نحوه پرورش و نگهداری درخت خرمالو

پرورش خرمالو

نام انگلیسی : Persimmon

خانواده : Ebenaceae

بومی : آسیای شرقی

خرمالو درختی است که بیشتر در مناطق گرمسیر کشت می شود میوه این گیاه خوراکی میباشد رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است.خرمالو دارای مقادیر قابل توجهی ویتامین های B۳ ،B۲، B۱ و C است، در ضمن این میوه مواد معدنی ضروری برای بدن مانندکلسیم، گوگرد، آهن، فسفر و پتاسیم و مقداری نیز سلولز دارد.

در ایران خرمالو را به پایه وحشی آن که خرمندی نامیده می شود پیوند می زنند و همچنین می توان با قلمه زدن آن را تکثیر نمود. برای غرس نهال خرمالو آن را در ارتفاع یک متری از سطح زمین می کارند و این در حالی است که نهال خرمالو دارای ۴ الی ۵ جوانه باشد و پیش از فصل بهار حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد شاخه های آن را هرس می نمایند .ارتفاع درخت خرمالو در حدود ۸ تا ۱۲ متر می گردد.کاشت و پرورش خرمالو و تولید آن به عنوان یک محصول مهم باغی در ایران و جهان از قدمت چندانی برخوردار نمی باشد . در سال ۱۹۷۰ میلادی تولید خرمالو در ایران ۲۵ تن بوده است و تولید محصول آن طی ۴۰ سال اخیر در مقایسه با دیگر کشورهای عمده تولید کننده خرمالو بسیار ناجیز می باشد.در ایران تنوع ژنتیکی در ۲۲ نمونه خرمالو (کاکی) و ۷ نمونه مربوط به گونه های (لوتوس و ویرجینانا) وجود دارد. میوه های این گونه ها گرد، بلوطی و قلبی شکل می باشند. دیگر ارقام خرمالو در ایران رقم فوی کاکی fuykaki می باشد . میوه های آن مدور و تقریبا بزرگ می باشد واز نظر طعم و مزه از ارقام مرغوب خرمالو محسوب می گردد.

برخی از مهم ترین انواع خرمالو عبارتند از :

۱– خرمالوی ایتالیایی «D. lotus»: میوه این خرمالو به اندازه یک گیلاس و رنگ آن پس از رسیدن زرد می شود. طعم میوه پس از رسیدن ترش است.

۲– خرمالوی ویرژینیا «D. virginia»: برگهای آن براق و کشیده است. در ایران این گونه به خرمندی معروف است که بیشتر برای پیوند خرمالوی معمولی به عنوان پایه کاربرد دارد و میوه آن به اندازه آلو بوده و بخاطر داشتن تانن زیاد، قابل خوردن نیست.

۳– خرمالوی معمولی «D. kaki»: میوه آن متوسط تا درشت و به رنگ قرمز می باشد. منابع، منشاء این گیاه را از ژاپن گزارش کرده اند.

خرمالو گیاهی است دو پایه، یعنی گل نر و ماده از یکدیگر جدا روی دو پایه قرار دارد. گلهای دو جنسی روی درختان دیده می شود. اکثر خرمالوهایی که در ایران کشت می شوند از نوع دوم که دارای گلهای دوجنسی هستند، می باشند. گلهای نر بیشتر بصورت ۲ تا ۳ تایی روی گیاه ظاهر می شوند و کوچکتر از گلهای ماده می باشند. گلها همیشه روی شاخه های یکساله ظاهر می شوند و گاهی میوه روی شاخه های سال جاری تشکیل می شوند که این نکته در زمان هرس درختان خرمالو باید مورد توجه قرار گیرد.

