انواع فولیکولیت مو (عفونت یا التهاب فولیکول های مو) چیست؟

فولیکولیت (folliculitis) عبارت است از عفونت یا التهاب فولیکول های مو (این فولیکول ها بافتی را تشکیل می دهند که ریشه موهای سر و بدن از آنها رشد می کند).فولیکول های مو به عنوان محل ورود تعدادی از باکتری ها عمل می کنند و در این میان، باکتری استافیلوکوک طلایی شایع ترین علت فولیکولیت موضعی است. غدد سباسه به داخل فولیکول های مو و مجاری آنها تخلیه می شوند و در صورت مسدود شدن، کیست های سباسه را تشکیل می دهند که شبیه آبسه های استافیلوکوکی هستند یا ممکن است دچار عفونت ثانویه شوند. عفونت غدد عرق نیز می تواند عفونت فولیکول های مو (به ویژه در ناحیه زیربغل) را تقلید نماید.فولیکولیت با سوزش و خارش محل تظاهر می یابد و ممکن است قرمزی وجود داشته باشد. فولیکولیت در اثر عوامل زیر ایجاد می شود: عفونت های استافیلوکوکی (به ویژه در افراد مبتلا به دیابت)، کشته شدن بعضی از باکتری های ایجادکننده آکنه (جوش غرور جوانی) به وسیله آنتی بیوتیک ها، نشستن در وان آب داغ (آلوده شدن به باکتری سودومونا)، تماس با روغن های آرایشی محرک یا روغن هایی که در محل کار مورد استفاده قرار می گیرند، باز شدن فولیکول ها به وسیله تیغ ریش تراشی، رشد بیش از حد باکتری های دیگر (که منجر به بروز فولیکولیت ناشی از باکتری های گرم منفی می شود)، پوشیدن لباس های تنگ (که موجب بسته شدن فولیکول ها می شود)، مصرف داروهای حاوی کورتون، عفونت پوست با نوعی مخمر (قارچ تک یاخته ای) به نام پیتیروسپوروم اوربیکولار و فولیکولیت استریل (در افراد مبتلا به بیماری ایدز)

انواع فولیکولیت

فولیکولیت سطحی

فولیکولیت باکتریایی: فولیکولیت باکتریایی بسیار شایع می باشد و با خارش، جوش های سر سفید و یا توده های پر از مایع همراه است. فولیکولیت باکتریایی می تواند ریش مردان را درگیر کند. این نوع فولیکولیت زمانی اتفاق می افتد که فولیکول های مو توسط باکتری آلوده شوند؛ باکتری استافیلوکوکوس اورئوس معمولا در این عفونت ها دخالت دارد. باکتری استافیلوکوک همیشه روی پوست زندگی می کند. اما عموما زمانی می تواند سبب مشکل شود که از طریق برش و یا زخم وارد زخم ها شود.

• فولیکولیت وان داغ یا Hot tub: این نوع فولیکولیت در اثر باکتری سودوموناس ایجاد می شود. شما ممکن است در فضاهای مختلفی در معرض این باکتری ها قرار بگیرید از جمله در وان های داغ و استخرهای گرم که حاوی مقادیر کلر و میزان pH نامناسب است. شما ممکن است دچار راش های قرمز، گرد و توده های خارش دار شوید که یک تا چهار روز بعد از قرار گرفتن در معرض باکتری ادامه پیدا می کند. این علائم بعدا به تاول های چرکی کوچک تبدیل می شود. راش احتمالا در نواحی بدتر می شود که پوست در تماس مستقیم با آب یا سطوح آلوده است.

• فولیکولیت کاذب ریش (Barber's itch pseudofolliculitis barbae): این التهاب ناشی از موهایی است که به داخل در حال رشد می باشند. این نوع فولیکولیت مردان سیاه پوستی را تحت تاثیر قرار می دهد که صورت و گردن خود را اصلاح می کنند. افرادی که ناحیه تناسلی خود را وکس می کنند نیز ممکن است دچار این نوع فولیکولیت شوند. این نوع فولیکولیت می تواند اسکارهای تیره ای را به جا بگذارد (فولیکولیت ناحیه تناسلی).
• فولیکولیت پیتروسپوروم (Pityrosporum): این نوع فولیکولیت مخصوصا در نوجوانان و مردان بالغ شایع است. این نوع فولیکولیت ناشی از عفونت قارچی می باشد و منجر به جوش های چرکی، خارش دار، قرمز و مزمن روی کمر و قفسه سینه می شود و برخی اوقات نیز ممکن است در گردن، شانه ها، بازوها و صورت نیز ایجاد شود.

