تا همین چند سال قبل خرید طلا، نوعی سرمایه گذاری دلنشین بود که هم می توانستی هر لحظه از این سرمایه استفاده کنی و هم آن را برای روز مبادا کنار بگذاری. رفته رفته با صعودی شدن قیمت طلا، خرید های متداول هم کاهش یافت و دیگر کمتر کسی به جز موارد ضروری و مناسبتی به فکر خرید طلا می افتاد. این بود که نظر ها به سمت و سوی طلای کم اجرت معطوف شد و خریداران معمولی طلا ترجیح دادند به جای زرق و برق آن به بالا بردن وزن خرید خود توجه کنند.
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایران، اما خرید طلای بی اجرت هم داستان خودش را دارد و کمتر کسی دقیقاً می داند طلای بی اجرت با چه روش و معیاری، توزین و خرید و فروش می شود. چند روز قبل برای خرید یک قطعه کوچک طلای کم اجرت وارد طلافروشی شدم و فروشنده بعد از کسب اطمینان از خرید من، آن را از ویترین در آورد و شروع به توزین و محاسبه کرد. محو تماشای انگشتان طلافروش بودم که با سرعت و بی درنگ روی اعداد ماشین حساب، بالا و پایین می رفت و خودش هم زیر لب مشغول زمزمه و حساب و کتاب بود. سرانجام قیمتی به من گفت که تفاوت زیادی با طلای دست اول یا نو نداشت! علت را جویا شدم که آنقدر از درصد و کارمزد و وزن و عیار و وضعیت اقتصادی و بازار و تورم و تحریم گفت که ترجیح دادم با یک عذرخواهی طلافروشی را ترک کنم.
تنها چیزی که برای من از حضور چند دقیقه ای در طلافروشی به جا ماند، نه طلای کم اجرت، بلکه تصاویری شبیه تردستی بود که فروشنده با حرکات سریع انگشتانش روی ماشین حساب به اجرای آن پرداخت و در نهایت هم به قیمتی رسید که فقط خودش از محاسبه آن سر در می آورد!
اما این سؤال همچنان برای من باقی ماند که طلای کم اجرت یا حتی بدون اجرت بخرم یا نخرم؟ این سؤال را فارغ از ممنوعیت های قانونی که اتحادیه طلا و جواهر برای صنف خود وضع کرده است از فعالان این حوزه پرسیدم.
قانون را دور می زنند
محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر در پاسخ به سؤال ما شفاف سازی کرد و گفت: «فروش طلای کم اجرت و بدون اجرت قانونی نیست و هر واحد صنفی که نسبت به فروش اینگونه طلا اقدام کند، خلاف قانون عمل کرده است. برخی از این طلا ها فاقد کد استاندارد هستند، وقتی طلا بدون کد استاندارد باشد صحت و سلامت آن را نمی توان تأیید کرد و بعضاً اینگونه طلا ها عیار پایین دارند یا حتی تقلبی هستند.»
وی ادامه داد: «البته طلا های دست دوم که دارای کد استاندارد باشد هم وجود دارد، ولی در این بخش دو چالش و نگرانی هست که به شدت منافع خریدار را به خطر می اندازد. یکی اینکه کد جعلی است، دوم؛ مصنوع فلزی با طلا آبکاری شده است و سومین مشکل این است که کد استاندارد حک شده روی آن بسیار قدیمی است.»
ریسک طلای کم اجرت
رئیس اتحادیه طلا و جواهر گفت: «افرادی که برای خرید طلای ارزان قیمت اقدام می کنند بعضاً می خواهند با حداقل بودجه، صاحب یک قطعه طلا شوند یا برای سرمایه گذاری و حفظ ارزش پولشان طلایی بخرند که موقع فروش با کاهش اجرت آن، ضرر نبینند. اما از این امر اطلاع ندارند که خرید طلای کم اجرت و بدون اجرت ریسک بیشتری برای آن ها دارد و احتمال دارد پولی که پرداخت کردند سوخت شود.»