این گیاه از تیره آبنوس و درخت دایم سبز یا خزان پذری می باشد. از سن ۱۰ سالگی محصول تجاری تولید کرده ولی از ۴ یا ۵ سالگی شروع به میوه دهی میکند و بین ۲۲۵ تا ۵۰ سال هم عمر دارد.برخی از گونه های آن همانند خرمالوی ورجینیانا بومی آمریکای شمالی و برخی دیگر مثل خرمالوی خرمندی بومی آسیا با میوه های کوچک و پردانه و بالاخره برخی از گونه های خرمالو همانند خرمالوی معمولی بومی چین است که بهترین گونه برای تولید میوه می باشد. اکثر ارقام خرمالو نظیر خرمالوی ورجینیانا از هر دو طریق بکرباری و گرده افشانی میوه تولید می کنندو گرده افشانی توسط حشرات انجام می گیرد و میوه های تلقیح یافته حاوی هشت عدد دانه می باشند. نوع میوه خرمالو، سته می باشد. میوه های بکربار دارای گوشت روشن تر و گس تر نسبت میوه های دانه دار می باشند. میوه های خرمالو در هنگام نارس طعم گس دارد و میوه های این گیاه بعد از برداشت قادر به رسیدن می باشند. به طور کلی میوه های بکربار کیفیت بهتری نسبت به میوه های دانه دار دارند. جوانه های جانبی شاخه های یک ساله حاوی سه عدد فلس و جوانه انتهایی بدون فلس می باشند. گل های نر روی گل آذین گرزن قرار می گیرند. خرمالو از درختان میوه مناطق نیمه گرمسیری بشمار می آید و سرماهای دیررس بهاره می تواند به شاخساره های یک ساله این گیاه آسیب وارد کند. مقاومت خرمالو به سرمای زمستانه همانند انار تا ۱۰- درجه سانتی گراد می باشد. نیاز سرمای جوانه های این درخت
۴۰۰-۱۰۰ ساعت زیر ۷ درجه سانتی گراد می باشد. برخی از ارقام خرمالو سرمای ۱۸- درجه سانتی گراد را نیز تحمل می کنند. خاک های سبک قابل نفوذ و حاصلخیز برای پرورش خرمالو مناسب بوده و خاک های مرطوب و با زهکشی ناکافی برای رشد این گیاه مطلوب نمی باشد. علیرغم این موضوع خرمالو به خشکی حساس بوده و باید در فصول گرم سال آبیاری منظم انجام گیرد. آبیاری بیش از حد و بی رویه در طی فصل رشد موجب ریزش میوه ها می شود. فاصله کشت مناسب ۶-۵ متر بوده و هدایت این درخت به روش شلجمی انجام می گیرد. ازدیاد خرمالو از طریق پیوند بر روی پایه های بذری می باشد و در ضمن می توان از پاجوش خرمالو های بکربار برای ازدیاد گیاه استفاده نمود.

به طور کلی درختان خرمالو از نظر آفات و بیماریها درختان کم مشکلی هستند، هرچند شپشک های مومی به کمک مورچه ها می توانند مشکلاتی را برای درخت بوجود آورند. در برخی موارد مبارزه با مورچه ها مهمترین بخش مبارزه با آفات خرمالو می باشد. از آفات دیگر خرمالو می توان به مگس سفید، تریپس که سبب بروز لکه پوستی روی میوه می شود اشاره نمود

پرورش درخت خرمالو :

گیاه خرمالو آفتاب دوست است و در مناطق محصور و در مناطقی که دارای آب و هوای خنک و معتدل با آفتاب کافی است دارای رشد و عملکرد مطلوبی است و در مناطقی که هوا کمی سرد است باید اطراف آن محصور گردد تا از خسارات ناشی از سرما و یخ زدگی محافظت گردد. خرمالو در عین حال گیاهی مقاوم به سرما است. گیاه خرمالو در مناطق گرم و نیمه گرم تا ۱۲- درجه سانتی گراد را تحمل می نماید، ولی به سرمای زمستان نیازمند است.

