گودی کمر، به انحنای شدید ستون فقرات گفته می شود. این تفاوت با منحنی های معمول ستون فقرات در نواحی گردنی, سینه ای و کمری متفاوت است, و تا حدی به گردن (در نزدیکی گردن) است. منحنی های طبیعی ستون فقرات, سر را روی لگن قرار می دهد و به عنوان جذب کننده شوک برای توزیع تنش مکانیکی در طول حرکت عمل می کنند.
گودی کمر در تمام گروه های سنی دیده می شود و این مشکل عمدتاً بر ستون فقرات کمری تاثیر می گذارد, اما می تواند در گردن هم رخ دهد.وقتی در ستون فقرات کمری ایجاد می شود, باسن بیمار ممکن است برجسته تر شود و در حالت کلی اش تغییر کند. همچنین می تواند دردناک باشد و گاهی اوقات بر حرکت تاثیر می گذارد.
اثرات گودی کمر برای بدن
- 80% از افراد درگیر در این معضل با کاهش ظرفیت قلب، ریه و ظرفیت قلبی عروقی روبرو هستند. دیافراگم هم تحت تاثیر این مشکل قرار می گیرد.
- گودی کمر باعث درد در بخش تحتانی کمر می شود.
- گودی کمر باعث فقدان قدرت در فرد می شود. در این عارضه افراد تنها از بخش تحتانی کمر و همسترینگ برای بلند کردن اجسام سنگین استفاده می کنند. این امر نسبت به استفاده از عضلات کل لگن کارآمدی کمتری دارد.
- افراد درگیر در این مشکل به مرور دچار سر درد، بی خوابی، کمر درد، تنگی نفس و سیاتیک می شوند که تمامی این موارد به علت داشتن ساختمان کشیده عضلات در یک طرف بدن و ساختمان عضلات کوتاه در طرف دیگر بدن که ناشی از این عارضه است بوجود آمده اند.
درمان گودی کمر
به خاطر داشته باشید که فقط خودتان نمی توانید این مشکل را تشخیص دهید و باید برای یک بار هم که شده خود را به یک متخصص نشان دهید، اما طبق مطالعات جدید انجام شده، نشان داده است که این روش های درمانی در معالجه افراد مبتلا به گودی کمری و LBP، موفق تر از سایر اقدامات هستند:
- داروها یا مسکن ها برای تسکین درد و تورم در ناحیه کمر یا مناطق اطراف آن.
- ورزش و فیزیوتراپی برای افزایش قدرت و انعطاف پذیری ماهیچه ها.
در حالت گودی بیش ازحد، کمر به طور غیرطبیعی انحنا دارد، برخی از ماهیچه ها بطور غیر طبیعی کشیده و سفت می شوند که می تواند باعث افزایش یا تشدید گودی شود. برای کاهش سفتی ماهیچه ها، باید تمرین هایی را انجام دهید که قسمت های سفت شده کشیده شود؛ چنین مشکلات شایعی باعث می شوند عضلات کمر و عضلات فلکسورهای لگن از ناحیه کشاله ران به قسمت پشتی کشیده می شوند. کشش این مناطق از طریق ورزش روزانه و تمرینات ورزشی منظم به تسکین علائم گودی کمر کمک می کند. در هنگام تهیه ی برنامه مداوم و منظم ورزشی برای گودی کمر، باید به این نکته توجه کرد عضلات باسن و همسترینگ به خاطر گودی کمر، ضعیف تر شده اند و باید نقاط اصلی در برنامه ی تمریناتتان باشند.
هنگام انتخاب تمرین های عضله سازی، این نکته را در نظر داشته باشید که عوامل متعددی در غیر تراز بودن بدن بر اثر گودی کمر نقش دارند، از جمله:
- ماهیچه های ضعیف هسته
- عضلات فلکسور سفت شده
- فرم تمرینی ضعیف
- عضلات ضعیف گلوتئال (سرینی)
انتخاب تمرینات عضله سازی که به این مناطق می پردازد، باعث بهبود در تراز پشت و کمر می شود. تمرینات خوب عضله سازی برای گودی کمر اغلب در شرایطی صورت می گیرد که فرد روی شکم خود دراز کشیده باشد، دلیل این کار آن است که وقتی فرد روی شکم دراز می کشد، می تواند عضلات پشت خود را درگیر کند تا کارهای بیشتری انجام دهد.
برخی از تمرینات توصیه شده ای که می توانید یاد بگیرید:
- کرانچ شکم
- لگ کرل (دستگاه پشت پا)
- پرس پا در حالت نشسته
همان طور که قبلاً ذکر شد، کشش عضلات می تواند یکی از ابزارهای قدرتمند در مبارزه با علائم و پیشرفت گودی کمر باشد. البته روش های زیادی برای تقویت کشش وجود دار که می توانند پویا، ایستا، پیشرفتی و غیره باشند.
