در قوانین اسلام شرب خمر به عنوان یک عمل حرام بوده و مجازات شرعی دارد همچنین در قوانین کیفری به عنوان یک جرم مستقل جرم انگاری شده و قانون گذار آن را قابل مجازات دانسته است. مستی به اعتبار شرب خمر قابل مجازات بوده و اگر متهم جرم دیگری مرتکب شود نسبت به این موضوع که خود را برای آن جرم مست کرده یا نه قانون گذار مجازات و واکنش های متفاوتی را در مورد این مبحث پیش بینی کرده است. در برخی از کشورها شرب خمر جرم نبوده اما تظاهرات مستانه (تظاهرات در حال مستی) که موجب اخلال در نظم و امنیت عمومی گردد جرم محسوب و قابل مجازات تلقی می گردد.
مجازات رانندگی در حال مستی
تشدید در مجازات رانندگی در حالت مستی متضمن دو نوع مجازات است، نخست مجازات شرب خمر و دیگری رانندگی. مطابق ماده 718 قانون مجازات اسلامی در صورت رانندگی در حالت مستی و وقوع تصادف، مقصر به بیش از ۲/۳ ( دو سوم ) حداکثر مجازات قانونی یعنی به بیش از ۵ سال حبس محکوم می گردد. همچنین دادگاه می تواند مرتکب را به مدت ۱ تا ۵ سال از رانندگی محروم کند.
ماده 718 قانون مجازات اسلامی: در مورد مواد فوق هر گاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده یا پروانه نداشته یا زیادتر از سرعت مقرر حرکت می کرده است یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی موثر در تصادف به کار انداخته یا در محل هایی که برای عبور پیاده رو علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننماید و یا از محل هایی که عبور از آن ممنوع گردیده است. رانندگی نموده به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد فوق محکوم خواهد شد. دادگاه می تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی وسایل موتوری محروم نماید.
تبصره: اعمال مجازات موضوع مواد (۷۱۴) و (۷۱۸) این قانون از شمول بند (۱) ماده (۲) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳/۱۲/۲۸ مجلس شورای اسلامی مستثنی می باشد.
بنابراین با توجه به مطالب فوق الذکر مجازات های ذیل را می توان برای رانندگی در حال مستی متصور شد :
- مجازات شرب خمر که ۸۰ ضربه شلاق است.
- در صورت رانندگی در حالت مستی و وقوع تصادف ، مقصر به بیش از ۲/۳ (دو سوم ) حداکثر مجازات قانونی محکم می گردد یعنی به بیش از ۵ سال حبس محکوم می گردد . همچنین دادگاه می تواند مرتکب را به مدت ۱ تا ۵ سال از رانندگی محروم کند .
- رانندگی در حالت مستی یا با مصرف روانگردان ۴۰۰ هزار تومان جریمه از سوی پلیس راهور را در پی دارد .
- در صورت تصادف در حالت مستی و بروز صدمه بدنی شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت به زیان دیده جهت دریافت وجوه پرداخت شده به شخصی که موجب خسارت شده است مراجعه می کند .
زن یا مرد بودن راننده مست در مجازات وی اثرگذار است؟
در نوع مجازات بین مرتکب جرم در حالت مستی تفاوتی وجود ندارد اما در مورد افرادی که به سن مسئولیت کیفری نرسیده اند مجازاتی مانند افرادی که به مسئولیت کیفری رسیده اند اجرا نمی شود و قانون برای آنها کمی تخفیف در نظر می گیرد.
تست الکل
سیستم الکل سنج به لحاظ احتمال خطا و اشتباه در اخذ آزمایش یا در اعلام نتیجه، اماره قضایی در اثبات بزه شرب خمر محسوب نمی شود (دادنامه شماره ۳۶۷ مورخ ۱۳۹۳/۳/۲۷شعبه ۳۹ دادگاه تجدید نظر استان تهران در تایید دادنامه شماره ۱۳۰۰ مورخ ۱۳۹۲/۹/۳۰ شعبه۱۰۹۰ دادگاه عمومی جزایی تهران)
توقیف وسیله نقلیه
رانندگی در حالت مستی، مطابق بند ب ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مصداق یکی از تخلفات رانندگی است. رانندگی در حال مستی در تمامی کشورهای دنیا مجازات دارد. درایران نیز رانندگی در حالت مستی، تخلف رانندگی محسوب می شود؛ توقیف وسیله نقلیه حداقل به مدت 21 روز، ضبط گواهینامه به مدت شش ماه و همچنین جریمه نقدی. مضافا اینکه مطابق مواد 714 الی 717 قانون مجازات اسلامی- تعزیرات، چنانچه منجر به قتل یا صدمه بدنی غیر عمدی شود باعث تشدید مجازات راننده خواهد بود (یعنی اصطلاحا جزء کیفیات مشدده مجازات است). بنابراین، می بایست شرب خمر (جرم)، و رانندگی در حالت مستی (تخلف رانندگی) را دو عنوان مجزا در نظر گرفت.
