موسیقی رپ ( rap ) مخفّف جمله ی ” Rhythmic American Poetry ” به معنای ” شعر ریتمیک آمریکایی ” میباشد و همانطور که از نام آن پیداست، این سبک از موسیقی تقریباً کلامی است که با یک ریتم تند اجرا میشود و یک سری آرایه های ادبی مانند قافیه نیز در تکست این سبک به کار میرود.
موسیقی رپ در حال حاضر با مضمون های مختلفی اجرا میشود و زیرشاخه های مختلفی مانند گنگ، دیس لاو (احساسی)، اعتراضی و انتزاعی را دارا میباشد که محبوب ترین آنها، رپ دیس لاو است. میتوان گفت کلام و تکست در این موسیقی بخش اصلی را برعهده دارد و توجه و تمرکز عمده رَپر روی این بخش از قطعه ی موسیقی است.
موسیقی رپ بعد از اینکه در جهان گسترش پیدا کرد، تنها در حالت اعتراضی خود باقی نماند و شکل های دیگری نیز به خود گرفت؛ به طوری که امروزه علاوه بر جریان اعتراضی، تکست های احساسی، انتزاعی و گَنگ نیز توسط رَپرها اجرا میشود. همانطور که کمی قبل تر گفته شد، امروزه رپ احساسی پرطرفدارترین زیرشاخه از این سبک میان علاقه مندان میباشد و پس از آن، رپ اعتراضی که پایه ی شکل گیری این موسیقی نیز بوده است، پرمخاطب ترین زیرشاخه ی آن به حساب می آید.
این سبک بیت ” bit ” محور است و معمولاً سازهای موسیقی در آن کاربرد زیادی ندارند که عمدتاً در کنار تکست، بیت باکس یا دیجی اضافه میشوند؛ امّا در برخی قطعات و آهنگها دیده شده است که از سازهای گیتار الکتریک و درامز نیز استفاده میشود. در قطعات تلفیقی رپ با سایر سبک ها، معمولاً تعداد سازهای موسیقی مختلف بیشتر میشود و صدای ساز بیشتری از کارهای تلفیقی رپ به گوش مخاطب میرسد.
اولین قطعات رپ در دهه 1960 توسط سیاه پوستان آمریکایی در برانکس نیویورک شکل گرفت. جوانان سیاه برای مبارزه با تبعیض‌های نژادی از موسیقی رپ کمک گرفتند. علاوه بر سیاه پوستان که آنها را مبدع موسیقی رپ می‌دانند، آمریکایی‌های لاتین تبار هم در توسعه و پیشرفت این سبک نقش زیادی داشتند.
رپ در سال‌های 1970 : خوانندگان dancehall سبک رپ را برای موسیقی هیپ هاپ در کنار رپرهای دیسکو و جاز شکل دادند.
رپ در سال 1980: شخصی به نام Melle mel راه رپر‌ها را در زمینه‌ی مفاهیم سیاسی و اجتماعی باز کرد؛ و در همین دوران بود که گروه DMC run با انتشار Rasing hell رپ را با راک ترکیب کرده و سبک رپ راک را شکل دادند.
رپ در سال 1990:در این دوران بود که آزادی و اختیار رپر‌ها در استفاده از هر گونه لغات در متن زیاد شد.
رپ در سال 2000:در این دوران تکنولوژی را وارد آهنگ‌های رپ کردند و رمیکس‌هایی از رپ‌های قدیمی ساخته و سبک رپ در جنوب و غرب آمریکا محسوس‌تر شد.
به کسی که رپ را می‌خواند، رپر یا رپ‌کُن می‌گویند. همه‌ی خوانندگان و نوازندگان در هر سبکی که باشند وظایف مخصوص به خود را دارند. برای رپر‌ها هم، اینکه متن شعر را چگونه اجرا کنند و در هنگام خواندن از چه تکنیک‌هایی استفاده کنند تا حس مورد نظر به شنونده القا شود، بسیار مهم است.
رپ فارسی برای اولین بار در اواخر سال 800 هجری قمری اجرا و خوانده شد و پس از دوران صفویه رواج یافت. امروزه رپ فارسی متاثر از موسیقی رپ غرب است. اما همه‌ی ویژگی‌های آن را ندارد.
رپ فارسی از نظر موضوع و محتوا مانند رپ غرب بوده و بیشتر دارای مضامین اجتماعی، سیاسی، اعتراضی و… است. در متن اشعار رپ فارسی آرایه‌های بسیاری از جمله تشابه، ایهام، جناس و … استفاده میشود.
رپ در ایران از دهه‌ی 70 گسترش یافت. ولی در ابتدای کار به صورت غیر قانونی و زیر زمینی بین مردم پخش میشد. زیرا دارای مسائل غیر اخلاقی و حرف‌های ناسزا و … بود، ولی رفته رفته و با گذشت زمان از محتوای غیر اخلاقی آن کاسته شد و بیشتر جنبه‌ی اجتماعی گرفت و همین امر موجب شد که به موسیقی رپ هم مجوز نشر بدهند. پس از آن در دهه 80 خوانندگانی از جمله سروش لشکری (هیچکس)، رضا ناصری آزاد (پیشرو) و گروه زدبازی شروع به فعالیت در این سبک کردند؛ و تا به امروز بر تعداد آنها افزوده شد و هر کدام طرفداران خاص خود را دارند.
