علایم آب آوردگی شکم (آسیت) و درمان آن در طب سنتی

آسیت (Ascites) یا آب آوردگی شکم یا ‏ به معنای جمع شدن مایع اضافی در شکم و ورم شکم است. بیماری آسیت دلایل گوناگونی می تواند داشته باشد از جمله سیروز کبدی و سرطان های گوارشی. آسیت ساخت مایع در فضای بین دیواره شکم و اندام های شکم (حفره صفاق) است. آسیت یا آب آوردگی شکم نتیجه فشار بالا در عروق خونی کبد و سطوح پایین پروتئینی به نام آلبومین است. طبق تئوری گشاد شدن شریانی هایپرتانسیون ورید پورت سبب اتساع شریان ها شده كه به دنبال آن كاهش حجم خون در گردش شریانی سبب فعال شدن سیستم رنین رنین - آنژیوتانسیون - آلدسترون و هورمون ضد ادراری (ADH) شده كه به دنبال آن احتباس آب و سدیم و در نتیجه آسیت رخ می دهد.

نشانه ها و علائم آسیت

از علائم آسیت می توان به داشتن احساس سنگینی و سوزش سر دل اشاره کرد.
آسیت خفیف نشانه های مشخصی ندارد، اما آسیت شدید معمولاً نشانه های بارزی دارد که به شرح زیر است:
برآمدگی شکم، نفخ و برآمدگی پهلوها از نشانه های آسیت هستند.
در بیماری آسیت در موارد شدید، با ضربه زدن و فشارآوردن به شکم، جابجایی مایع داخل شکم احساس می شود.
احساس سنگینی در شکم، از نشانه های دیگر آسیت است.
از علائم دیگر آسیت، بی اشتهایی، سوزش سردل و داشتن حالت تهوع می باشد.
احساس پری بعد از کمی غذا خوردن می تواند از علائم آسیت باشد.
یبوست از دیگر نشانه های بیماری آسیت یا آب آوردن شکم است.
یکی از نشانه های آسیت، تنگی نفس به دلیل فشار مایع درون شکم به پرده ی دیافراگم است.
جمع شدن مایع در اطراف شش ها، سرفه شدید نیز از دیگر علائم آسیت هستند.
هنگامی که آسیت در اثر سیروز یا نارسایی کبدی باشد، ممکن است در ناحیه پاها تورم و کبودی مشاهده شود.
آسیت حاصل از سرطان ممکن است با کاهش وزن بی دلیل و نشانه های خستگی همراه باشد.
در مواردی که آسیت در اثر نارسایی قلبی است، شایعترین نشانه های آن خس خس سینه، تنگی نفس و ناتوانی در حرکات بدنی است.
فشار داخلی بر دیواره فتق شکم و ناف نیز از دیگر علائم آسیت می باشد.
کمر درد از علایم آسیت می باشد که به علت فشار زیاد به ماهیچه های کمر رخ می دهد.

علل آسیت

آسیت گاهی به علت نارسایی احتقانی قلبی رخ می دهد.
دلیل عمده ی آسیت بیماری های کبد یا سیروز است. نزدیک به ۸۰ درصد از موارد آسیت مربوط به آسیب کبدی پیشرفته است. باور بر این است که افزایش فشار در جریان خون کبد و کاهش آلبومین در خون، عامل اصلی آسیت شکمی است.
انباشته شدن آب و نمک در بدن نیز ممکن است در شدت یافتن علائم آسیت مؤثر باشد.
آسیت گاهی به علت نارسایی احتقانی قلبی رخ می دهد.
نارسایی کلیه/ آسیب های کلیوی نیز از علل آسیت می باشند.
سیت به علت انسداد وریدهای باب در اثر تومور و تشکیل لخته ی خون نیز رخ می دهد.
سرطان های مشخصی مانند سرطان کولون، معده، ریه، پانکراس، تخمدان، پستان، لنف ممکن است سبب آسیت حاد شوند.
پانکراتیت یا تورم پانکراس که در اثر اعتیاد به الکل ایجاد می شود می تواند سبب آسیت پانکراسی شود.
درمان های طبیعی برای آسیت با توجه به علت آن متفاوت است. رژیم های غذایی حاوی مقادیر محدود نمک و استراحت برخی از ویژگی های اصلی درمان است. علاوه بر این دو درمان، دیورتیکی یا دارویی نیز استفاده می شود، زیرا آن ها نقش محوری در دفع بیشتر آب از کلیه ها دارند. همچنین از فرآورده های پاراسنتزی (آب کشی) درمانی برای حذف مایع استفاده می شود. از سوی دیگر، از حجم زیادی از پاراسنتز برای تخلیه مقادیر بیشتری مایع از بدن بیمار استفاده می شود. مدت کوتاهی بستری شدن در بیمارستان برای چنین درمان هایی لازم است. همچنین از گل قاصدک که یک دیورتیک گیاهی است، برای درمان بادآوردگی شکم استفاده می شود، زیرا نه تنها مایع اضافی را تخلیه می کند، بلکه پتاسیم را نیز به بدن منتقل می کند. با توجه به گزارش موسسه ملی سرطان، استفاده از یک سوزن یا لوله نازک برای حذف مایع اضافی از شکم نیز می تواند به طور موقت باعث رهایی از این مشکل شود.