استفاده از بریس (کمربند طبی) برای درمان گودی کمر
حرکت ستون فقرات کمر می تواند بهبودی شکستگی های ستون فقرات یا جوش خوردگی های بعد از عمل را به تأخیر بیندازد. در مورد گودی کمر، یک بریس کمر ممکن است در محدود کردن حرکت آن کمک کند و مشخص شده است که این بریس می تواند باعث کاهش گودی نیز شود. در حال حاضر دو بریس پرکاربرد برای این مشکل وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
بریس سخت
این نوع بریس ها از مواد پلاستیکی سفت و سخت ساخته شده اند، مانند بریس های Boston Overlap یا ساکارال توراکولومار (TLSO). اگر بریس به درستی روی بدن نشانده شود، باید حداقل ۵۰٪ از کل حرکت کمر را محدود می کند. بیمارانی که این بریس ها و کمربندهای طبی را می پوشند از گرمای بیش از حد در آن ها شکایت دارند و به دلیل سفتی، ممکن است پوشیدن آن ها کمی با زحمت باشد. این نوع بریس فقط در حالت ایستاده یا دراز کشیده پوشیده می شود و باید شب ها آن را درآورید.
بریس های الاستیکی (کرست)
بعضی اوقات برای محدود کردن حرکت ستون فقرات، این بریس ها توصیه می شود. این نوع بریس ها اجازه نمی دهد که فرد به جلو خم شود. افرادی که مشاغل دارند که مدام باید اجسام سنگینی بلند کنند، گاهی اوقات می توانند از این بریس ها استفاده کنند تا از آسیب دیدگی کمر جلوگیری کرده یا به یک آسیب دیدگی قبلی کمک کنند. کار بریس های کرستی، محدود کردن حرکت است و به عنوان یک یادآوری کننده برای حفظ وضعیت مناسب بدن در حین کار عمل می کنند و فرد را وامی دارند تا در هنگام بلند کردن اجسام، به درستی عضلات پای خود را درگیر کند.
کاهش وزن برای درمان گودی کمر
افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند ممکن است دچار گودی کمر، سیاتیک و موارد دیگری شوند که می توانند از گودی زیاد کمر ناشی شوند. بسته به تمریناتی که برای کم کردن وزن انجام می شود، کاهش وزن می تواند فشار را در قسمت کمر به مرور زمان کاهش داده و باعث تقویت عضلات کمر و اطراف آن شود. تغذیه سالم همچنین می تواند توانایی بدن در بهبودی و همچنین کاهش وزن را تسریع کند.
جراحی گودی کمر
اگر گودی کمر به مرور زمان پیشرفت کند، ممکن است منجر به آسیب دائمی در قسمت پایین کمر مانند دژنراسیون (تحلیل) دیسک یا سرخوردگی دیسک شود. وقتی این اتفاق بیفتد، عمل جراحی برای رفع گودی کمر به گزینه ای مناسب تبدیل می شود. در عمل جراحی، ابزارهایی مانند قلاب، میله، سیم، پلاک بر روی ستون فقرات، به منظور تنظیم مجدد مهره های ستون فقرات نصب شده و از صدمه دیدگی آن ها جلوگیری می شود. جراحی باید همیشه به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شود زیرا این روش می تواند منجر به محدودیت دائمی در حرکت شود و خطر رد ایمپلنت یا عفونت وجود دارد.
فیوژن نخاعی
این یک عمل جراحی بزرگ است که چند ساعت در اتاق عمل به طول می انجامد. هدف از این جراحی، جوش دادن یا فیوژن کردن دو یا چند مهره در کمر است. به منظور فیوز کردن مهره ها، پیوند استخوانی را می توان از استخوان لگن یا بانک استخوان گرفته و بر روی مهره ها پیوند زد تا بتواند پلی بین مهره ها ایجاد شود. از ایمپلنت یا پروتزهای فلزی اغلب برای پیوند استفاده می شود تا مهره ها در جای خود قرار بگیرند تا زمانی که پیوند جوش بخورد و بهبود یابد. برخی از خطرات این عمل جراحی عبارت اند از: درد در محل پیوند استخوان، خراب شدن فیوژن، شکستن ایمپلنت های فلزی یا هر دو، لخته های خون که ممکن است به یک آمبولی ریوی منجر شود – که نمونه ای جدی این عوارض است که در آن شریان ریه دچار گرفتگی می شود، آسیب عصبی؛ رد پیوند؛ یا عفونت.
جراحی تعویض دیسک با نوع مصنوعی
این عمل جراحی اغلب در صورت بروز دژنراسیون و تخریب دیسک مورد نیاز است.
