چرا اردوغان نمی تواند پوتین را با صدای بلند محکوم کند؟

اوکراین یکی از خریداران، پهبادهای بایراکدار تی بی 2 ترکیه است. بر طبق گزارش های موجود، تا به حال، ترکیه 20 پهباد به اوکراین فروخته است. همین مطلب، عمق رابطه طرفین را نشان می دهد.

ساعدنیوز: از زمان آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، ما در ترکیه شاهد یک موضع گیری بسیار مبهم بوده ایم به طوری که رسانه های دولتی و غیردولتی این کشور یک صدا بر علیه پوتین و سیاست های او در حال پخش برنامه هستند و از اوکراین حمایت می کنند، . و از سوی دیگر، علیرغم درخواست اوکراین از ترکیه برای بستن مسیر کشتی های روس در دریای سیاه، ترکیه این خواسته اوکراین را عملی نکرد! این سیاست دوگانه و مبهم در خصوص جنگ اوکراین از سوی ترکیه ریشه در چه مسائلی دارد؟

دکتر سجاد آتشبار: ترکیه به طور همزمان روابط ویژه با اوکراین و روسیه دارد. همکاری های دوجانبه ترکیه با اوکراین در زمینه صنایع نظامی تا جایی پیش رفته که ترکیه با اوکراین پروژه تولید هواپیما به صورت مشترک را پیگیری می کند. بنابراین، با مسامحه می توانیم بگوئیم که روابط ترکیه با اوکراین استراتژیک و راهبردی است. ترکیه بنا بر مواضع خود، در سال های اخیر، شاهد وضع برخی محدودیت ها از سوی غرب بوده است و به همین دلیل، از مسیر همکاری های ویژه با اوکراین در صدد برطرف کردن نیازهای خود، خصوصاً در عرصه تکنولوژی نظامی است. اوکراین یکی از خریداران، پهبادهای بایراکدار تی بی 2 ترکیه است. بر طبق گزارش های موجود، تا به حال، ترکیه 20 پهباد به اوکراین فروخته است. همین مطلب، عمق رابطه طرفین را نشان می دهد.

از طرف دیگر، روابط گرمی میان آنکارا و مسکو برقرار است. آقای اردوغان در سال های اخیر به دلایل مختلف علاقه ویژه ای به تعامل با پوتین داشته است. یکی از این دلایل شباهت های شخصیتی اردوغان و پوتین است که هر دو سبقه اقتدارگرایانه دارند. مطلب دیگر، طردشدگی از ناحیه غرب است. به همین دلیل ترکیه و روسیه هر دو در عرصه بین المللی به عنوان بازیگرانی تجدیدنظرطلب ظاهر می شوند. در سوریه و نیز در جنوب قفقاز، این دو کشور با همدیگر همکاری های ویژه ای داشته اند. سفر 7 میلیون توریست روس در یک سال، گرمی روابط دو کشور را نشان می دهد. ترکیه قرارداد ساخت راکتور هسته ای را با روسیه به امضاء رسانده است.

بنابراین، با توجه به شرایط اخیر، اردوغان مجبور است در این مورد، از سیاست یکی به میخ، یکی به نعل، استفاده کند و ریشه این ابهام نیز در همین موضوعات است. تا به حال می شود گفت که شاهد یک نوع موازنه مثبت با اوکراین بوده ایم. البته توجه داشته باشید، این موضع مبهم، تا یک جایی می تواند پاسخگوی نیاز ترکیه باشد. اگر دامنه این جنگ گسترده تر شود، ترکیه دیگر نمی تواند به این شیوه دوگانه در این خصوص بازی کند. امروز هم شاهد این هستیم که ترکیه تمامیت ارضی اوکراین را مورد تأکید قرار داده است، و در عین حال، با لحنی ملایم خواستار توقف تجاوز نظامی روسیه شده است.

اگر ناتو تصمیم بگیرد که نیروهای بیشتری در مرزهای اوکراین پیاده کند، و در شرایطی حاد، اقدامی علیه روسیه صورت دهد، ترکیه چاره ای جز همراهی نخواهد داشت. بنابراین، وضعیت بغرنج تر خواهد شد. باید منتظر بمانیم تا سیر تحولات، نوع موضع گیری آتی دولت ترکیه در این خصوص را مشخص نماید.

در ماه های اخیر قیمت حامل های انرژی به دلیل نوسانات بازارهای جهانی و کاهش شدید ارزش لیر به شدت افزایش یافته است و همین مساله در جامعه ترکیه اعتراضاتی را به وجود آورده است.

ساعدنیوز: در رسانه های ترکیه موجی از روسیه ستیزی شکل گرفته است و مردم ترکیه نیز نسبت به این رویداد، موضع مشخصی گرفته اند و بخش اعظمی از جامعه ترکیه با مردم اوکراین همدل هستند. در چنین فضایی با توجه به ترجیح آقای اردوغان برای بازی کردن با کارت هر دو کشور و اتخاذ مواضع دوگانه، آینده سیاسی او در انتخابات پیش رو چگونه خواهد بود خصوصاً با تلاطمات بازار انرژی و فشار مضاعفی که قرار است بر مردم ترکیه وارد شود؟

دکتر سجاد آتشبار: واقعیت این است که فضای سیاسی ترکیه در عمل، غرب ستیز است؛ چه جریان چپ و چه جریان اسلام گرایان، در مخالفت با امپریالیسم توافق و اشتراک نظر دارند. البته حافظه تاریخی مردم ترکیه و کینه های موجود از روسیه تزاری در تقابل هایی که با امپراطوری عثمانی داشته است و نیز تهدیدهایی که از سوی شوروی بر علیه ترکیه مطرح شده، باعث گردیده که به روسیه هم نگاه مثبتی در متن جامعه ترکیه وجود نداشته باشد. اما در نهایت تأثیر تضادهای موجود و مواضع دوگانه درباره جنگ اوکراین در سیاست داخلی و دیدگاه احزاب در خصوص انتخابات آینده، بعید به نظر می رسد، مگر این که بحران اوکراین تأثیرات عمیق تری در آینده نزدیک بر روی اقتصاد و معیشت مردم ترکیه بگذارد.

در ماه های اخیر قیمت حامل های انرژی به دلیل نوسانات بازارهای جهانی و کاهش شدید ارزش لیر به شدت افزایش یافته است و همین مساله در جامعه ترکیه اعتراضاتی را به وجود آورده است. در سه سال اخیر هزینه برق شهروندان ۳۰۰ درصد افزایش یافته است و این گرانی افسارگسیخته باعث تحمیل فشار مضاعف بر طبقه متوسط و ضعیف گردیده است. گسترش بحران نظامی در اوکراین در کنار افزایش نرخ حامل های انرژی، واردات مواد غذایی مانند غلات از اوکراین را کاهش خواهد داد و در نهایت به افزایش بیش از پیش نرخ تورم در ترکیه منجر خواهد شد.

چرا روسیه به اوکراین حمله کرد؟