بسیاری از افراد از ویژگی های متعدد تکنولوژی بلاک چین مانند شفافیت، ایمنی، تغییرناپذیری و غیرمتمرکزبودن اطلاع دارند. از سوی دیگر، این تکنولوژی نوین در کنار ویژگی های پرشمار خود، معایب و محدودیت هایی دارد که همواره توسط کاربران و کارشناسان این حوزه مورد بحث قرار گرفته است. اساساً هدف اصلی تکنولوژی بلاک چین، ایجاد تغییر بنیادی در دنیای اطراف انسان هاست. با وجود این ، برای درک عمیق تر و البته صحیح تر این تکنولوژی ضروری است تا از محدودیت های آن نیز اطلاع داشته باشیم؛ زیرا به طورکلی تنها با آگاهی از محدودیت هاست که می توان چیزی به خصوص را ارتقا داد.
بلاک چین برای اینکه به بزرگ ترین شبکه در سرتاسر جهان تبدیل شود، با موانع و محدودیت های زیادی مانند پیچیدگی و عدم درک توسط عموم افراد، حمله پنجاه و یک درصدی، کمبود افراد متخصص این حوزه، مصرف انرژی به میزان بالا و البته مقیاس پذیری روبرو است. دقت داشته باشید که بلاک چین یکی از کاربردی ترین تکنولوژی های عصر حاضر است که هم زمان با پذیرش بیشتر توسط عموم افراد، با مشکلات اساسی مثل افت سرعت و مقیاس پذیری روبه رو شده است، اما در این میان، راهکارهای لایه دوم اتریوم، به دنبال این هستند تا هرچه سریع تر این معضل شبکه های بلاک چین را برطرف کنند
بلاک چین اتریوم چیست؟
قبل از هر چیز بهتر است بدانیم بلاکچین اتریوم به طور کلی چیست. اتریوم، در واقع یک پلتفرم بلاکچین غیرمتمرکز است که مبادلات همتا به همتا را با کمک یک سری قراردادهای هوشمند برای کاربران ممکن ساخته و موجب میشود کاربران بدون نیاز به هیچ مرجع مرکزی مبادلات و معاملات خود را در بستر امن و قابل اعتماد آن صورت دهند. سوابق تراکنشات در این شبکه تغییر ناپذیرند و برای تایید در سراسر شبکه توزیع می گردند. اتر، رمزارز بومی این شبکه است که به عنوان هزینه تراکنشات در شبکه مورد استفاده قرار می گیرد. اتریوم را نسل دوم بلاکچین پس از بیت کوین میدانند.بلاکچین اتریوم بسیاری از ایرادات نسل اول بلاکچین ها را بهبود بخشیده است و از آن در حوزه DeFi، ساخت برنامه های غیرمتمرکز DApps و NFT ها استفاده میشود.
مقیاس پذیری بلاکچین چیست؟
با اینکه صنعت نوآورانه بلاکچین ویژگی های منحصر به فردی دارد و اقتصاد جهانی را به طور موثر تحت تاثیر قرار داده است، اما زیربنای آن با چالش های مهمی روبروست که به چالش های “سه گانه بلاکچین” شهرت دارند و شامل ایجاد تعادل بین سه عامل امنیت، تمرکززدایی و مقیاس پذیری میشوند.
مقیاس پذیری (Scalability)، در واقع به تعداد و سرعت پردازش تراکنشات در هر ثانیه اشاره دارد و یکی از فاکتورهای بسیار مهم و ضروری شبکه است که رشد و توان عملیاتی آن را در آینده تضمین می کند. تسویه و تراکنشات سریع، تنها راه رقابت با پلتفرم های سنتی متمرکز است. برای مثال بیت کوین میتواند تنها 4 تا 7 تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند، در حالی که ویزاکارت قابلیت پردازش 1700 تراکنش در ثانیه را دارد. به همین دلیل است که برای رقابت با چنین سیستم های سنتی، بلاکچین نیز باید خود را به سطوح بالای مقیاس پذیری برساند و یا از آن نیز فراتر رود. خوشبختانه راه حل هایی در این رابطه در نظر گرفته شده است که به راه حل های مقیاس پذیری لایه 1 و لایه 2 معروف هستند. حال لایه اول و دوم اتریوم چیست.
منظور از لایه اول اتریوم چیست؟
در بحث لایه اول و دوم اتریوم، منظور از لایه 1 تغییر در خود بلاکچین (درون زنجیره) است و لایه 2 به نوعی به ادغام عامل سومی اشاره دارد که میتواند منجر به بهبود ویژگی های لایه 1 شود. در لایه 1 یا همان لایه اول، شالوده خود پروتکل بلاکچین به منظور بهبود مقیاس پذیری از روش های مختلف تقویت میشود و قوانین پروتکل مستقیماً تغییر می کند تا سرعت و ظرفیت تراکنش افزایش یابد که این کار را میتوانند از روش های مختلف انجام دهند:
بهبود پروتکل اجماع
اتریوم 2.0 از این راه حل برای افزایش سرعت مقیاس پذیری و کاهش مصرف انرژی خود استفاده کرده است و از PoW به اثبات سهام (PoS) روی آورده است.
شاردینگ
شاردینگ، یکی از راه حل های محبوب مقیاس بندی در لایه اول است که کل بلاکچین را به اجزای کوچکی به نام “شارد” تقسیم می کند تا به طور همزمان و موازی به پردازش تراکنشات شبکه بپردازند و سرعت تراکنشات را افزایش دهند.