درمان های خانگی برای مقابله با بادآوردگی شکم

برخی از راه حل ها و راهنمایی های رژیم غذایی برای درمان یا اجتناب از بروز بادآوردگی شکم در زیر توضیح داده شده است:

سیر

سیر نقش مهمی در درمان این عارضه دارد. ۱۲۵ میلی لیتر آب را بجوشانید و با یک قاشق چای خوری آب سیر مخلوط کنید. مخلوط سیر را به طور منظم برای چند روز برای بهبودی مصرف کنید.

نخود

۲۵ گرم از نخود را بردارید و آن را در یک چهارم لیتر آب جوش کنید. اجازه دهید آب به نصف کاهش یابد. مایع حاصل را به طور منظم مصرف کنید. برای دیدن تغییرات قابل توجه، باید حداقل ۳ هفته این عصاره را مصرف کنید.

کدو تلخ

این ماده غذایی درد حاصل از بادآوردگی شکم را از بین می برد. عصاره ۲۵ میلی لیتر آب کدو تلخ را استخراج کنید و آن را پس از مخلوط شدن با آب بنوشید. آب کدو تلخ همچنین می تواند با معده خالی مصرف شود.

مصرف مایعات

آب هویج و کره شیر در درمان این بیماری مفید هستند. آن ها نقش حیاتی را در بازگرداندن انرژی به بدن بازی می کنند و البته بدون اضافه شدن به انباشت مایع در حفره شکمی.

تربچه

تربچه ها در درمان این عارضه بسیار مفید هستند. آب حاصل از برگ گیاه تربچه را با آب مخلوط کنید و مصرف کنید.

دانه شنبلیله

بذر پودر شنبلیلهرا به مدت یک شب خیس کنید. در صبح آن را فشار داده و آب آن را بنوشید.

اجتناب از مصرف بیش ازحد آب

هنگامی که دچار تشنگی می شوید، شیر را می توان به عنوان یک راه برای جایگزینی آب مصرف کرد. مصرف بیش ازحد آب در موارد بادآوردگی شکم موجب افزایش تورم و افزایش وزن می شود.

درمان دارویی

بعضی از داروهایی که برای درمان این بیماری مفید هستند، عبارت اند از patoladhya ghrit، punarnave chum و punarnava kwath و shilajatwadi vati.
Punarnava یا پودر Boeharia Diffusa این پودر همچنین در درمان این عارضه مفید است و می تواند در تخلیه مایع اضافی کمک کند.

پیاز

پیاز دیورتیکی بسیار قوی است؛ بنابراین، آن ها را در رژیم غذایی خود قرار دهید تا به دفع مایع انباشته شده اضافی از طریق ادرار کمک کند.

خربزه

شما باید خربزه را به طور روزانه بخورید تا سالم بمانید و با این عارضه مبارزه کنید. همچنین مصرف خربزه به هضم و بازگرداندن تعادل مایع و همچنین سایر قسمت های هومئوستاز کمک می کند.

الکل

از مصرف الکل اجتناب کنید! مصرف الکل و نوشیدنی های الکلی علت ۸۳٪ از بیماران مبتلابه این بیماری است.

زندگی فعال

ورزش به عضلات شکمی کمک می کند تا به درستی تکامل پیدا کنند، درحالی که همچنین در برابر انباشت مایع محافظت می شوند.

خواب

سعی نکنید در طول روز بخوابید. یک زمان ثابت را برای رفتن به تخت در شب و زمان بیداری در صبح بیدار در نظر بگیرید. این امر نقش مهمی در حفظ هموستاز کلی بدن دارد.

رژیم غذایی مفید

رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از آسیت، شامل مصرف غذاهای بخارپز، شیر شتر، سوپ نخود، برنج کهنه، سالاد همراه با تربچه خشک، سیر، آسافویتی و عسلاست.

رژیم غذایی مضر

از خوردن نشاسته بیش ازحد مانند برنج و گندم خودداری کنید. نمک نیز برای بیماران مبتلابه این عارضه بسیار مضر است.

گیاهان دارویی مورد استفاده در درمان بادآوردگی شکم

آرجن یا مردا سفید دارای خواص دیورتیک است. Heenga یا asafoetida، زمانی که در آب گرم حل می شود، برای شل شدن شکم استفاده می شود. هیمسرا باید بر اساس دستورالعمل پزشک مصرف شود. Kakamachi یا چای سیاه نیز در طب آیورودا برای درمان بادآوردگی شکم استفاده می شود. Kateli یا kantakari برای درمان ورم همراه با آسیت استفاده می شود.

اگر شکی دارید که ممکن است از آسیت در عذاب باشید، باید توسط پزشک معاینه شوید. بااین وجود، این داروهای خانگی را می توان به صورت منظم مصرف کرد تا مانع پیشرفت بیماری شود. تشخیص مناسب در مورد این بیماری ضروری است. در موارد خاص، قبل از اینکه هرکدام از این داروها و مواد غذایی خانگی را بکار بگیرید، باید با پزشک خود مشورت کنید. شما باید در نظر داشته باشید که هر فرد بیمار دارای شرایط متفاوتی است، مثل علت ایجاد این بیماری در آن ها و باید قبل از تجویز هر نوع داروهای خانگی این امر موردتوجه قرار گیرد.