آشنایی با دور کوریگالزو در عراق

این سازه ی عظیم الجثه که در دل ماسه های کویری نزدیک رودخانه ی فرات (Euphrates) قرار گرفته است، در نگاه اول شبیه تپه است ولی در واقع بنایی خشتی است که ۳۴۰۰ سال قدمت دارد. این سازه در اصل یک زیگورات، شبیه به زیگورات چغازنبیل است که حدود ۶۰ متر ارتفاع دارد و زیربنای آن ۷۰ مترمربع است. زیگورات ها در تمدن های باستانی آسیای غربی ساخته می شدند و به عنوان نیایشگاهی برای خدایان مورد استفاده قرار می گرفتند. آن چه امروز از این بنا باقی مانده مرکز آن است؛ بقیه ی سازه همراه با شهر باستانی دور کوریگالزو ( Dur-Kurigalzu) و در قرن دوازدهم پیش از میلاد مسیح از بین رفته است. اما چه چیزی این بنای عجیب را شگفت انگیزتر می کند؟

دور کوریگالزو در اوایل قرن ۱۴ پیش از میلاد توسط پادشاه کوریگالزو -از سلسله ی کاسیان- بنا نهاده شد. این شهر ۴۰۰ سال بدون وقفه پایتخت کاسیان بود یعنی طولانی ترین زمانی که یک قوم در تاریخ بابل حکومت کرده اند.

دور کوریگالزو، یا برج کوریگالزو، در حدود ۳۰ کیلومتری غرب مرکز بغداد و در نزدیکی فرورفتگی عقرقوف قرار گرفته است. این برج قرار بوده مسیر تجارت با اهمیتی را که به شرق منتهی می شد، یعنی مسیر-فلات ایران به افغانستان را محافظت کند. شهر ۲۲۵ هکتار زمین را پوشش می داد و با یک دیوار بزرگ احاطه شده بود. شهر، شکلی کشیده داشت و چند تپه ی خاکی در آن دیده می شد. بنای یادبود زیگورات، بیش از باقی سازه های این منطقه به چشم می آمد و به خدای بابلی ها یعنی انلیل (Enlil) اختصاص یافته بود. قرن ها کاروان هایی که با شتر از این منطقه عبور می کردند، زیگورات را به عنوان یک مبدا برای سفرشان در نظر می گرفتند. این مسیر تا بغداد ادامه داشت و محلی ها به این بنا «تپه ی نمرود» می گفتند که باعث شده بود بسیاری از گردشگران غربی، آن را با برج بابل اشتباه بگیرند.

زیگورات بسیار فرسوده بوده و در حال حاضر در معرض سقوط است. با این وجود، این فرسایش همان چیزی است که این بنا را برای تاریخدان ها به سازه ای ارزشمند تبدیل کرده است. در واقع فرسایش دور کوریگالزو باعث شده تا اطلاعات مربوط به علم معماری آن دوره، بیش از دیگر بناهای تاریخی آن منطقه، از زیگورات قابل استخراج باشد و به تکامل مستندات آن دوره کمک کند.این بنا در اوایل قرن نوزدهم کشف و بخش زیرین آن در سال 1940 حفاری شد. اولین طبقه ی آن نیز در دهه ی 70 میلادی توسط دولت صدام ترمیم شد اما هم اکنون سرنوشت نامعلومی دارد.

دور کوریگالزو ،معبدی اسرارآمیز در عراق

در قرن 14 قبل از میلاد، شهر دور کاریگالزو Dur-Karigalzu توسط شاه کاریگالزو که اهل کاسایت دیناستای Kassite Dynasty بود، ساخته شد. این شهر مرکز حکومت کاسایت ها بود و آن ها 400 سال بدون هیچ مشکلی بر بابل حکومت کردند. این خاندان، تنها خاندانی بودند که توانستند 400 سال بر بابل حکومت کنند و طولانی ترین دوره حکومتی را بر بابل را داشته باشند. دلیل ساخت این سازه، محافظت از مسیر تجاری بین ایران و افغانستان که منبع سنگ های گرانبها و آبی رنگ لاپیس لازولی Lapis lazuli است، بود. اطراف این مسیر شهری 225 هکتاری وجود داشت که دور تا دور آن را دیوار بلندی ساخته بودند. طراحی این شهر به گونه ای بود که برای جدا کردن مناطق مختلف آن، از تپه های فراوان استفاده کرده اند. زیگورات دور کوریگالزو عراق برای ادای احترام به خدای بزرگ بابلی ها، انلیل ساخته شده و بزرگترین سازه این شهر محسوب می شده است. برای سال های متمادی این سازه،، یک نشانه برای رسیدن به بغداد برای کاروان های شتر به شمار می رفت و مردم محلی به آن "تپه نمرود" می گفتند که این موضوع باعث اشتباه اکثر گردشگران می شد، زیرا آن را با برج های معروف بابل اشتباه می گرفتند. این سازه بسیار فرسوده است و احتمال خرابی آن زیاد بوده، اما جالب است بدانید که همین فرسایش نظر باستان شناسان را به خود جلب کرده، زیرا این فرسودگی به آن ها اجازه می دهد تا ساختار داخلی زیگورات را مطالعه کنند، زیرا در هیچ جای دیگری نمی توانند چگونگی قرار گرفتن لایه های زیگورات و مواد استفاده شده برای ساخت آن ها را از نزدیک ببینند. اولین آثار این زیگورات در اوایل قرن 19 کشف شد و در سال 1940 طبقه اول این زیگورات به طور کامل از زیر خاک درآمد. در دهه 70 این طبقه توسط صدام حسین بازسازی شد.