منظور از لایه دوم اتریوم چیست؟
در بررسی لایه اول و دوم اتریوم، حال به تعریف لایه دوم میرسیم. لایه 1 هر چقدر هم که با استفاده از شاردینگ بتواند به نتایج خوبی در اتریوم 2.0 برسد، باز جای رشد دارد. اینجاست که لایه 2، توان مقیاس پذیری را به طور چشمگیری افزایش می دهد. در واقع در لایه 2، اتریوم از راه حل های off-chain برای بهبود مقیاس پذیری خود استفاده می کند.
لایه دوم، در واقع برنامه های غیرمتمرکز، پروتکل ها و پروژه هایی هستند که بر روی لایه دوم اجرا میشوند و این لایه در واقع شبکه ایست که بر روی لایه اول یا همان شبکه اصلی اتریوم پیاده سازی میشود. این لایه کمک می کند تا تراکنشات به خارج از شبکه برون سپاری شده و به صورت off-chain پردازش شوند. این در حالیست که خود تراکنشات در قالب قراردادهای هوشمندی در شبکه اتریوم اصلی حفظ میشوند. از این طریق کارایی و مقیاس پذیری شبکه افزایش یافته و ازدحام شبکه به حداقل می رسد.
اهمیت استفاده از لایه دوم اتریوم چیست؟
هم زمان با افزایش محبوبیت و البته کاربرد اتریوم، شاهد افزایش تعداد کاربران این شبکه خواهیم بود. هرچه تعداد کاربران فعال درون شبکه بیشتر باشد، ترافیک شبکه هم بیشتر می شود. با توجه به اینکه در حال حاضر ظرفیت شبکه محدود است، هزینه استفاده از خدمات شبکه افزایش می یابد؛ چراکه با افزایش تعداد تراکنش ها در شبکه، رقابت برای انجام هرچه سریع تر آنها بیشتر می شود که در نهایت منجر به افزایش کارمزد تراکنش های اتریوم خواهد شد.
از این رو، راه حل های لایه دوم نقش حیاتی در پرداختن به مسائل مربوط به بهبود عملکرد شبکه ایفا می کنند. گرچه تاکنون روش های مختلفی برای بهبود مقیاس پذیری اتریوم ارائه شده است، اما تا به امروز بسیاری از آنها در مرحله تحقیق و آزمایش باقی مانده اند و به اجرا نرسیده اند. با این حال رویکرد لایه دوم منجر به بهبود مقیاس پذیری و سرعت انجام تراکنش ها شده است.
معرفی بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم
از زمان معرفی این راه حل، پروژه های متعددی برای رفع چندین مشکل مختلف، به وجود آمده اند. در ادامه به برخی از مهم ترین و بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم اشاره می کنیم:
پالی گان (Polygon)
Polygon یک پلتفرم در حال ظهور است که برای توسعه و اتصال شبکه های بلاکچین مبتنی بر اتریوم طراحی شده است. این پلتفرم باعث بهبود انعطاف پذیری و امنیت اتریوم می شود.
آربیتروم (Arbitrum)
Arbitrum یکی دیگر از بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم است که برای همکاری نزدیک با اتریوم طراحی شده است. امکانات و ویژگی های این پروژه به توسعه دهندگان Solidity کمک می کند که قراردادهای هوشمند خود را به صورت متقابل کامپایل کنند. سه مؤلفه اصلی Arbitrum شامل یک کامپایلر، EthBridge و اعتباردهنده است. این پروژه توکن بومی و مخصوص به خود را ندارد و به نظر نمی رسد که قصدی برای راه اندازی آن داشته باشد. یکی دیگر از نکات برجسته Arbitrum که می توان به آن اشاره کرد این است که از تجمیع زنجیره جانبی تراکنش ها یا فناوری rollup هم پشتیبانی می کند.
Optimism
Optimism نیز از معروف ترین و بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم است که برای کاهش هزینه و بهبود سرعت انجام تراکنش ها، پیشنهاداتی ارائه کرده است. توسعه دهندگان با استفاده از این پروژه می توانند قراردادهای هوشمند Solidity را با برخی محدودیت ها ایجاد کنند. یکی از نکات برجسته Optimism، همکاری مستقیم با Synthetix است. این پلتفرم شرایط استیکینگ را با استفاده از توکن بومی SNX برای کاربران فراهم کرده است.
Immutable-X
Immutable-X اولین راه حل مقیاس پذیری لایه دوم برای توکن های NFT در اتریوم است. کارمزد گس صفر، تأیید فوری تراکنش ها، مقیاس پذیری بی عیب و نقص از جمله ویژگی های این پروژه است.
X-Dai
X-Dai یک زنجیره جانبی مبتنی بر اتریوم است و امکان پردازش تراکنش ها با کارمزدهای کمتر و سرعت بالاتر را برای کاربران فراهم کرده است. این پلتفرم از مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) استفاده می کند تا به کاربران کمک کند توکن های xDAI را به عنوان سهام در شبکه ها قرار دهند.جذاب ترین بخش در مورد xDAI این است که یک استیبل کوین است. این پروژه به لطف ادغام و شراکت با سایر پلتفرم ها، در حال رشد و توسعه است.
سخن پایانی
راه حل های لایه دوم اتریوم، رویکردهای پیشنهادی برای بهینه کردن روند انجام تراکنش ها، هم زمان با افزایش ترافیک شبکه هستند. مقیاس پذیری یکی از چالش های همیشگی ارزهای دیجیتال است که تاکنون روش های متعددی برای رفع آن پیشنهاد شده است. در این مطلب به تعدادی از بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم اشاره کردیم. پروژه هایی که هر یک برای بهبود مقیاس پذیری و کاهش هزینه های گس ایجاد شده اند و در حال توسعه هستند.