ورزش های متمرکز بر تعادل بدن
بیماران مبتلا به «MS» معمولا دچار خستگی، سرگیجه و عدم تعادل می شوند. بررسی های جدید نشان داده است که انجام 14 هفته ورزش که تمرکز بر تعادل داشته باشد، می تواند به بیماران MS کمک کنند.
بیشتر برنامه های ورزشی که برای بیماران ام اس استفاده می شود بر پایه حرکات قدرتی - تعادلی استاندارد هستند که صرفا برای بیماران ام اس طراحی نشده اند.
محققان در تلاش هستند برنامه های خاص تعادلی برای بیماران ام اس طراحی کنند.
همچنین گنجاندن تمرین های ورزشی مربوط به حرکات چشم نیز می تواند برای بیماران ام اس مفید باشد.
حوضچه آب خنک:
ورزش در آب خنک برای بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ایده آل است. آب مانع ازگرم شدن بدن می شود و این امکان را به آن ها می دهد تا یک سری از فعالیت هایی را که درمحیط خشکی قادر به انجام آن ها نیستند، انجام دهند. به کار بردن جلیقه نجات و تخته شنا می تواند گزینه های کمکی مناسبی برای بیماران باشد.
تمرین با وزنه
تمرین با وزنه و دستگاه های بدنسازی از گزینه های پیشنهادی است. توصیه می شود درابتدا تمرین را با وزنه های سبک تر یا حتی بدون وزنه شروع کنند. همچنین تمرین سنگین که امکان انجام آن در یک روز نیست، تقسیم شود مثلا روز اول فقط تمرین عضلات بالاتنه و روز بعد تمرین عضلات پایین تنه انجام شود.
حرکات کششی
ورزش یوگا که ترکیبی از نفس کشیدن و حرکات آرام کششی است، می تواند بدن را آرام کند.بسیاری از بیماران که دچار سفتی عضلانی یا کاهش دامنه حرکاتی بودند، با انجام یوگا بهبودی خوبی را تجربه کردند.
پیلاتس
این ورزش نیز مانند یوگا دارای تمریناتی است که سبب تقویت جسمانی و روانی می شود و به تازگی در بین بیماران رواج پیدا کرده است.
ایروبیک یا ورزش های هوازی
در گذشته عقیده بر این بود که ورزش سبب تشدید خستگی و ضعف عضلات در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس می شود اما تحقیقات اخیر نشان داده است که انجام ورزش های هوازی، سبب بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش علایمی مانند خستگی و ضعف می شود.
تمام حرکات یا ورزش هایی که سبب افزایش ضربان قلب و سرعت تنفس شود هوازی محسوب می شود. انجام 15 دقیقه ورزش هوازی در روز مطلوب است. اگر با انجام ورزش های هوازی زود خسته می شوید می توانید حرکات را به سه بخش پنج دقیقه ای در طول روز تقسیم کنید.
ورزش مناسب با خودتان را انتخاب کنید
ورزش احتیاج به ساعت معینی ندارد. 20 دقیقه ورزش سبک در روز می تواند به اندازه ساعت ها ورزش سخت برای بدن مفید باشد. حتی می توانید ورزش را در چند مرحله کوچک تر و در طول روز تقسیم کنید. استفاده از یک برنامه ورزشی منظم و ثابت تنها راه حفظ اثرگذاری ورزش است. اگر احساس کردید قدرت بدنی سابق را ندارید و قادر به انجام کارهایی که در گذشته انجام می دادید، نیستید، تسلیم نشوید. شما با کمک و راهنمایی افراد متخصص می توانید مناسب ترین ورزش را با توجه به شرایط بدنی تان انتخاب نمایید.
برخی افراد ترجیح می دهند در رشته هایی شرکت کنند که نیاز به کار گروهی و رقابت نداشته باشد. شنا و پیاده روی برای این افراد گزینه مناسبی است اما برخی افراد روحیه مبارزه و رقابت طلبی بالایی دارند، برای این افراد ورزش های تیمی و گروهی مناسب است. انجام حرکات ورزشی در منزل به اندازه شرکت در ورزش های گروهی و کلاس های ورزشی جذاب نیست اما برای برخی از افراد می تواند گزینه خوبی باشد.
اصولی ورزش کنید
برخی از بیماران ممکن است هنگام ورزش دچار علائمی مانند تاری دید، بی حسی یا احساس گزگز شوند که به خاطر افزایش دمای بدن است و با سرد کردن بدن علائم برطرف می شود. برای پیشگیری از بروز چنین علائمی توصیه می شود بیماران هنگام ورزش از نوشیدنی های خنک استفاده کنند و در محیطی ورزش کنند که دارای وسایل تهویه مناسبی باشد. همچنین توصیه می شود به منظور رعایت احتیاط بهتر است فردی آشنا به اصول پزشکی در محل حضور داشته باشد.
از جمله توصیه های مرتبط با ورزش کردن برای بیماران می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• از انجام ورزش های سنگین اجتناب کنید.
• ضربان قلب و تنفس خود را در محدوده نرمال حفظ کنید.
• نوع ورزش را با توجه به حالات و نوسانات بیماری تغییر دهید.
• دیده شده است استفاده همزمان ورزش و دارو خصوصا در افرادی که از داروهای ضدگرفتگی عضلات استفاده می کنند، نتایج خوبی به همراه دارد.
