به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت،پریودونتیت با زایمان زودرس و کم وزنی نوزاد همراه است و یا میزان بالای باکتری های پوسیدگی زا (cariogenic) در مادر به افزایش پوسیدگی دندان در نوزاد منجر می شود. دیگر ضایعات دهانی، نظیر ژنژیویت و تومورهای بارداری خوش خیم هستند و اطمینان بخشی برای آنها کافی است. همه خانم های باردار باید از نظر خطرهای دهانی غربالگری شوند و در مورد بهداشت مناسب دهانی آموزش ببینند و در صورت لزوم برای انجام درمان های دندان پزشکی ارجاع شوند. اقدامات دندانی نظیر رادیوگرافی تشخیصی، درمان های پریودونتال، ترمیم و کشیدن دندان بی خطر هستند و بهترین زمان انجام آن سه ماهه دوم بارداری است. زایلیتول (xylitol) و کلرهگزیدین به عنوان درمان کمکی در اوایل دوره پس از زایمان برای مادران پرخطر و به منظور کاهش انتقال باکتری های پوسیدگی زا به شیرخوارانشان قابل استفاده هستند. مراقبت دندانی مناسب و پیشگیری در طول بارداری می تواند پیامدهای نامناسب را در نوزاد کاهش دهد و پوسیدگی های دندان را در شیرخواران کم کند.
انجمن دندان پزشکی آمریکا و کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا تنها به ارایه جزوات توصیه ای در مورد سلامت دهان و دندان برای مادران باردار بسنده کرده اند. در نبود راهکارهای طبابت، ترس گسترده ای از اقدامات قانونی به دلیل بی توجهی یا درمان زیر استاندارد بیماری های دهان و دندان در طول بارداری وجود دارد، هر چند این ترس عمدتا مبنایی ندارد.
افزون بر نبود استانداردهای طبابت، سایر موانع در مقابل مراقبت دهان و دندان در طول بارداری عبارتند از عدم پوشش بیمه ای کافی خدمات دندان پزشکی، باورهای نادرست در مورد اثر بارداری بر سلامت دهان و دندان و نگرانی از ایمنی جنین در طول درمان دندان پزشکی. مادران، پزشکان و دندان پزشکان محتاط هستند و اغلب از انجام درمان مشکلات دهان و دندان در طول بارداری خودداری می کنند. به هر روی، بارداری زمانی است که زنان ممکن است انگیزه بیشتری برای اتخاذ تغییرات متضمن سلامت داشته باشند.
مشکلات دهانی شایع در بارداری
ضایعات دهانی
در زمان بارداری حفره دهان بیشتر در معرض اسید معده قرار می گیرد که می تواند مینای دندان را بساید.
تهوع و استفراغ صبحگاهی در ابتدای بارداری دلیل شایع این امر است؛ با پیشرفت زایمان، شلی اسفنگتر مری و فشار رحم حاوی جنین می تواند به تشدید ریفلاکس اسید منجر شود. مادرانی که به استفراغ شدید بارداری دچارند، ممکن است به ساییدگی مینا دچار شوند. راهبردهای درمانی برای کاهش مواجهه با اسید از تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی به علاوه تجویز داروهای ضد استفراغ، ضد اسید یا هر دو بهره می جویند. شستن دهان با محلول یک قاشق چایخوری جوش شیرین در یک فنجان آب پس از استفراغ می تواند اسید را خنثی کند. باید به زنان باردار توصیه کرد از مسواک زدن بلافاصله پس از استفراغ خودداری کنند و از مسواک هایی با پرزهای نرم استفاده کنند تا خطر آسیب به مینا کاهش یابد. دهان شویه های حاوی فلوراید می توانند از دندان های ساییده شده یا حساس حفاظت به عمل آورند.
پوسیدگی
یک چهارم زنان در سنین باروری پوسیدگی دندان دارند. پوسیدگی دندان بیماری است که در آن کربوهیدرات ها توسط باکتری ها تخمیر و تبدیل به اسید می شوند که مینای دندان را دمینرالیزه می کند (شکل 1). زنان باردار به چند دلیل در معرض خطر بالاتر پوسیدگی دندان قرار دارند که عبارتند از: افزایش اسید در حفره دهان، تمایل زیاد به خوردن شیرینی جات و توجه کم به بهداشت دهان و دندان.
