دکتر سید جواد میری در یادداشت اختصاصی جدید خود برای ساعد نیوز به این مسأله می پردازد که آیا می توان نهادهای دموکراتیک غربی را حاصل اراده مردم دانست؟ به بیان دیگر، آیا حکومت های به اصطلاح دموکراتیک غربی در سیاستگذاری های خود تابع اراده مردم اند یا مسأله عمیق تر از اینها است؟ بسیاری از مدافعان دموکراسی در شرق، کشورهای غربی را به عنوان نمونه آرمانی حکومت دموکراتیک معرفی می کنند و معتقدند که قدرت در شرق نیز باید در چارچوب های مدنی طراحی شده در غرب سامان داده شود. این در حالی است که برخی متفکران و محققان مثل دکتر میری بر این عقیده هستند که مناسبات قدرت در غرب، پیچیده تر از آن چیزی است که در رسانه ها انعکاس می یابد. به اعتقاد میری، معادلات قدرت را مردم غرب تعیین نمی کنند بلکه نهادهایی عمقی در کشورهای غربی وجود دارند که افکار عمومی را جهت دهی میکنند و جریان سازی می کنند:
بین سفر نخست مظفر الدین شاه قاجار به اروپا و سفر دکتر نعمت اله فاضلی به انگلستان ۹۸ سال فاصله وجود دارد. به عبارت دیگر، مظفر الدین شاه در سال ۱۹۰۰ میلادی برای نخستین بار از فرانسه دیدار کرد و در سفر دوم خود در ۱۷ ماه آگوست ۱۹۰۷ به لندن رسید. به عبارت دیگر، بین دیدار مظفرالدین شاه از انگلستان و دکتر فاضلی از لندن ۹۱ سال فاصله می باشد ولی اگر به سفرنامه هر دو از منظر تحلیل ساختار سیاسی انگلستان نظر بیفکنیم هیچ تفاوت بنیادینی متاسفانه بین این دو سفرنامه نمی بینیم و به نظر میآید گذر زمان و تجربیات اندوخته شده در "حافظه جمعی ایرانیان" تغییر معناداری نکرده است. به یک نمونه از این سطحی نگری در نسبت با فهم ساختار سیاست در انگلیس در متن دکتر فاضلی اشاره می کنم تا چارچوب "نگاه توریستی" به قدرت در انگلستان را نشان دهم. او در کتاب "مردمنگاری سفر" می نویسد:
"اما از طرف دیگر نباید از خاطره دور داشت که برخورد ملکه با [دیوید] بکام صرفاً بهره برداری ابزاری برای افزایش محبوبیت در نزد جوانان نیست، بلکه همانطور که گفتیم ماهیت جامعه دموکراتیک غربی ایجاب می کند افرادی که محبوبیت مردمی دارند، محبوب حکومت و دولت باشند زیرا دولت خود را از آن مردم می داند و تلاش می کند تا خود را مشابه مردم کند، و از افراد و چیزهایی که مطرود اجتماعی هستند دوری گزیند. به عبارت دیگر، حتی در صورتی که ملکه در اوج محبوبیت هم بود باز در شرایط اجتماعی جدید جامعه غرب، بکام همین اهمیت سیاسی را داشت زیرا منطق دموکراسی های مدرن قدرت بخشیدن به کسانی است که خواسته های طیف بیشتری از مردم را تامین کنند" (۱۳۹۰. ۵۱۷).
آیا واقعاً بهره برداری قدرت در انگلستان "ابزاری" نیست؟ برخلاف دیدگاه ساده انگارانه فاضلی از فلسفه سیاسی مدرن و ساختار و شبکه های قدرت در انگلستان باید گفت که قدرت در انگلستان چنان پیچیدگی عمیقی دارد که در عرصه عمومی بریتانیا از مفهوم "متخصصین فریبکاری افکار عمومی" Spin Doctors برای صورتبندی آن استفاده می گردد. به سخن دیگر، این تصور که قدرت به سمت افرادی که محبوبیت مردمی دارند تمایل پیدا می کند و دلیلش این است که دولت خود را از آنِ مردم می داند، صورتبندی کودکانه ای از قدرت در غرب و بویژه انگلستان و آمریکا است. زیرا بلعکس تصور فاضلی، این قدرت است که "محبوبیت" را از طریق شبکه های گوناگون ثروت و مکنت و منزلت برساخت می کند تا مردم آنچه را "مطرود قدرت" می باشد را درونی خود می نمایند. به سخن صریح تر، ما در فهم قدرت در عصر "شرکت های فراملیتی" نمی توانیم "محبوبیت" را محصول صرف اراده مردمی بدانیم بل در بستر شرکتهای فراملیتی ما با "Deep State" یا شبکه های تاثیرگذار روبرو هستیم که بر اساس "منطق دموکراسی" آنگونه که دکتر فاضلی ترسیم می کند، کار نمی کند.
از قضا "نگاه ابزاری" جزء لاینفک قدرت در جوامع دموکراتیک غربی است که در مکتب فرانکفورت و جامعه شناسی انتقادی در باب آن بحث های جدی و بنیادین شکل گرفته است که با رویکرد اورینتالیستی فاضلی و "سفرنامه نویسی توریستی" تمایز قابل توجهی دارد. به عنوان مثال، می توان به تظاهرات و پیاده روی میلیونی بریتانیایی ها در سال ۲۰۰۳ اشاره کرد که علیه اعلان جنگ بریتانیا بر ضد عراق از گوشه و کنار کشور به سمت لندن حرکت کردند و با سیاست های جنگی دولت تونی بلر به مخالفت برخاستند ولی برخلاف آنچه دکتر فاضلی ترسیم می کند دولت خود را از آنِ مردم [ندانست] ... و تلاش [هم نکرد] تا خود را مشابه مردم کند، و از افراد که مطرود اجتماعی [بودند نیز] ... دوری [نگزید] بلکه وارد جنگ با عراق شد و بهمراه آمریکا منطقه را به آتش کشید و این نشان می دهد برخلاف گفتار فاضلی این "ماهیت جامعه دموکراتیک غربی" امری بسیار پیچیده تر از مفصلبندی ساده انگارانه دکتر فاضلی می باشد که نیاز به "مقولات غیر اورینتالیستی" است که برای ترسیم قدرت از منظر یوروسنتریک برای تفسیر جوامع غربی استفاده نکند بل از منظری "بیرون از مقولات یوروسنتریک" بهره ببرد.