فولیکولیت چیست؟

فولیکولیت عمیق

فولیکولیت های عمیق زمانی ایجاد می شود که کل فولیکول مو درگیر شود و به فرم های مختلفی ظاهر می شود:

• Sycosis barbae (فولیکولیت سیکوزباربه): این نوع از فولیکولیت مردانی را تحت تاثیر قرار می دهد که به تازگی شروع به تراشیدن ریش های خود می کنند. ابتدا جوش های چرکی روی لب بالایی، چانه و فک ایجاد می شود. سپس در طول روزها و هفته ها که اصلاح کردن ادامه می یابد این علائم شایع تر می شود. سایکوزباربه شدید می تواند سبب اسکار شود.
• فولیکولیت گرم منفی: این نوع فولیکولیت زمانی ایجاد می شود که شما برای مدت زمانی طولانی به منظور درمان آکنه از آنتی بیوتیک استفاده کنید. آنتی بیوتیک ها تعادل نرمال باکتری ها را در بینی شما بر هم می زند و سبب رشد بیش از حد میکروارگانیسم های مضر از دسته باکتری های گرم منفی می شوند. در اغلب افراد این نوع فولیکولیت مشکلی ایجاد نمی کند و زمانی که مصرف آنتی بیوتیک قطع شود باکتری در بینی به شرایط نرمال خود باز می گردد. در تعداد کمی از افراد باکتری گرم منفی به پوست اطراف دهان و بینی کشیده می شود. این امر سبب ایجاد آکنه جدید می شود.
• کورک یا کفگیرک یا فرونکل و کاربونکل: این نوع فولیکولیت زمانی اتفاق می افتد که فولیکول های مو به طور عمیق با استافیلوکوک آلوده شده باشند. یک کورک می تواند به صورت ناگهانی و به شکل توده ای قرمز یا صورتی رنگ که دردناک می باشد ظاهر شود. پوست اطراف نیز ممکن است قرمز و متورم شود. این توده ها معمولا چرکی هستند و قبل از پاره شده و تخلیه رشد کرده بزرگ تر و دردناک تر می شوند. برخی کورک های کوچک معمولا بدون اسکار برطرف می شوند. کورک های بزرگ اما می توانند اسکار بر جای گذارند. (کاربونکل: توده ای جوش می باشد که معمولا روی پشت گردن، شانه ها، کمر یا ران ها ایجاد می شود. کاربونکل سبب عفونت شدید تری می شود. در نتیجه به آرامی بهبود می یابد و احتمالا می تواند اسکار بر جای بگذارد).

• فولیکولیت ائوزینوفیلی: این نوع فولیکولیت معمولا افراد مبتلا به اچ آی وی را تحت تاثیر قرار می شود. علائم فولیکولیت ائوزینوفیلی شامل خارش شدید و عود تکه های ملتهب، زخم های چرکی روی کف سر، صورت، گردن و قفسه سینه است. زخم ها معمولا گسترش پیدا می کنند و پس از بهبود اغلب نواحی تیره تری را در مقایسه با پوست نرمال ایجاد می کنند. علت دقیق فولیکولیت ائوزینوفیلی مشخص نیست اما ممکن است قارچ های شبه مخمر مسئول در فولیکولیت پیتروسپوروم در آن دخالت داشته باشند.

پیشگیری از فولیکولیت

مردم می توانند با تکیه بر موارد زیر از بروز فولیکولیت پیشگیری کنند:

• لباس تنگ و چسبان نپوشید. این کار به کاهش سایش بین پوست و لباس کمک می کند.
• دستکش لاستیکی را در فواصل بین استفاده خشک کنید. اگر شما منظماً از دستکش لاستیکی استفاده می کنید، پس از هر بار استفاده آنها را پشت و رو کرده با آب و صابون بشویید و خشک کنید.
• در صورت امکان از پاک تراش مو خودداری کنید. برای مردان دچار جوش ریش تراش بلند کردن ریش ممکن است گزینه خوبی باشد.
• اصلاح توأم با مراقبت. اگر اصلاح می کنید، استفاده از موارد فهرست شده در زیر کمک کننده خواهد بود:
• فواصل اصلاح خود را افزایش دهید
• پیش از اصلاح پوست خود را با آب گرم و صایون آنتی باکتریال بشویید
• برای بلند کردن موهای خوابیده پیش از اصلاح با استفاده از حرکت دورانی ملایم با استفاده از لیف یا پد شستشو این موها را به حالت عادی درآورید
• برای اصلاح از مقدار کافی لوسیون اصلاح استفاده کنید
• از پاک تراش کردن مو خودداری کنید
• برای اصلاح از تیغ تیز استفاده نمایید و پس از هر بار کشیدن آن بر روی پوست آن را با آب گرم بشویید
• پس از اصلاح از لوسیون مرطوب کننده استفاده کنید
• از استفاده مشترک از ریش تراش، حوله و لیف خودداری کنید
• استفاده از محصولات موزدا یا دیگر روش های موزدایی را مد نظر قرار دهید. اگرچه این روش ها نیز می توانند باعث تحریک پوست شوند.
• فقط از وان حمام و استخرهای گرم تمیز استفاده کنید. و اگر خود مالک یکی از آنها هستند برای نظافت منظماً از کلر بر مبنای توصیه شده استفاده کنید.
• با پزشک خود مشورت کنید. بسته به موقعیت و تواتر برگشت فولیکولیت دکتر ممکن است کنترل توده های باکتریایی را در بینی با استفاده از رژیم پنج روزه پماد آنتی باکتریال و بدن شویه با کلرهگزیدین توصیه کند. برای تأیید اثربخشی این موارد به تحقیق بیشتری نیاز است.