• ورزش های ایمن ار انتخاب کنید.
• در ابتدا با ورزش های سبک و آهسته شروع کنید و کم کم مدت و شدت آن را افزایش دهید.
• شب ها به اندازه کافی بخوابید.
• چند ساعت قبل از ورزش نیز بخوابید.
• هر زمان که احساس خستگی کردید، به اندازه یک ربع استراحت کنید.
• بدن خود را سرد نگه دارید. توجه به این موضوع اهمیت زیادی دارد، چون می تواند منجر به کاهش بروز علائمی مانند تاری دید شود.
اهداف واقع گرایانه داشته باشید
توجه داشته باشید حتی افراد سالم نیز سریعا بعد از آغاز یک دوره ورزشی نتایج مطلوبی نمی گیرند بنابراین برای مشاهده اثرات ورزش در توان و روحیه تان به خودتان فرصت دهید. اگر مدت کوتاهی ورزش نکردید، ممکن است حدود شش هفته طول بکشد تا قدرت عضلات به حالت اولیه برگردد. ناامید نشوید زیرا این امر یک حالت طبیعی است و برای همه این اتفاق می افتد. بعد از تایید پزشک تان دوباره ورزش را شروع کنید. بعد از هر دوره عود و حمله بیماری، به صورت طبیعی توان عضلات کاهش می یابد، صبر پیشه کنید و تمرینات خود را آهسته و پیوسته انجام دهید تا بدن به حالت اولیه بازگردد.
قبل از ورزش، با پزشک خود مشورت کنید
با وجود اینکه ورزش می تواند به تخفیف علائم بیماری ام اس کمک کند، اما بسیار مهم است که برای موفق شدن، احتیاط های لازم را در یک برنامه ورزشی در نظر گرفت. برای مثال این بیماران به افزایش دمای بدن بسیار حساس هستند و باید همواره این موضوع را در تمرینات ورزشی خود مورد توجه قرار دهند. لذا توصیه می شود قبل از آغاز برنامه ورزشی حتما با پزشک خود مشورت کنند.
توصیه های مهم
- بیش از حد به ورزش نپردازید. انجام فعالیت های ورزشی در بیماران مبتلا به MS باید با احتیاط انجام گیرد و حرکات کششی موجب آسیب نشود. اگر در ورزش افراط کنید ممکن است موجب کشیدگی عضلات و آسیب به سیستم عضلانی شوید. افزایش درد در عضلات منجر به خستگی بیش از حد و وارد شدن استرس به بدن و ذهن می شود.
مواقعی که بدن گرم می شود و دمای آن افزایش می یابد، علائم بیماری ام اس دوباره پدیدار شده و یا بدتر می شوند. لذا قبل از آغاز برنامه ورزشی باید با پزشک خود مشورت کنند
- همیشه قبل از شروع ورزش با نرمش مناسب بدن را گرم کنید و پس از ورزش نیز با نرمش آرام بدن را سرد کنید.
- به آرامی پیش بروید. مثلا اگر قرار است که 30 دقیقه ورزش کنید، با جلسات 10 دقیقه ای شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید.
- در یک محیط امن ورزش کنید. از ورزش در سطوح لغزنده اجتناب کنید، در نور کم ورزش نکنید، قالیچه ها را کنار بگذارید و هر چیزی که ممکن است خطری در حین ورزش برای شما ایجاد کند را دور کنید.
- اگر در تعادل مشکل دارید، هنگام ورزش به یک نرده یا تکیه گاه تکیه کنید.
- هر زمانی که احساس کردید حالتان خوب نیست و یا ممکن است آسیب بببینید ورزش را متوقف کنید.
- فعالیتی را انتخاب کنید که برای شما جالب باشد و از انجام آن لذت ببرید. ورزش های هوازی، آبی، شنا، تای چی، پیلاتس و یوگا ورزش هایی هستند که برای بیماران مبتلا به MS مناسب هستند.
اگر دمای بدن افزایش یابد، چه اتفاقی می افتد؟
افراد مبتلا به MS به گرما حساس هستند، یعنی در مواقعی که بدن گرم می شود و دمای آن افزایش می یابد، علائم بیماری دوباره پدیدار شده و یا بدتر می شوند. در هنگام ورزش دمای بدن افزایش می یابد.
با رعایت موارد زیر می توان از افزایش بیش از حد دمای بدن جلوگیری کرد:
- در ساعات گرم روز ، ورزش نکنید و از ورزش در ساعات 10 صبح تا 3 بعد از ظهر خودداری کنید. اگر بیرون از منزل ورزش می کنید، سعی کنید صبح زود و یا عصرها ورزش کنید.
- مقدار زیادی مایعات خنک بنوشید.
- مراقب حالت های بدن خود باشید. اگر دچار علائمی شدید که قبل از ورزش آنها را نداشتید، آرام تر ورزش کنید و یا ورزش را متوقف کنید تا بدنتان خنک شود.
- شنا، ورزش های آبی و نرمش های آبی ایروبیک بدن شما را حین ورزش خنک نگه می دارند. قبل از اینکه وارد آب شوید، درباره ی دمای آب استخر از مسئول استخر سؤال کنید. همچنین مطمئن شوید که سطوح لغزنده در اتاق کمدها و در اطراف استخر وجود نداشته باشد.