درخت خرمالو در دامنه وسیعی از خاک های مختلف با بافت متوسط و زهکشی مناسب و حاصلخیز و حتی در خاک های رسی با بافت سنگین رشد می نماید. این درخت در مناطقی که اسیدیته خاک بین ۵.۶ تا ۵.۷ باشد دارای رشد مطلوب است و تحمل آن نسبت به خشکی و کمی آب قابل ملاحظه است، ولی آبیاری آن با آب کافی، عملکرد محصول را به نحو قابل توجهی افزایش می دهد. درخت خرمالو دارای ریشه های قوی است و هنگام غرس نهال خرمالو باید در گودالی عمیق کاشته شود. زمان رسیدن به حداکثر محصول به ۷ الی ۱۰ سال زمان نیاز دارد.

نحوه پرورش و نگهداری یال اسبی

نحوه کاشت و پرورش خرمالو در گلدان

برای کاشت هسته خرمالو در گلدان، بعد از خرید خرمالو، یکی از خرمالوهای رسیده و سالم را جدا کنید و هسته های میوه را به آرامی جدا کنید و با آب ولرم خوب بشویید، به طوریکه قسمتهای گوشتی میوه به طور کامل از روی هسته ها پاک شود.

سپس هسته های خرمالو را داخل ظرف آبی قرار دهید و آن را در محلی گرم و کم نور بگذارید.

در صورتی که آب حالت شفاف خود را از دست داد، آب ظرف را تعویض کنید.

بعد از چند روز جوانه های کوچکی از هسته خرمالو خارج میشود. در این زمان شما میتوانید گیاه جوان را به گدان با خاک مناسب انتقال دهید.

در زمان انتقال مراقب باشید جوانه آسیب نبیند و خاک اطراف آن را به آرامی فشار دهید.

پس از آن آبیاری کامل انجام دهید به طوریکه آب از ته گلدان خارج شود.

گلدان را در محلی با دما و نور مناسب قرار دهید.

خاک مناسب خرمالو :

خاک مناسب برای درخت خرمالو باید سبک و قابل نفوذ به آب و حاصلخیز باشد. بهترین خاک برای این درخت، خاک مرطوب و خنک است که اصولاً باغات قدیمی که خاک های حاصلخیزتری دارند بهتر جواب می دهند؛ به همین دلیل بهتر است افرادی که می خواهند اقدام به کشت این گیاه نمایند داخل باغچه منازل را از خاک باغات قدیمی پر کنند. علت موفقیت کاشت این درخت در بعضی از منازل همین امر است، زیرا بعضی از افراد برای باغچه منازل از خاک مراتع استفاده می کنند که برای کاشت و پرورش این گیاه مناسب نیست .

درخت خرمالو نیاز به کودهای دامی فراوان دارد. اما به این نکته نیز باید توجه داشت که از کودهای پوسیده دامی استفاده گردد و نه از کودهای تازه و نپوسیده. همچنین بهتر است داخل منازل به دلیل این که حجم خاک باغچه کم و محیط رشد ریشه محدود است، جهت تغذیه درختان خرمالو از کودهای نیمه آلی به نام ورز استفاده گردد. در اسفند ماه پس از رفع سرمای زمستان به ازای هر درخت خرمالو ۴ تا ۵ کیلوگرم ورز در سطح باغچه پخش می کنند و عمل شخم زنی را انجام می دهند.

در حین عمل شخم زنی باید به این نکته توجه شود که حتماً زمان آن در اسفند ماه باشد. با توجه به این نکته که درخت خرمالو به شخم عمیق نیاز ندارد (چون اگر ریشه ها آسیب ببینند به سختی و دیر ترمیم می گردند).

آبیاری درخت خرمالو :

درخت خرمالو نیاز آبی نسبتا بالایی دارد. این گیاه به خشکی حساس است و به خصوص در هوای گرم، نیاز آبیاری بیشتری دارد و باید آبیاری منظم انجام شود. البته لازم به ذکر است، آبیاری بیش از حد باعث می شود که ریشه دچار کمبود اکسیژن شده و بارزترین علامت غرقابی، ریزش میوه های درخت است.