پوسیدگی ها در اوایل پیدایش به شکل نواحی سفید دمینرالیزه به چشم می خورند که بعد خرد می شوند و حفره های قهوه ای رنگی تشکیل می دهند. پرشدگی و روکش ها علامت پوسیدگی قبلی هستند. پوسیدگی های درمان نشده به آبسه دهانی و سلولیت صورت منجر می شوند. کودکان مادرانی که پوسیدگی های زیادی دارند به احتمال بیشتری پوسیدگی پیدا می کنند. زنان باردار باید میزان خطر پوسیدگی را با دو بار مسواک زدن در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید و محدود کردن غذاهای قندی کاهش دهند. مبتلایان به پوسیدگی های درمان نشده و عوارض آن برای درمان قطعی باید به دندان پزشک ارجاع شوند.
دندان های لق
دندان ها در طول بارداری حتی در نبود بیماری لثه به دلیل سطح بالای پروژسترون و استروژن که پریودونتیوم (یعنی لیگامان ها و استخوانهایی که دندان را حمایت می کنند) را تحت تاثیر قرار می دهند، ممکن است لق شوند. برای دندان های لق که همراه با بیماری های پریودونتال نباشند، پزشک باید به خانم باردار اطمینان دهد که این وضعیت موقتی است و به تنهایی به افتادن دندان نمی انجامد.
ژنژیویت
ژنژیویت (شکل2) شایع ترین بیماری دهانی در بارداری است که شیوع آن 75 -60 است. تقریبا نیمی از زنان با ژنژیویت از پیش موجود در طی بارداری عود عمده دارند. ژنژیویت التهاب بافت سطحی لثه است. طی بارداری، ژنژیویت به سبب نوسان در سطوح استروژن و پروژسترون و در ترکیب با تغییرات فلور دهانی و کاهش پاسخ ایمنی تشدید می شود. اقدامات بهداشت دهان شامل مسواک زدن و نخ کشیدن برای حل مشکل توصیه شده است. مبتلایان به ژنژیویت شدید ممکن است به جرم گیری توسط دندان پزشک نیاز داشته باشند و نیز لازم باشد از دهان شویه هایی نظیر کلرهگزیدین استفاده کنند.
پریودونتیت
پریودونتیت التهاب مخرب پریودونتیوم است (شکل3) که تقریبا 30 از زنان در سنین باروری به آن مبتلا هستند. فرآیند بیماری مستلزم ارتشاح باکتریایی پریودونتیوم است. سموم تولیدی توسط باکتری ها موجب التهاب مزمن می شود و پریودونتیوم تخریب می گردد که به ایجاد حفره هایی منجر می گردد که عفونی می شوند. این فرآیند می تواند به بروز باکتریمی مکرر بینجامد که به طور غیرمستقیم پاسخ حاد کبدی را آغاز می کند و به تولید سیتوکین ها، پروستاگلاندین ها (مثلا PGE2) و اینترلوکین هایی (نظیر 8-IL ,6-IL) منجر می شود که همگی بر بارداری تاثیر دارند.
پریودونتیت و پیامدهای ضعیف بارداری
پریودونتیت با چند پیامد ضعیف در بارداری همراه بوده است، هر چند مکانیسم وقوع این پیامدها هنوز روشن نشده و همچنان بحث بر سر آن در جریان است. زایمان زودرس اصلی ترین دلیل موربیدیته در ایالات متحده است که تقریبا 2/26 میلیارد دلار در سال هزینه دارد. بررسی اثر مستقیم هر نوع عامل خطر بر پیامدهای زایمان زودرس و کم وزنی هنگام تولد به دلیل متغیرهای مخدوشگر متعدد که ممکن است بر همان پیامد اثر بگذارند، بسیار دشوار است.
درمان پریودونتیت در بارداری بر تشخیص زودهنگام و جرم گیری عمیق لثه استوار است. پژوهشگر یک RCT نشان داد که جرم گیری عمیق لثه خطر زایمان پیش از هفته 37 بارداری (زایمان زودرس) را به نصف کاهش می دهد. کاهش خطر برای زایمان پیش از هفته 35 بارداری (زایمان بسیار زودرس) در زنان دچار پریودونتیت 2/0 بود.
پژوهشگران در RCT دیگری که مداخلات آن شامل جرم گیری عمیق ریشه و آموزش بیمار و برداشت منظم پلاک و شستشوی معمول با کلرهگزیدین بود نشان دادند که میزان بروز کم وزنی و تولد زودرس نوزاد کاهش می یابد.
زنان مبتلا به بیماری پریودونتال پیش از بارداری می توانند با رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان، خطر عود یا تشدید بیماری را کاهش دهند. آکادمی پریودونتولوژی آمریکا توصیه می کند همه زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند تحت معاینه پریودونتال قرار گیرند و در صورت نیاز درمان شوند.
