از زمانی که برای نخستین بار از گیاه خار مریم برای درمان بیماری های کبد و صفرا استفاده شد، اکنون قرن ها می گذرد و این گیاه همچنان یکی از داروهایی است که به منظور بهبود این بیماری ها حرف اول را می زند. خار مریم یکی از گیاهان گلدار است که نام علمی آن Silybmommarianum است. رنگ گل های این داروی گیاهی قرمز مایل به بنفش است که این گلبرگ های بنفش دارای رگه های سفید هستند. خار مریم با نام های دیگری از جمله خار اسکاتلندی، خار شیری، مدیترانه، کنگر اسکاتلندی و غیره شناخته می شود.
خار مریم چیست؟
گیاه خار مریم از رده دولپه ای ها، راسته گل مینا و تیره کاسنیان بوده و خودرو به حساب می آید. گیاه خارمریم ساقه بلند و باریک داشته و گل هایی به رنگ بنفش روشن و برگ هایی سبز و خاردار دارد. خارمریم مخروطی شکل بوده و در طول عمر خود بین ۳۰ تا ۲۰۰ سانتی متر رشد خواهد کرد. این گیاه بیشتر در مناطق گرم و آفتابی رشد می کند. ایران، سواحل جنوب شرقی انگلیس، آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزلند از جمله کشورها و مناطقی هستند که گیاه خار مریم را به سهولت در آنجا می توان یافت. سیلیمارین یکی از مواد موثر موجود در خارمریم است که از دانه های این گیاه به دست می آید. سیلیمارین نوعی فلاونوئید است که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بوده و مزایای شگفت انگیزی را برای بدن انسان به همراه دارد. این ترکیب بی نظیر در گیاه خار مریم از آسیب رادیکال های آزاد به سلول های کبدی جلوگیری کرده و از این طریق نیز به حفظ سلامت کبد کمک می کند.
نحوه مصرف خار مریم
شواهد موجود نشان می دهد که تا ۴۲۰ میلی گرم در روز می توان از گیاه خار مریم استفاده کرد و این گیاه تا این میزان دوز کاملا ایمن و بی خطر است. می توان ۴۲۰ میلی گرم را تقسیم بندی کرده و ۳ بار در روز (هر بار ۱۴۰ میلی گرم) مورد مصرف قرار داد. قرص ها و کپسول های زیادی در بازار وجود دارند که حاوی خار مریم بوده و از فواید آنها می توان بهره گرفت. یکی از این قرص ها قرص لیورگل است که به دو صورت قرص لیورگل ۱۴۰ میلی گرم گل دارو و قرص لیورگل ۷۰ میلی گرم گل دارو در داروخانه ها یافت می شود.
گیاه خار مریم و لاغری
بر اساس یک مطالعه حیوانی که در سپتامبر ۲۰۱۶ انجام گرفت، مشخص شد که سیلیمارین به درمان اختلال متابولیک که مرتبط با چاقی است، کمک می کند. در این مطالعه ۶ موش به مدت ۳ ماه با رژیم غذایی پرچرب تغذیه شدند تا این رژیم موجب چاقی آنها شود و کبد چرب، مقاومت به انسولین و کلسترول بالا داشته باشند. سپس از گیاه خار مریم برای بهبود آنها استفاده شد و پس از مدتی نه تنها مشکلاتی که برای سلامتی آنها پیش آمده بود، حل شد بلکه آنها ۵ درصد کاهش وزن نیز داشتند. تابحال تعداد انگشت شماری مطالعه انسانی نیز روی گیاه خار مریم انجام گرفته که بیشتر به بررسی تاثیر این گیاه روی برخی از علائم متابولیک مرتبط با چاقی پرداخته اند و کمتر به تاثیر آن در کاهش وزن و لاغری توجه داشته اند. استفاده از گیاه خار مریم با بهبود عملکرد کبد و کنترل قند خون نیز می تواند در کاهش وزن موثر واقع شود. ممکن است در واقع خار مریم به چربی سوزی کمک خاصی نکند اما با بهبود گوارش و هضم غذا لاغری را به همراه داشته باشد.
عوارض گیاه خار مریم
اگر هم مصرف خار مریم عوارضی داشته باشد، بیشتر در ناحیه روده ها و به صورت اسهال، حالت تهوع یا نفخ شکم خود را نشان می دهد.
- زنان باردار: زنان باردار در مصرف این گیاه باید احتیاط کنند.
- افراد دچار حساسیت گیاهی: مصرف خارمریم می تواند برای کسانی که به گیاهان خانواده کاسنی حساسیت دارند، مشکلاتی ایجاد کند.
- افراد مبتلا به دیابت: خاصیت کاهش قند خون خارمریم می تواند موجب افت قند خون شدید افراد مبتلا به دیابت شود.
- افراد با شرایط خاص: خارمریم دارای خواص استروژنی است؛ پس امکان دارد وضعیت بیماری های حساس به هورمون مانند سرطان سینه را وخیم تر کند.
سخن آخر
در رابطه با گیاه خار مریم و لاغری مطالب گوناگونی گفته می شود که به همه آنها نمی توان مهر تائید زد. این گیاه به طور ویژه به محافظت از کبد و صفرا کمک می کند و البته در کنار این فواید مزایای دیگری نیز دارد، مثلا آنکه می تواند در کاهش قند خون نیز موثر باشد. با مصرف خار مریم ممکن است کاهش وزن و لاغری نیز اتفاق بیفتد اما از آنجایی که پژوهش ها در این زمینه کامل نیست نمی توان به طور قطع عنوان کرد که مصرف خار مریم سبب کاهش وزن خواهد شد.