روش های تشخیص استعمال مشروبات الکلی
در صورتی که راننده مشروبات الکلی مصرف کرده باشد، پلیس راهنمایی و رانندگی با روش هایی مانند دستگاه های تشخیص مصرف مشروبات الکلی، آزمایش خون و آزمایش ادرار متوجه می شود که راننده از مشروبات الکلی یا مواد مخدر و روان گردان استفاده کرده است. در صورتی که برای پلیس روشن شود که راننده در حین رانندگی مست بوده، راننده مجرم و دستگاه قضایی او را مجازات خواهد کرد.
مرجع صالح جهت رسیدگی مجازات رانندگی در حالت مستی
چنانچه متصدی وسیله نقلیه موتوری با بی مبالاتی، بی احتیاطی، عدم مهارت یا عدم رعایت نظامات دولتی مرتکب قتل غیر عمدی شود دادسرای عمومی محل وقوع جرم و در تهران دادسرا ویژه راهور تحقیقات مقدماتی را عهده دار خواهد بود و پس از صدور قرار جلب به دادرسی پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارسال می گردد. اگر در قرار جلب به دادرسی فقط قتل غیر عمد باشد راننده متخلف تنها به ۶ ماه تا ۳ سال حبس و پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیای دم محکوم می گردد، اما چنانچه راننده متخلف در حالت مستی مشغول به رانندگی بوده و مرتکب قتل غیر عمد شود به ۸۰ ضربه شلاق و حداقل ۵ سال حبس و پرداخت دیه محکوم می گردد.
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که در رانندگی قتل عمد وجود ندارد قتل ناشی از رانندگی حتی در فرض مقصر بودن راننده و عدم رعایت مقررات از سوی وی عمدی محسوب نمی شود و قصاص ندارد.
چرا مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی در تمام محورهای تردد یکسان است؟
احتمالا توجه کرده اید که جریمه رانندگی در حالت مستی بدون توجه به اینکه راننده در چه مسیری در حالت مست رانندگی کرده است، همان مبلغ 400 هزار تومان است. علت این موضوع می تواند این باشد که رانندگی کردن در چنین حالتی در تمام مسیرهای تردد نه تنها تخلف است، بلکه بر اساس شئونات کشور جرم است و با آن برخورد قانونی و قضایی می شود. با توجه به اینکه رانندگی پس از مصرف مواد مخدر یا آشامیدن نوشیدنی های الکلی احتمال تصادف را بسیار بالا می برد، هرگز نمی توان از کنار آن ساده عبور کرد. تصادف در چنین حالتی در هر محوری به شدت تهدید کننده جان است. تا جایی که حتی اختصاص جریمه رانندگی در حالت مستی برای چنین متخلفی فایده چندانی ندارد، زیرا اساسا در اثر چنین بی احتیاطی جان خود را از دست می دهد. بدیهی است که مصرف این مواد به تنهایی خطرناک است، ولی مطمئنا مصرف آنها و سپس رانندگی کردن، بسیار خطرناک تر و مرگبارتر خواهد بود.
آیا بیمه شخص ثالث خسارت ناشی از رانندگی در حالت مستی را پرداخت می کند؟
پاسخ این سوال مثبت است از لحاظ قانون، بیمه شخص ثالث می بایست خسارت های ناشی از تصادفات را تحت هر شرایطی پرداخت نماید. رانندگی بدون گواهینامه یا در حالت مستی منافاتی با هم دیگر نداشته و بیمه شخص ثالث مکلف به پرداخت حق بیمه مطابق قانون می باشند زیرا راننده بیمه نشده بلکه وسیله نقلیه بیمه شده لکن در بعضی از موارد مشاهده شده که بیمه شخص ثالث از پرداخت حق بیمه به قربانیان حوادث خودداری کرده و مواردی هم شرکت بیمه نسبت به پرداخت مبلغ خسارت به قربانی یا خانواده قربانی اقدام نموده است و سپس از راننده متخلف (مقصر حادثه) به مراجع قضایی شکایت کرده و از مقصر حادثه خسارت می گیرد.
تکنولوژی جدید برای مانع شدن از رانندگی در حالت مستی
اگر مشروب خورده باشید تکنولوژی جدید اجازه نمیدهد اتوموبیل خود را روشن کنید، رانندگی هنگام مستی یک مشکل جدی و بزرگ است. اکثر تصادفات وحشتناک در هند به همین دلیل اتفاق می افتد. با وجود کمپین هایی که توسط پلیس ایجاد شده است این مشکل همچنان وجود دارد. اگرچه دانشگاه آلمورا ادعا کرده که راه حلی برای این مشکل پیدا کرده است. این دانشگاه به وسیله ابزار های آر آی و نوآوری های هند هالوانی ماشینی اختراع کرده است که اگر راننده خواب آلود، مست یا در حال صحبت با تلفن باشد اجازه ی روشن کردن خودرو را به او نمیدهد.
رانندگی بدون گواهینامه چه مجازاتی دارد؟