موسیقی رپ فارسی را بر اساس سبک خواندن ومحتوا به پنج دسته تقسیم می‌کنند. با این دسته بندی متوجه می‌شویم، اینکه برخی می‌گویند، موسیقی رپ کاملا بی محتوا و نامناسب است، یک برداشت کاملا اشتباه است. این پنج دسته عبارتند از:
گروه‌هایی که آهنگ‌های آنها دارای محتوای اعتراض‌آمیز سیاسی و اجتماعی است. مانند هیچکس، علی سورنا، بهرام، پیشرو، قاف، فدایی، داریوش، امید صفیر، آئین، رض، سهیل سرب، بامداد، کابوس، نوید صدر، شایع، صادق واحدی (صادق)، فریما حبشی‌زاده (جاستینا)، پوریا پوتک، ارسلان دیگرد (دیگرد)، امیر ثانیه، فرشاد و….
گروه‌هایی که آهنگ‌های آنها دارای محتوای خشن و مبارزه‌جویانه است. در این دسته میتوان خوانندگانی، چون حصین، علی اوج، امیرخلوت، سینا سیکاس، نیما نیموش، حسام استپس و… را نام برد.
گروه‌هایی که تلاش می‌کنند تا ارزش‌های اجتماعی را مورد توجه قرار دهند. برخی از آنها عبارت‌اند از یاس، محمد بی‌باک (بی‌باک)، موئر، حامد فرد، عماد قویدل و… این دسته از موسیقی رپ خیلی محتاطانه‌تر عمل می‌کند.
گروه‌هایی که هدفشان شادی و مهمانی است. مانند علیرضا جزایری (علیرضا جی‌جی)، سیاوش جلالی (سیجل)، بهزاد داورپناه (لیتو)، سپهر شهاب‌لو (خلسه)، گروه وانتونز، Gz Band، اپیکورباند، جیدال، تهم، پایا، عرفان، سوگند، مهتا، سینا ساعی، سینا مافی، خشایار اس‌ار، حسین تهی و….
گروه‌هایی که نزدیک به جریان‌های غالب موسیقی پاپ یا R&B و رمانتیک می‌خوانند. مانند امیر تتلو، اردلان طعمه، رضایا، آرمین توای‌اف‌ام، شاهین فلاکت، حسین مخته، سامی بیگی، 25باند و….
یاس: یاسر بختیاری با نام هنری یاس از چهره‌های برجسته موسیقی رپ فارسی بوده و مضمون بیشتر ترانه‌هایش انتقاد و اعتراض بـه مشکلات و بحران‌های اجتماعی نظیر فقر، اعتیاد، بیکاری، خودکشی و طلاق اسـت.
هیچکس: سروش لشکری با نام هنری هیچکس خواننده رپ فارسی و از پیشگامان رپ خیابانی در ایران است. آلبوم جنگل آسفالت او را بـه شهرت رساند.
حصین: حسین رحمتی با نام هنری حصین و یا حسین ابلیس از رپرهای شناخته شده رپ فارسی بوده که فعالیت خود را از سال 1381شروع کرد.
رضا پیشرو: محمدرضا ناصری آزاد خواننده، آهنگساز، تهیه‌کننده و ترانه سرای رپ فارسی است. او فعالیت غیررسمی خود را در سال 77 آغاز کرد.
شایع: محمدرضا مشهور بـه شایع خواننده رپ فارسی بوده و درسال 1389 کار خود را آغاز کرد.
بهرام: بهرام نورایی از سال 1380 با موسیقی هیپ هاپ آشنا شد و در 1381 فعالیت خود را در زمینه موسیقی رپ فارسی آغاز نمود.
عرفان: عرفان رسولی خواننده موسیقی رپ و تهیه‌کننده موسیقی ایرانی است. او فعالیت موسیقی خود را با ترانه شستشو شروع کرد و در سال 1386 نخستین آلبوم موسیقی اش را منتشر کرد.
سهراب ام جی: سهراب ام جی یکی از اعضای اصلی گروه زدبازی بعد از سامان و مهراد است که سبک گنگ و دیس لاو کار می‌کند.
مهراد هیدن: مهراد مستوفی راد مشهور بـه مهراد هیدن خواننده و موزیک ساز ایرانی می باشد کـه در سبک رپ و راک و هیپ هاپ و همچنین در زمینه آهنگسازی و نوشتن تکست رپ فعالیت دارد.
جیدال: علی قنی نژاد با نام هنری علی جیدال خوانندگی را از دوران نوجوانی آغاز کرد. او فعالیت رسمی اش را با انتشار آلبومی به نام ققنوس آغاز کرد.
موسیقی رپ نوعی موسیقی کلامی و گفتاری همراه با ریتم و آهنگ است. این سبک از موسیقی ابتدا توسط سیاه پوستان آمریکایی در برانکس نیویورک شکل گرفت. رپ قدمتی 2000 ساله داشته و موضوعات آن بیشتر جنبه‌ی انتقاد و اعتراض به مسائل مختلف دارد.