کود های مورد نیاز خرمالو :

خرمالو به مواد غذایی کمی نیاز دارد و در مناطقی که کود گیاهی در دسترس می باشد به کود شیمیایی نیاز نخواهد بود ولی در صورت عدم وجود کود گیاهی، میتوان از ترکیبی از کودهای شیمیائی N-P-K به نسبت ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده نمود. کود را باید اواخر زمستان و اوائل بهار در پای درختان پخش نمود.

تکثیر درخت خرمالو :

در زمان کاشت درخت خرمالو نکات ذیل بایستی مورد توجه قرار گیرند:

۱- زمان کاشت خرمالو پیوندی حدود ۱۵ اسفند ماه است. چنانچه زودتر جهت کشت اقدام شود، احتمال بروز سرمازدگی نهال زیاد است، چون به عمل جابه جایی حساس است .

۲- نهال پیوندی در موقع کاشت حتماً تا همان محلی که در خزانه زیر خاک بوده در محل کاشت در زیر خاک قرار گیرد. نکته قابل اهمیت این است که عمیق کاشتن نهال و سطحی کاشتن هر دو مضر است .

۳- در زمان کاشت از دادن هرگونه کود حیوانی و کود شیمیایی خودداری شود. عمل تقویت از سال دوم شروع شود که بهتر است از همان ورز استفاده گردد .

۴- پس از کاشت، عمل آبیاری یک نوبت انجام شود و تا نهال خرمالو جوانه نزده است، آبیاری دوم صورت نگیرد .

۵- از سال دوم عمل سربرداری و هرس فرم دهی طی دو تا سه سال انجام گیرد .

بعد از کاشت نهال خرمالو در محل اصلی، بعد از سال دوم باید عمل کوددهی و تقویت انجام گیرد. در سال های بعدی باید به این نکته توجه کرد که میوه خرمالو روی شاخه های یک ساله است؛ یعنی در فصل خزان اگر هرسی صورت گیرد، شاخه سال قبل که محل تولید میوه است نبایستی حذف شود .درخت خرمالو در فصل بهار به آب کمتری نیاز دارد و در فصل تابستان با گرم شدن هوا نیاز به آب بیشتری دارد .

بعضی از پرورش دهندگان از ریزش خرمالوهای تازه تشکیل شده در فصل بهار شکایت دارند که علت آن آفت یا بیماری نیست، بلکه چون درخت خرمالو به میزان زیادی گل تولید می کند و اگر شرایط مناسب باشد تمام گل ها تبدیل به میوه می شود، پس از تشکیل میوه چون درخت توان نگهداری و تغذیه تمامی میوه ها را ندارد، چنانچه درخت خوب تغذیه و تقویت نشده باشد حدود ۵۰ درصد میوه ها در حالت فندقی ریزش دارد. اما چنانچه درخت خوب تغذیه و تقویت شده باشد، میزان ریزش میوه در فصل بهار کمتر است. به هر حال درخت خرمالو آن مقدار میوه را که می تواند تغذیه کند، نگه می دارد و اضافی آن ریزش دارد.

بیماری ها و آفات درخت خرمالو :

مگس سفید و تریپس ها به پوست میوه خرمالو صدمه زده و موجب بدرنگ شدن میوه خرمالو می گردند.آبیاری بیش از حد نیز موجب فاسد شدن ریشه گیاه می گردد. حیوانات موذی مانند موش نیز به ریشه درخت خرمالو صدمه وارد می آورند.

زود گلدهی، ریزش محصول و ترک خوردن میوه در اطراف کاسبرگ و آفتاب سوختگی میوه از امراض درخت خرمالو محسوب می شود. ریزش میوه پدیده ای طبیعی در درختان میوه ازجمله خرمالو است و در عین حال تغذیه گیاه خرمالو با کود پوسیده حیوانی به مقدار کافی از ریزش میوه به نحو موثری جلوگیری می نماید.

نحوه پرورش و نگهداری اشوریا