کودکان به علت اینکه بالفطره ذات پاکی دارند و روحیات آن ها از هرگونه حیله گری پاک و مبرا است نسبت به وقایعی که برای آن ها رخ می دهد حساسیت زیادی نشان می دهند. احساس گناه در کودکان به گونه ایست که که کودکان از عملی که انجام داده است احساس نارضایتی و ناخشنودی دارد. به عنوان مثال اگر کودک عملی را انجام داده باشد که در جهت نارضایتی والدین خود بوده باشد، پس از انجام آن عمل احساس گناه و نارضایتی خواهد داشت.
البته بروز این حس بیشتر مربوط به عکس العمل والدین و نوع فرزند پروری است که او را به این مرحله رسانده اند. زمانی که والدین عکس العمل منفی افراطی نسبت به اعمال کودک داشته باشند، کودک در خود احساس نارضایتی و گناه خواهد داشت.
امروزه با توجه به اینکه پدر و مادرها طریقه صحیح برخورد با کودک خود را نمی دانند، روز به روز بر تعداد کودکانی که دچار این مشکل شده اند، افزوده می شود. اینکه کودک در مورد مسائل زیادی آگاهی چندانی نداشته باشد، امر طبیعی و غیر قابل انکاری است اما بسیاری از والدین به گونه ای نسبت به این ناآگاهی های کودک واکنش نشان می دهند که گویا کودکشان پیر میدان دیده ایست!
پس می توان نتیجه گرفت که علت احساس گناه کودک به موجب ری اکشن های شدید و متعدد والدین او می باشد. احساس گناه در کودکان، آن ها را گوشه نشین، انزوا طلب و دچار افسردگی می کند که اگر روش های صحیح مرتفع کردن این مشکل را ندانیم، آسیب های اساسی به روح و روان کودک وارد می شود.
دلایل بروز احساس گناه در کودکان
نظریه ای در این رابطه به عنوان عقده ادیپ وجود دارد که بیان می کند کودکان در سن 6-3 سالگی بسیار مستعد ابتلا به احساس گناه هستند زیرا در این مواقع، والدین قوانینی را وضع کرده و بایدها و نبایدهایی را برای فرزند تعیین می کنند. این حساسیت والدین باعث می شود کوچکترین سرپیچی کودک از ان ها، با احساس گناه در وجودشان همراه شود. در واقع والدین نباید قوانین و یا معیارهای خود را به کودکان تحمیل کنند چون کودک حتی اگر ناخواسته یکی از ان ها را نادیده بگیرد، حس می کند گناه بزرگی مرتکب شده است. به طور کلی آنچه که منجر به احساس گناه در کودکان می شود، ریشه در نحوه تربیت کودک توسط والدین دارد.
توصیه هایی برای درمان احساس گناه در کودکان
والدین عزیز دقت داشته باشند که نحوه تربیت فرزند، تعیین کننده شخصیت او در بزرگسالی خواهد بود. لذا اگر علائم احساس گناه را در فرزند خود مشاهده کردید نباید نسبت به این رخداد، بی تفاوت باشید. آیا می دانید کودکی که در چنین شرایط روحی رشد کند، چه سرنوشتی در انتظارش خواهد بود؟ لذا چند توصیه برای شما عزیزان داریم:
انتقاد با آرامش
والدین امروز با دغدغه هایی که در این برحه از زمان دارند ، نا خود آگاه خشمی که از طرف جامعه به آنها وارد شده است را به محیط خانه و خانواده می آورند . وجود همین خشم زمینه ساز این است که به کوچترین اشتباهات و خطاهای کودک خود ، سخترین و بدترین برخورد ها را داشته باشند . پدر مادران حتی در صورتی که روز خیلی بدی را پشت سر گذاشته اند ، باید غم ها و انرژی های منفی خود را پشت در خانه قرار بدهند و با علم بر اینکه تا چه حد می توانند بر روح و روان کودک خود تاثیر گذار باشند ، مسئولیت خود را بهتر از همیشه اجرا کنند.
در قوانین تربیتی، زیاده روی نکنید.
قرار نیست خانه همانند پادگان بوده و فرزندان شبیه سربازانی که موظف هستند تمامی قوانین وضع شده توسط شما را اطاعت کنند. باید در خانه، رفتار و روابط دوستانه حاکم باشد. لذا پیشنهاد می کنیم قوانینی را وضع کنید که میانه باشد. این مسئله از دو منظر اهمیت دارد. از یک سو فشار روانی از دوش کودک برداشته شده و از سویی دیگر قوانین میانه، انعطاف پذیر هستند و شما متناسب با زمان می توانید آن ها را تغییر دهید.
موضوع را کش ندهید.
در اغلب موارد کودکان به صورت ناخواسته خطایی مرتکب می شوند و سریعا از والدین عذرخواهی می کنند. در چنین مواردی که کودک سریعا متوجه اشتباه خود دشه است، شما نیز گذشت کرده و از او بخواهید آن رفتار تکرار نشود.
به هیچ عنوان اشتباهات کودک خود را جار نزنید. با این کار دو ضربه روحی بزرگ به فرزند وارد می شود. از یک سو او دچار احساس گناه شده و از سویی دیگر شرم ناشی از خطا به سراغش می آید که باعث منزوی شدن او خواهد شد.
جبران رفتار نادرست خود برای کاهش حس گناه کودک
در مواقعی که رفتار تند و خشمگینانه ای با کودک داشتید، پس از کنترل خشم و به اشتباه خود پی بردید، با هدیه ای به سراغ کودک رفته و از رفتار تندی که با او داشته اید معذرت خواهی کنید. این کار سبب می شود که اگر کدورتی هم در ذهنیات کودک ایجاد شد، منجر به احساس گناه در کودکان نشود.
کاهش توقعات بیجا از کودک برای عدم حس گناه در او
هیچگاه توقع نداشته باشید که کودکتان دقیقا مثل شما باشد. او شبیه خودش است و قرار نیست که آینه ی تمام قد شما باشد. زمانی که این استدلال را پذیرفتید، قطعا فشارهایتان به کودک کاهش یافته و در نتیجه شاهد معضلی به نام احساس گناه در کودکان نخواهید بود.
کلام آخر
اگر مشکل احساس گناه در کودکان را در میان فرزندان خود مشاهده کردید، بهتر است که در اسرع وقت به روانشناس متخصص مراجعه کرده و از او کمک بگیرید. همانگونه که پیشتر گفتیم احساس گناه در کودکان می تواند عواقب جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
مهم ترین مهارت های زندگی برای کودکان
