آویشن یکی از گیاهان پرخاصیت دارویی است که از زمان های قدیم برای درمان انواع بیماری ها مورد استفاده قرار می گرفت . از این گیاه علفی و معطر که دارای خواص دارویی است در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده می کنند. آویشن برای درمان سردرد، سرماخوردگی، گوش درد، سرخک ، سرفه ، تقویت اعصاب، درمان افسردگی، خستگی و بی خوابی مفید است و مصرف آن موجب کاهش فشارخون و چربی خون می شود.همچنین این گیاه دارویی ضدتشنج و ضد صرع و ضد نفخ است که سبب تقویت بینایی و معده می شود . شستشوی سر با دم کرده آویشن در درمان و کاهش ریزش مو کمک می کند. مصرف آویشن بعد از غذا هر نوع مشکل مربوط به دستگاه گوارش مثل نفخ، سنگینی، گرفتگی عضلات معده را درمان می کند.آویشن با عفونت های مجاری تنفسی مقابله کرده و سرفه را کاهش می دهد.
خاستگاه آویشن
آویشن گیاهی است متعلق به خانواده ی نعناع (Lamiaceae). این گیاه از تیره ی نعناعیان و سرده ی اوریگانوم است. این گیاه در حال حاضر در سراسر جهان کشت می شود و برگ های آن معمولا خشکانده شده و به عنوان چاشنی در آشپزی مورد استفاده قرار می گیرد. زنبورها نیز جذب گل های آویشن می شوند؛ عسل آویشن سیسیل (در ایتالیا) از صدها سال پیش مشهور است. این گیاه انواع مختلفی دارد اما آویشن فرانسوی رایج ترین آنهاست.
ترکیب اصلی روغن عصاره ای آویشن، تیمول است که به آن خاصیت ضدعفونی کننده بخشیده است. به همین دلیل روغن آویشن معمولا در دهان شویه ها و خمیردندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. این روغن میکروب ها و عفونت دهان را از بین برده و از دندان در مقابل پلاک و پوسیدگی محافظت می کند. تیمول هم چنین قارچ ها را نیز از بین می برد و به صورت تجاری در تهیه ی ضدعفونی کننده های دست و کرم های ضدقارچ استفاده می شود.
آویشن علاوه بر کاروکرول، حاوی انواع فلاونوئیدها از جمله آپيژنین (apigenin)، نارينژين (naringenin)، لوتئولین (luteolin) و تیمونین (thymonin) است. این فلاونوئیدها قدرت آنتی اکسیدانی این گیاه را افزایش می دهند.
۲۸ گرم از آویشن تازه، حاوی این مواد است:
- ۲۸ کالری؛
- ۶٫۸ گرم کربوهیدرات؛
- ۱٫۶ گرم پروتئین؛
- ۰٫۵ گرم چربی؛
- ۳٫۹ گرم فیبر؛
- ۴۴٫۸ میلی گرم ویتامین سی؛
- ۱۳۳۰ واحد ویتامین A؛
- ۴٫۹ میلی گرم آهن؛
- ۰٫۵ میلی گرم منگنز؛
- ۱۱۳ میلی گرم کلسیم؛
- ۴۴٫۸ میلی گرم منیزیم؛
- ۰٫۱ میلی گرم ریبوفلاوین؛
- ۰٫۲ میلی گرم مس؛
- ۰٫۱ میلی گرم ویتامین B6؛
- ۱۷۱ میلی گرم پتاسیم.
خواص درمانی آویشن
- آویشن مقوی معده و اعصاب است و به علت عطر و طعم مطبوعی که دارد یک داروی اشتها آور و هاضم غذاست و مانع ترش شدن غذا در معده می شود.
- آویشن داروی ضد تشنج است و تعداد زیادی از بیماری های مختلف که ظاهرا هیچ گونه شباهتی با یکدیگر ندارند و همه آن ها به علت تشنج رگ ها و ماهیچه های صاف و مجاری داخلی بدن بروز می کنند را معالجه می کند.
- آویشن گاز های روده را جذب کرده و از بین برده و در درمان نفخ معده و روده ها مؤثر است.
- آویشن گردش خون را تحریک و جریان آنرا منظم می کند.
- آویشن هوش و قوه ادراک را زیاد می کند.
- آویشن اعمال اعضای جنسی را در بدن تحریک و تقویت می کند.
- آویشن در درمان بیماری های ریوی، زکام، برونشیت، آسم، سیاه سرفه و آنژین مفید بوده و خلط آور خوبی است.
