوسانات ارز، مشکلات حمل ونقل و به تبع آن رسوب نهاده های دام و طیور در بنادر جنوب کشور، گرانی نهاده ها و افزایش هزینه های جانبی، تنها بخشی از عواملی است که در کنار مساله تحریم و تبعات منفی آن بر واردات نهاده ها، صنعت پرورش دام و طیور در کشور را تحت تاثیر قرار داده و صدای اعتراض و نارضایتی فعالان این بخش را هم درآورده است.
البته در این میان، خشکسالی مزید بر علت شده است، به طوری که امسال میلیون ها راس دام سهمی از علوفه مراتع ندارند و باید به صورت دستی تغذیه شوند که این مساله دامداران سنتی را بیشتر دچار مشکل و مجبور به هزینه کردن در این بخش هم کرده است.
از سوی دیگر بخشی از نهاده ها همچون جو و ذرت قابل ذخیره سازی استراتژیک و تامین است اما علوفه هایی مانند کاه، بیده و ذرت علوفه ای که در فصل تولید می شوند، باید توسط دامدار خریداری و در طول سال استفاده شود.
نتیجه اینکه کمبود علوفه بر اثر خشکسالی و افزایش قیمت نهاده ها و هزینه های پرورش دام، موجب رو آوردن بسیاری از دامداران به کشتار دام مولد خود شده است به طوری که تنها در کشتارگاه صنعتی مشهد طی اردیبهشت امسال ۶/۱۱ درصد دام سبک کشتارشده را دام مولد و در بخش دام سنگین نیز ۴۴ درصد کشتار را گاو شیرده تشکیل داد.
در همین خصوص محمدرضا حسینا عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به وضعیت نگران کننده خشکسالی در کشور گفت: در سال جاری بارندگی به شدت کم شده است و با توجه به شرایط فعلی به جرات می توان گفت که در ۵۰ سال اخیر، سال ۱۴۰۰ یکی از خشک ترین سال هایی است که تاکنون تجربه کردیم.
محمدرضا حسینا افزود: از این رو و با توجه به خشکسالی موجود، دامداران این امکان را ندارند که دام خود را در چراگاه های طبیعی سیر کنند. بنابراین نیاز به خوراک دام صنعتی طی ماه های اخیر خیلی بیشتر احساس می شود. در حالی که ما در سال های گذشته با چالش های متعددی در زمینه تامین خوراک دام مواجه شدیم.
وی با اشاره به اینکه مهم ترین مساله در بحث تامین خوراک دام، تامین و نقل وانتقالات ارزی است، گفت: نقل وانتقالات ارزی با توجه به تحریم های آمریکا بسیار مشکل است. حتی کشورهای دوست ایران مثل روسیه که یکی از کشورهای مهم در بحث تامین خوراک دام هستند نیز نمی توانند برای تامین نیاز ایران به راحتی نقل وانتقالات ارزی را انجام دهند و این موضوع با مشکل مواجه است. البته می توان با روسیه به وسیله روبل و ریال دادوستد انجام داد اما مشکل اینجاست که تامین ارز محلی کشورها به سختی انجام می شود.
این فعال بخش خصوصی بیان کرد: در این راستا به نظر می رسد که باید بانک مرکزی و دولت جدید به گونه ای با کشورهای مورد نظر همچون روسیه برای تامین بازار مصرف داخلی کشور تعامل کنند که مشکلات سیستم بانکی حل شود و بتوانیم با بانک های این کشورها کار کنیم.
به گفته حسینا، البته ایران در روسیه بانک دارد اما این بانک در بحث تامین روبل عملکرد خوبی ندارد. آن هم با وجود اینکه روبل هیچ ارتباطی با تحریم ندارد و مساله تامین ارز داخلی روسیه نیز متاثر از تحریم های آمریکا نیز تاثیری نیست اما ما در این زمینه مشکلات زیادی داریم.
تعطیلی های ادامه دار مرغداری و دامداری ها
وی همچنین در ادامه با اشاره به معضل ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز اظهار کرد: ارز ۴۲۰۰ تومانی که به خوراک دام تخصیص داده می شود، خود نوعی رانت ایجاد می کند. در این خصوص اگرچه سامانه بازارگاه وجود دارد اما شاهد این هستیم که خوراک دام به قیمت های بیشتری به دست دامداران و دامپروری ها می رسد و همین روال وضعیت بدی را برای دامداران و مرغداران و در نهایت بازار محصولات پروتئینی ایجاد کرده است.
عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه داد: در حال حاضر می توانیم بگوییم که تمام دامپروری ها و شرکت هایی که نیازمند خوراک دام هستند، همه در زمینه تامین خوراک دام چالش دارند.
حسینا با بیان اینکه زنگ خطر وقوع بحران در بازار به صدا در آمده است، گفت: اگر چالش فعلی در دولت آینده حل نشود و همچنان معضل تامین خوراک دام تداوم داشته باشد، با تعطیلی های ادامه دار مرغداری و دامداری ها روبه رو خواهیم شد.
تنها ۲۰ مرغداری در نیشابور جوجه ریزی کردند
وی همچنین با اشاره به تولیدکنندگان محصولات پروتئینی خراسان رضوی که در گرداب گرانی و خشکسالی قرار دارند، افزود: در شهر نیشابور در استان خراسان رضوی که ۶۰۰ مرغداری وجود دارد، تنها ۲۰ مرغداری جوجه ریزی انجام داده اند که همین مساله نشان دهنده یک بحران جدی است.
