تنگی دهانه رحم (Cervical Stenosis) یکی از علت های غیر شایع ناباروری زنان است. این بیماری باعث باریک شدن دهانه رحم (سرویکس) و در موارد حاد باعث بسته شدن کامل آن می شود. در نتیجه رسیدن اسپرم به تخمک مشکل شده و درمان هایی مثل آی یو آی و آی وی اف نیاز است.
تنگی دهانه رحم چگونه بر باروری تأثیر می گذارد؟
این بیماری چه به طور مستقیم و چه غیر مستقیم تاثیر منفی بر باروری دارد:
محدود شدن یا قطع شدن عبور اسپرم
دهانه رحم کوچک شده یا بسته می شود و اسپرم نمی تواند خود را به لوله های فالوپ رسانده و در آنجا برای بارور کردن تخمک با آن ملاقات کند.
ورم رحم و خطر اندومتریوم
ممکن است خونریزی پریود کاملا قطع شده (در موارد حاد) یا اینکه نتواند به خوبی از دهانه رحم عبور نماید. در نتیحه رحم پر از خون شده و ورم و درد به وجود می آید که هماتومترا در رحم نامیده می شود. اگر عفونت بوجود بیاید رحم چرکین می شود. این عارضه پیومتر نام دارد. حتی اگر سرویکس کمی باز بوده و خون بتواند به بیرون جریان پیدا کند خون پریودی ممکن است در لوله های فالوپ برگشت نماید. این باعث آسیب اندومتر و اندومتریوم می شود.
کم شدن مخاط بارور سرویکس
معمولا بیماری تنگی دهانه رحم توسط جراحت بافت بوجود می آید. بافت جراحت دیده باعث اختلال در تولید مخاط سرویکس و گاهی، جراحی باعث محدود شدن تولید مخاط سرویکس می شود. بدون مخاط سرویکس کافی، اسپرم برای حرکت و زنده ماندن دچار مشکل خواهد شد.
مشکلاتی در جریان درمان ناباروری
هم درمان آی یو آی و هم آی وی اف نیازمند آن است که یک کاتتر در سرویکس کار گذاشته شود. در آی یو آی این وسیله اسپرم های خاص شسته شده را جابجا می کند. در آی وی اف این وسیله نقش حمل رویان را بر عهده دارد.در هر حالت، اگر دهانه رحم بسته یا باریک باشد عبور کاتتر مشکل و درمان پیچیده می شود. توصیه نمی شود که کاتتر به زور وارد شود اما راه هایی برای ایجاد مجرا وجود دارد.
افزایش ریسک سقط و زایمان زودرس
درمان بیماری تنگی دهانه رحم است باعث ضعیف شدن سرویکس یا آسیب به بافت آن شود. در نتیجه ممکن است در بارداری نارسایی رحم بوجود بیاید. نارسایی سرویکس حالتی است که سرویکس به اندازه کافی بسته نیست یا تحمل حفظ جنین را ندارد. اما راه هایی برای کاهش این خطر مثل سرکلاژ، پساری موجود هست.
علت تنگی دهانه رحم چیست؟
شایع ترین علت تنگی دهانه رحم ناشی از عمل جراحی قبلی روی دهانه رحم است. اگر در آزمایش پاپ اسمیر سلول های غیرطبیعی پیدا شود ممکن است پزشک شما نیاز به برداشتن یک تکه بافت از دهانه رحم داشته باشد. این ممکن است به عنوان بیوپسی مخروطی یا روش برش حلقه الکتروکوتر (معمولاً به عنوان LEEP شناخته شود) انجام شود. سایر علل احتمالی تنگی دهانه رحم عبارتند از:
- سندرم آشرمن
- دیسپلازی دهانه رحم (سلولهای پیش سرطانی)
- سرطان دهانه رحم یا آندومتر
- مادرزادی (متولد شده با دهانه رحم بسته یا باریک)
- جراحی برداشتن آندومتر (درمان برای کاهش پریودهای سنگین انجام می شود ، برای افرادی که قصد دارند در آینده بچه دار شوند توصیه نمی شود)
- عفونت رحم یا دهانه رحم
- یائسگی
- پرتودرمانی در ناحیه گردن رحم
چگونه تنگی دهانه رحم را تشخیص دهیم؟
علائم احتمالی شامل خونریزی غیرعادی قاعدگی، گرفتگی شدید قاعدگی و عدم پریود یا لکه بینی بسیار سبک است. HSG یک اشعه ایکس تخصصی است که شامل انتقال رنگ از طریق دهانه رحم به سیستم تولید مثل زنان است. معمولاً یک کاتتر در داخل سیستم خارجی دهانه رحم قرار می گیرد. همچنین ممکن است تنگی دهانه رحم در طول درمان باروری کشف شود.
تنگی دهانه رحم را چگونه درمان کنیم؟
تنگی دهانه رحم قابل درمان است. اگرچه این خطر وجود دارد که بافت اسکار دهانه را دوباره ببندد. گزینه هایی برای کاهش احتمال باریک شدن مجدد وجود دارد. یکی از روش های درمان شامل استفاده از گشاد کننده ها است. گشادکننده ها به صورت مجموعه ای از میله های نازک هستند که اندازه آنها به آرامی افزایش می یابد. گاهی حتی کوچکترین گشاد کننده بسیار بزرگ بوده و در این صورت ممکن است از سیم استفاده شود. این را می توان در مطب پزشک انجام داد. از یک بلوک پاراسرویکال که نوعی بیهوشی است برای کاهش درد در حین عمل استفاده می شود.
بعد از درمان می توان اقدام به بارداری کرد؟
گاهی اوقات تنگی گردن رحم عامل اصلی ناباروری است و در این صورت شما ممکن است پس از درمان به راحتی باردار شوید. پزشک مدت زمانی را برای تلاش برای بچه دار شدن به شما پیشنهاد می کند و به احتمال زیاد 6 ماه طول می کشد. اگر در این 6 ماه باردار نشدید می توانید گزینه های بیشتری برای درمان باروری در نظر بگیرید.
نتیجه گیری
همانطور که در بالا ذکر شد درمان تنگی دهانه رحم می تواند خطر ابتلا به دهانه رحم یا زایمان زودرس را افزایش دهد. یک درمان احتمالی برای کاهش خطر زایمان زودرس سرکلاژ نامیده می شود. سرکلاژ زمانی است که پزشک دهانه رحم را در اوایل بارداری بسته می کند. بخیه ها بعد از 36 هفتگی برداشته می شوند بنابراین با اتساع منظم دهانه رحم و زایمان تداخلی ایجاد نمی کند.
آیا استرس باعث ناباروری و نازایی می شود؟