سکه یا طلا
شاید وجود همین مشکل باعث شده که کارشناسان وقتی در برابر سؤال مردم قرار می گیرند که برای حفظ ارزش پولشان چه کاری باید بکنند؟ توصیه می کنند که خرید سکه سودده تر از خرید طلای ساخته شده و حتی کم اجرت است.
تا ۲۰۰ هزار تومان اجرت
کارشناسان می گویند که خرید طلا برای سرمایه گذاری نمی تواند رفتار اقتصادی خوبی برای حفظ ارزش پول باشد. شاید یک جهش قیمت بتواند به دارنده طلا سود بدهد، اما جهش قیمت دائمی نیست لذا خرید سکه گزینه بهتری است، وقتی حدود ۱۲۰ تا ۲۰۰ هزار تومان بابت ارزش افزوده و اجرت از هر گرم طلا گرفته می شود، سوددهی آن را به شدت کم می کند لذا همین امر نشان می دهد که خرید طلا با صرفه نیست.
سراغ فروشنده مطئمن بروید
البته کارشناسان می گویند اگر طلای کم اجرت یا بدون اجرت خریداری شود که به فروشنده آن اطمینان صد درصدی وجود داشته باشد باز بهتر از خرید طلای نو برای سرمایه گذاری است.
دام طلا های تقلبی برای فروشنده های نابَلد
اما رئیس اتحادیه طلا و جواهر این جمله کارشناسان را رد کرد و گفت: «من هم صنفی هایم را می شناسم برخی از آن ها آنقدر تخصص ندارند که بتوانند طلای تقلبی یا آبکاری شده را از طلای اصل تشخیص دهند. آن ها نیز با خرید طلای ارزان قیمت متحمل خسارت مالی می شوند لذا ممکن است فردی که به او اطمینان دارید به جهت نداشتن تخصص در دام فروشندگان طلای تقلبی بیفتد.»
از اتحادیه بپرسید
با وجود تمام مشکلات و شائبه هایی که در خرید طلای کم اجرت وجود دارد برخی از مردم این گفته ها را جدی نمی گیرند و برای خرید طلای کم اجرت سراغ واحد های صنفی می روند که به آن اطمینان دارند. اگر افرادی در این شرایط قرار گرفتند محمد کشتی آرای به آن ها توصیه کرد که می توانند لحظه خرید و به صورت آنلاین با کارشناسان اتحادیه طلا و جواهر تماس بگیرند.
طلای کم اجرت چیست و از کجا می آید؟
سؤال دیگر ما از رئیس اتحادیه طلا و جواهر در مورد این بود که طلای کم اجرت و بی اجرتی که از آن در بازار طلا صحبت می شود، چیست؟ اگر در گوگل سرچ کنید تنها به این جمله می رسید که طلای کم اجرت طلایی است که در گذشته توسط فرد دیگری خریداری شده و در صورت نیاز یا تغییر، فرد تصمیم به فروش آن گرفته است.
اما رئیس اتحادیه طلا و جواهر ابعاد دیگری از این ماجرا را نمایان کرد. وی گفت: «برخی از واحد های صنفی برای اینکه بتوانند طلا های تقلبی یا عیار پایین خود را به فروش برسانند با بیان کلمه کم اجرت رغبت در بین مردم و خریداران ایجاد می کنند.»
وی ادامه داد: «در برخی از کارگاه های زیرزمینی طلا با عیار پایین (کمتر از ۱۷) و حتی تقلبی تولید می شود. این طلا ها را با استدلال تولیدکننده بودن با قیمت های پایین به واحد های صنفی می فروشند. برخی با علم به این اتفاق می خرند و برخی دیگر که تعدادشان زیاد است، اطلاع ندارند.»
کشتی آرای اذعان داشت: «طلای دست دوم (طلایی که قبلاً توسط مردم خریداری شده است) هم در زمره طلای بدون اجرت قرار می گیرد، که متأسفانه قابل کنترل نیست.»