حسینا با بیان اینکه بازار نهاده های دامی در حلقه آخر با ارزاق و خوراک مردم در ارتباط است، گفت: باید به بازار خوراک دام توجه جدی شود چرا که بی توجهی نسبت به این موضوع می تواند تولید و در نهایت بازار مواد پروتئینی مورد نیاز مردم خیلی بیشتر تحت تاثیر قرار دهد.
این فعال بخش خصوصی اظهار کرد: ادامه این مساله بحران های جدی اجتماعی و امنیتی را ایجاد می کند. حتی پیش بینی ما این است که اگر این شرایط ادامه پیدا کند، مرغ دست کم به کیلویی ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و گوشت قرمز هم به کیلویی ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان خواهد رسید. در حالی که همین حالا نیز بسیاری از اقشار سطح جامعه توانایی خرید گوشت و مرغ را ندارند و در صورتی که بازار مواد پروتئینی با گرانی بیشتری روبه رو شود، دامداری ها و دامپروری ها نیز با بحران فروش روبه رو می شوند که این نیز خود یک معضل است.
قیمت مرغ به ۴۰ هزار تومان رسیدراه مقابله با بازار سیاه
عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان کرد: به نظر می رسد که دولت جدید باید برنامه ریزی درستی را در رابطه با بحث خوراک دام انجام دهد. در این راستا دولت می تواند به صورت تضمینی گوشت را خریداری کند و در قبال هر میزان گوشتی که از دامدار خریداری می کند، درصدی نیز به او خوراک دام بدهد تا خوراک دام وارد بازارهای آزاد و سفته بازی نشود و به صورت آزاد به دامداران فروخته شود.
وی همچنین با بیان اینکه تامین ارز نهاده های دامی در بلاتکلیفی قرار دارد، گفت: بسیاری از واردکنندگان خوراک دام را به صورت نسیه خریداری می کنند و بانک مرکزی در این شرایط از واردکننده درخواست می کند که منشا ارز را اعلام کند. این در حالی است که خود بانک مرکزی یکی از عوامل اصلی ایجاد مشکل در بحث واردات خوراک دام است.
حسینا ادامه داد: در واقع بانک مرکزی علی رغم اینکه تعهدات خود را نسبت به تخصیص ارز مورد نیاز واردکننده های خوراک دام به درستی انجام نمی دهد، خودش هم در این زمینه سنگ اندازی می کند. به عبارت دیگر قوانین دست وپاگیر در زمینه تخصیص کد ساتا و… مواردی است که مشکلات واردات نهاده های دامی را دوچندان می کند.
این فعال بخش خصوصی به معضل حمل ونقل برای ورود نهاده های دامی به بازار نیز اشاره کرد و گفت: در بعد بین المللی شاهد این هستیم که کشتی های خارجی به سختی داخل ایران می آیند و به دلیل تحریم ها، چندان تمایل ندارند که وارد بنادر ایران شوند. از این رو در حال حاضر اکثر کشتی هایی که از بنادر کشورهای خلیج فارس بارگیری می کنند و به ایران می آیند، ایرانی هستند. از طرفی برای حمل نهاده های دامی از بنادر به شهرها نیز با مشکلاتی روبه رو هستیم که بازار نهاده های دامی را بیش از پیش متاثر کرده است.
بلاتکلیفی در حوزه تامین ارز
گفتنی است عضو هیات مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده های دامی به تازگی اعلام کرد: حدود ۱۵۰ میلیون یورو نهاده دامی از اواخر اسفند ۹۹ تا خرداد امسال به دولت تحویل داده شده، اما تامین ارز آن بلاتکلیف مانده است.
محمدمهدی نهاوندی افزود: وزارت جهاد کشاورزی شرط معرفی واردکنندگان نهاده های دامی برای تخصیص ارز به بانک مرکزی را ارائه ۹۰ درصدی کالا در سامانه بازارگاه اعلام کرده بود اما به رغم اجرای این شرط هنوز ارز واردات بخش قابل توجهی از نهاده های دامی به واردکنندگان تخصیص داده نشده است.
نهاوندی ادامه داد: واردکنندگان در جهت همراهی با دولت و کمک به تداوم روند تامین نهاده دامی در شرایط خشکسالی اقدام به عرضه کالا و تحویل آن به دولت کردند، اما بعد از گذشت بیش از یک ماه از عرضه کالا در سامانه بازارگاه برای تخصیص ارز دچار بلاتکلیفی هستند. مساله قابل توجه این است که باقیمانده کالا هم در بنادر و گمرکات در حال فاسد شدن است اما متاسفانه هیچ مرجعی درباره بروز چنین شرایطی پاسخگو نیست. عضو هیئت مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده های دام و طیور ایران تصریح کرد: بدون تردید این نوع رفتارها نتیجه ای غیر از تشدید معضلات موجود و بی اعتمادی بیش از پیش به دولت نخواهد داشت.
به نظر می رسد در روزهای پایانی دولت دوازدهم اندک انگیزه مدیران برای پاسخگویی به مشکلات و مطالبات مردم از میان رفته است در حالی که در شرایط فعلی انتظار می رود مجلس و نهادهای بالادستی هرچه سریع تر با ورود به موضوع نسبت به رفع مشکلات موجود اقدام کنند.