تخریب دیسک زمانی است که دیسک های غضروفی بین مهره ها به دلایل طبیعی آسیب دیده یا دچار پیچ خوردگی می شوند که در این صورت قسمت داخلی و خارجی یک دیسک ممکن است پاره یا شکسته شود و باعث تحریک اعصاب در لبه بیرونی آنولوس (اصطلاح فانتزی برای است دیسک بین مهره ای است) می گردد.
بی ثباتی حرکات ریز (میکروموشن) می تواند در اثر دژنراسیون دیسک ایجاد شود زیرا دیسک ها دیگر نمی توانند ستون مهره ها را به خوبی مانند گذشته نگه داشته باشند. به خاطر داشته باشید که دیسک ها خودشان از قبل گردش خون ندارند و تعداد اعصاب بسیار کمی دارند. به خاطر این عدم خون رسانی، آن ها قادر نیستند مانند سایر قسمت های بدن، خود را بهبود بخشند.
فیزیوتراپی و درمان گودی کمر
درمان موفقیت آمیز گودی یا رفع قوس کمر با آموزش بیمار درباره وضعیت کمر و نحوه کاهش اختلال و فشار وارد شده بر ناحیه گردن و کمر شروع می شود. این روش های درمانی برای از بین بردن و رفع گودی کمر، همچنین بر انجام تمرین های حرکتی خاص برای کاهش کشیدگی و گرفتگی عضلات و نیز تقویت آنها در کلینیک فیزیوتراپی تمرکز دارد که می تواند فرآیند بهبود بیمار را تسریع نماید.
علاوه بر این می توان از ماساژ درمانی برای کمک به کاهش فشار وارد شده به گردن یا کمر و ایجاد امکان حرکت و کشش ساده تر عضلات استفاده کرد. به منظور کاهش درد و بهبود سریع تر همچنین می توان از سایر روش های درمانی قوس زیاد کمر همچون امواج مافوق صوت، گرما، طب سوزنی، و الکترو درمانی بهره گرفت. علاوه بر این متخصصان فیزیوتراپی به افراد بیمار حرکت های خاص آموزش می دهند که امکان کاهش درد و بهبود فتق دیسک احتمالی با استفاده از آنها وجود دارد.
در فیزیوتراپی و ورزش برای گودی کمر به بیماران روش هایی آموزش داده می شود که از طریق انجام آنها در خانه یا محل کار، امکان تسکین درد و ناراحتی ناشی از بیماری وجود دارد. برای مثال در این آموزش ها توجه به وجود حمایت کافی در زمان نشستن و نحوه استفاده از عضلات کمر در محل کار یا در هنگام انجام فعالیت های ورزشی بدون وارد شدن آسیب احتمالی مورد توجه قرار می گیرد. آموزش روش های خود درمانی و افزایش عدم وابستگی فرد به روش های درمان قوس کمر یک بخش مهم از درمان های فیزیوتراپی قوس کمر است.
با بهبود وضعیت، تمرینات و نرمش های خاص جهت تقویت و کشش عضلات و مفاصل سفت شده برای بیمار تجویز می شود. در این حالت متخصص فیزیوتراپی دارای تخصص و تجربه کافی در ارتباط با انتخاب ورزش برای کمر درد و گودی کمر و تکنیک های حرکتی مناسب برای هر بیمار است.
درمان گودی کمر با انجام حرکات ورزشی
- برای درمان گودی کمر مبتلایان بایستی روی کمر بخوابند، سرشان را از زمین جدا کنند و به سینه خود بچسبانند. این حرکت باعث می شود مهره های کمر حرکت رو به جلو داشته باشند و در نتیجه عضلات شکم منقبض شده و گودی کمر آهسته، آهسته برطرف می شود
- در حرکتی دیگر افراد باید هنگامی که روی کمر خوابیدند، دو پای خود را هم زمان از زانو خم کنند و به سمت شکم آورند و سپس به حالت اول برگردانند.
- از دیگر حرکات ورزشی این است که افراد به روی کمر خوابیده و سپس یک پا را آهسته از زانو خم کنند و به سمت شکم بیاورند و بعد آن را به حالت اول برگردانند و پای دیگر را نیز به همین روش به سمت شکم آورند.
- فرد به پشت می خوابد و عضلات شکم و باسن را منقبض می کند و کمر را به زمین فشار می دهد و چند لحظه این حالت را حفظ می نماید. سپس استراحت نموده و این کار را تکرار می کند.
- رعایت الگوی درست راه رفتن درطول روز، شکم را بداخل دادن و نگاهداشتن این حالت.
- حرکت گهواره: در حالی که پشت خوابیده اید پاها را به سمت شکم جمع نموده و در حالی که دستها را دور پا قلاب نموده اید گهواره را اجرا نمائید.
- حالت چهار دست و پای گربه را به خود گرفته و با انقباض عضلات شکم بکوشید تا قوس ناحیه کمر را کم کنید.
گودی کمر چیست؟