کد طلا در فاکتور بیاید
ابهام دیگری که به وجود آمد این بود که طلا های نو هم ممکن است با مشکل عنوان شده مواجه شود. چاره چیست؟ رئیس اتحادیه طلا و جواهر گفت: «طلا های نو توسط بازرسان و بنکداران به صورت متناوب بررسی می شود و امکان تخلف در آن بسیار کمتر است. اما طلا های کم اجرت در ویترین مغازه ها نیست که قابل رصد باشد. از مردم می خواهیم اگر طلای نو می خرند حتماً از فروشنده بخواهند که کد حک شده روی آن در فاکتور قید شود تا تخلف احتمالی کاهش پیدا کند.»
چه تعداد کارخانه طلا داریم؟
در حال حاضر ۴۷۰۰ تولیدکننده طلا در کشور وجود دارد که ۱۲۰۰ مجموعه آن در تهران است. با این تفاسیر استان های اصفهان، تهران، مشهد، تبریز، زنجان و یزد به ترتیب سهم بیشتری در تولید طلا دارند. البته تمام واحد های تولیدی با افزایش قیمت طلا تا حد قابل توجهی از ظرفیت تولیدشان کم شده است.
قیمت طلای کم اجرت، استاندارد نیست
وی درباره قیمت طلای کم اجرت گفت: «این نوع طلا استاندارد نیست و به همین جهت نمی توان برای آن عددی را مشخص کرد. حتی ۱۰۰ هزار تومان پایین تر از قیمت طلای نو برای آنکه بعضاً در بازار رسم شده مبنای مشخصی ندارد و نمی توان به عنوان یک قاعده به آن پرداخت.»
طلای کم اجرت چند؟
آنگونه که خبرنگار با فعالان بازار صحبت کرد که اکثر آن ها در سبزه میدان (بازار بزرگ تهران بورس فروش طلا) بودند، قیمت طلای خام ۴۱۵ هزار تومان بود که با اجرت و سایر هزینه ها، چون ارزش افزوده هر گرم طلا حداقل ۵۳۵ هزار تومان تمام می شود. آن ها هر گرم طلای بدون اجرت را ۴۲۰ الی ۴۳۰ هزار تومان می فروشند.
ما با طلای کم اجرت سرپا ماندیم
یکی از فروشندگان طلا در این بازار که هیچ طلای دست دومی در ویترینش نداشت و با اطمینان به خریدار طلا ها را از کشوی مغازه خود خارج می کرد، گفت: اگر طلای دست دوم و کم اجرت نفروشیم دیگر نمی توانیم هزینه های خود را جبران کنیم و سرپا بمانیم. مردم حاضر هستند ۳ میلیون تومان پرداخت کنند، اما طلای کم اجرت بگیرند. تصور آن ها این است که حتی اگر ۲۰۰ هزار تومان کمتر پرداخت کنند، سود برده اند.
افشاگری طلا فروش
وی گفت: کار دیگری که ما می کنیم این است که طلای دست دوم را با قیمت پایین از مردم می خریم و با پرداخت آن (آبکاری و نونوار کردن طلا) با قیمت روزانه بازار می فروشیم. در این صورت هم می توانیم بخشی از هزینه ها را جبران کنیم. با افزایش قیمت طلا خیلی از مغازه داران وارد این حوزه شدند.
طلای دست دوم باید آب شود
محمدولی رئیس اتحادیه طلا و جواهر استان تهران هم در گفت وگویی که با روزنامه ایران داشت، گفت: «ممنوعیت فروش طلای کم اجرت و بدون اجرت (به غیر از اتحادیه طلا و جواهر که سالیان پیش تصویب شده بود) به وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد شده است و آن ها با توجه به استدلال هایی که ما داشتیم موافقت ضمنی خود را اعلام کرده اند؛ لذا به نظر می رسد بزودی ممنوعیت فروش طلای کم اجرت در سطح کشور ابلاغ شود.» وی با بیان اینکه در طلای کم اجرت احتمال ناخالصی، چالش های بهداشت فردی و تقلب زیاد است، افزود: «طلا های دست دوم باید طبق قانون آب شود و به هیچ عنوان فروش آن درست نیست. این امر حتی به افزایش رکود در تولید طلا منجر می شود.»