مراقبت از دندان ها در طول بارداری
غربالگری و پیشگیری
هر زن باردار باید از نظر رعایت بهداشت دهان و دندان، دسترسی به آب حاوی فلوراید، مشکلات دهانی (پوسیدگی و ژنژیویت) و دسترسی به مراقبت های دندانی ارزیابی شود. معاینه دهان باید دندان ها، لثه ها، زبان، کام و مخاط را شامل شود.
باید به بیماران آموزش داده شود که به طور معمول مسواک بزنند و از نخ دندان استفاده کنند، از مصرف زیاد نوشیدنی ها و خوردنی های شیرین خودداری کنند و به یک دندان پزشک مراجعه کنند. وضعیت سلامت دهان و دندان و طرح مراقبت باید مستند شود.
پزشکان و دندان پزشکان می توانند از طریق آموزش، ارتباط شفاف و برقراری همکاری مستمر بر این مشکل فایق آیند.
کاهش خطر پوسیدگی در کودکان
زایلیتول و کلرهگزیدین میزان بار باکتریایی دهان مادر را کم می کنند و انتقال باکتری به شیرخوار را زمانی که در دوره بارداری یا پس از زایمان استفاده شود، کاهش می دهد. هر دو داروی موضعی در بارداری (گروه B بارداری) و شیردهی بی خطر هستند.
تشخیص
در زنان باردار می توان از رادیوگرافی دندان در موارد تشخیص حاد استفاده کرد. در صورت امکان باید انجام رادیوگرافی را تا پایان سه ماهه اول به تعویق انداخت. رادیوگرافی به منظور غربالگری باید تا پس از زایمان به تعویق افتد. فیلم های سریع نوین، خودداری از عکسبرداری مجدد و استفاده از پیش بندهای سربی و حفاظ های تیروییدی همگی خطر را محدود می کنند. خطر مواجهه تراتوژن با پرتو به سبب فیلم های دهانی 1000 بار کمتر از خطر طبیعی سقط خود به خود یا ناهنجاری است.
درمان دندان پزشکی معمول
مطلوب آن است که اقدامات دندان پزشکی برای سه ماهه دوم که ارگانوژنز پایان یافته است برنامه ریزی شوند. مراقبت از اورژانس های دندان پزشکی در هر زمان از بارداری قابل انجام است. سه ماهه سوم با مشکلات اضافی و ناراحتی بیمار در وضعیت درازکش و خطر فشردگی ورید اجوف تحتانی همراه است. خواباندن بیمار به پهلوی چپ، تغییر وضعیت زود به زود و کوتاه کردن مدت ویزیت می تواند از این مشکلات بکاهد. عقب انداختن مراقبت های دندان پزشکی تا پس از زایمان می تواند دردسرساز باشد، زیرا تازه مادران به مراقبت از نوزاد خود معطوف هستند.
تجویز دارو برای اقدامات دندان پزشکی
داروهای بی حسی موضعی نظیر لیدوکایین (گروه B بارداری) و پریلوکایین (گروه B بارداری) مخلوط با اپی نفرین (گروه C بارداری) برای اقدامات دندان پزشکی در صورت استفاده با دوز مناسب بی خطر هستند. آرام بخش هایی نظیر بنزودیازپین ها (مثلا میدازولام [گروهD بارداری]، لورازپام [گروه D بارداری]، تریازولام [گروه X بارداری]) نباید تجویز شوند. اکسید نیتروژن از نظر خطر بارداری طبقه بندی نشده است و تجویز آن مورد اختلاف است.
درمان بیماری های حاد دندانی
در صورت وجود سلولیت خفیف، پنی سیلین، آموکسی سیلین و سفالکسین (همگی در گروه B بارداری)، اولین خط درمان آنتی بیوتیکی به شمار می آیند. اریترومایسین (نه اریترومایسین استولات، که با هپاتیت کلستاتیک در بارداری همراه است) یا کلیندامایسین (هر دو در گروه B بارداری) در بیماران آلرژیک با بیش حساسیتی نوع I به پنی سیلین قابل تجویز هستند. در مبتلایان به سلولیت شدید، بیمار باید بستری شود و با سفالوسپورین های وریدی یا کلیندامایسین وریدی درمان شود. برای درمان دندان درد، استامینوفن (گروه B بارداری) ایبوپروفن (در سه ماهه اول و دوم در گروه B بارداری و در سه ماهه سوم در گروه D) و مصرف محدود اکسی کدون (در سه ماهه اول و دوم در گروه B بارداری و در سه ماهه سوم در گروه D) بسته به سن بارداری مناسب هستند.