آویشن برای چه کسانی خطرناک است؟
تاکنون در مورد عارضه ی جانبی ناشی از مصرف مقادیر خوراکی آویشن یا فرآورده های وابسته، گزارشی داده نشده است، ولی ممکن است در موارد معدودی، درد های شکمی را ایجاد نماید و یا باعث گرفتگی موقتی گردد. از عوارض جانبی این گیاه حالت تهوع، استفراغ، سردرد، گیجی و تشنج میباشد. التهاب پوست در اثر تماس آویشن نیز گزارش شده است.
در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد، زیرا باعث بروز آلبومین درادرار می شود. همچنین مصرف آویشن برای زنان حامله و باردار توصیه نمی شود. مقدار مصرف عادی آن برای افراد بالای یک سال، ۶- ۳ گرم برگ خشک، در یک نوبت و روزی ۳- ۱ مرتبه تکرار این مقدار می باشد. افراد کم تر از یک سال، ۱- ۵/۰ گرم از گیاه یا معادل آن از فرآورده های آویشن را روزی چند مرتبه می توانند مصرف کنند. هم چنین، میزان مصرف تنتور آن، ۴۰ قطره تا سه بار در روز از این مقدار برای بزرگسالان و تا یک ششم این مقدار، برای افراد زیر یک سال، مناسب است. مصرف شربت های مختلف، بر حسب دستور کارخانه ی سازنده می باشد. از مصرف روغن فرار آویشن به صورت خوراکی باید خودداری کرد و آن را فقط به صورت استعمال خارجی به کار برد.
بیمارانی که دارای بیماری پوستی، بیماری عفونی، مشکلات قلبی هستند، در استفاده از آویشن در حمام باید احتیاط نمایند.
نحوه ی استفاده از آویشن
این گیاه در تمامی طول سال، هم به صورت تازه و هم خشک شده به آسانی در دسترس است. آویشن تازه عطر دلپذیرتری دارد اما دسترسی به آن نسبت به آویشن خشک شده کمی دشوارتر است. اگر آویشن تازه تهیه کردید، می توانید آن را یک تا دو هفته در یخچال نگهدارید. آویشن خشک باید در جای خنک و تاریک نگهداری شود و در حالت مطلوب، تا ۶ ماه ماندگاری دارد.
در بسیاری از دستور غذاها، نوع خشک شده ی این گیاه را می توان جایگزین نوع تازه ی آن کرد. یک قاشق چای خوری از برگ خشک شده ی آویشن معادل یک قاشق غذاخوری آویشن تازه ی خردشده است.
این گیاه را می توان به روش های مختلف مصرف کرد. رایج ترین آن، استفاده از آن به عنوان سبزی تازه یا خشک شده در غذاهای مختلف است. برای مقاصد دارویی، می توانید آویشن را به شکل چای، شربت، مکمل یا عصاره ی روغنی استفاده کنید.
زمانی که آویشن را به آشپزخانه ی خود بیاورید و در زندگی روزانه از آن استفاده کنید، چه به صورت تازه و چه به شکل خشک شده، این گیاه سالم و خوشمزه را می توانید به خوراکی هایی مثل مرغ، ماهی، گوشت قرمز، سبزیجات (به خصوص لوبیا، بادمجان، هویج و کدوسبز)، پنیر (به خصوص پنیر بز)، پاستا، انواع سوپ ها، سس ها، دسرها و ترشیجات اضافه کنید. گزینه های پیش روی شما واقعا بی پایان است. اگر طعم آویشن را دوست داشته باشید، می توانید آن را به هر غذایی که دوست دارید اضافه کنید.
هشدارهایی در مورد استفاده از آویشن
مصرف آویشن به مقدار معمول در غذا مشکلی به وجود نمی آورد. اگر آویشن برای مصارف دارویی به مقدار بسیار زیاد مصرف شود، در کوتاه مدت مسئله ای پیش نمی آید ولی ممکن است در بلندمدت باعث ایجاد مشکلات گوارشی شود.
زنان باردار و شیرده نباید برای مصارف دارویی، بیش از حد از آویشن استفاده کنند. اگر به انواع گیاهان خانواده ی نعناع حساسیت دارید، احتمال دارد به آویشن هم حساسیت داشته باشید.
زنانی که به هورمون ها حساس هستند، مثل کسانی که مبتلا به سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان رحم، فیبروئیدهای رحمی یا اندومتریوز هستند، آویشن ممکن است در بدن شان مانند استروژن عمل کند. اگر چنین شرایطی دارید، به هیچ وجه از آویشن استفاده نکنید.
اگر از آویشن به مقدار زیاد استفاده کنید، ممکن است روند لخته شدن خون تان را (که برای بندآوردن خون ریزی ضروری است) کُند کند. پس اگر هرگونه اختلالات انعقادی دارید، یا در حال حاضر از رقیق کننده های خون استفاده می کنید، نباید زیاد آویشن بخورید. به همین دلیل نیز نباید ۲ هفته قبل از عمل جراحی از آویشن استفاده کرد.